۲-۲-۲- مفهوم و فلسفه مدیریت فراگیر بهره ­وری

چشم انداز بهره ­وری فراگیر

پشتوانه مفهوم مدیریت فراگیر بهره ­وری ، چشم انداز بهره وری فراگیر است که خود به دور بهره وری اتکا دارد.

دور بهره وری فرایندی مستمر است که چهار مرحله را به یکدیگر مرتبط می‌سازد.:

1. سنجش و اندازه گیری ۲- ارزیابی ۳- برنامه ریزی ۴- بهبود

دور بهره ­وری می‌تواند مفهوم دو بعدی به نظر آید اما در واقعیت با توجه به بعد زمان، دارای سه بعد است که آن را مدار بهره وری می توان نامید.

مرحله سنجش و اندازه گیری

نخستین دور بهره وری، سنجش و اندازه گیری است. هر شرکتی برای بهبود بهره وری باید از سنجش و اندازه گیری عملکرد سازمان شروع کند. بدون سنجش و اندازه گیری عملکرد سازمان و بدون روشی متمرکز ، سیستماتیک و تحلیلی نمی توان بهبود بهره وری را شروع کرد.

در چشم انداز بهره وری فراگیر ، تمام ابعاد بهبود بر اساس نظام سنجش بهره وری فراگیر ، معلوم خواهند شد.

۲-۲-۲-۱- مفهوم و تعریف کارکردی و عملیاتی مدیرت بهره ­وری فراگیر

یکی از خصوصیات منحصر به فرد و یگانه مدیریت بهره وری فراگیر ، توانایی آن در ارائه شاخص های بهره وری کلی و جزئی نه تنها در سطح کلی بنگاه و سازمان بلکه در سطوح پایینتر و عملیاتی سازمان می‌باشد. مثلا در یک کارخانه خودرو سازی ، شاخص‌های بهره وری می‌تواند در سطح محصول ، سطح کارخانه ، سطح کارگاه و سطح کل سازمان مطرح شود.

در موارد فوق واحد های عملیاتی عبارت از محصول ، کارخانه ، کارگاه و سطح سازمان می‌باشد. همچنین در بانکی که چندین شعبه دارد واحدهای عملیاتی شامل قسمت های دایره چک، سپرده ها ، شعب محلی ، شعب منطقه ای و در سطح کل بانک می‌باشد.

در حقیقت ، مدیریت بهره وری فراگیر می‌تواند در هر سازمانی قابل استفاده باشد. سازمان هایی که از نیروی انسانی یا ماشین ، تجهیزات، مواد اولیه و انرژی استفاده می‌کنند ، می‌توانند ابعاد محلی ، ملی ، بین‌المللی ، با سرمایه چند میلیارد دلاری و یا سازمان مشاوره ای یک نفره باشند.

۲-۲-۲-۲- خصوصیات منحصر به فرد مدیریت بهره وری فراگیر

الف- قابل استفاده در سطوح خرد- کلان سازمان

مدیریت بهره وری فراگیر روشی سیستماتیک است که برای اندازه گیری و نظارت بر تغییرات بهره وری کلی و بهره وری های جزئی و واحد های عملیاتی سازمان و همچنین مجموعه سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این امر مزیت منحصر به فرد سیستم‌های مدیریت بهره وری فراگیر است که می‌تواند شاخص های بهره وری را هم در سطح کل سازمان و هم در سطوح قسمت های سازمان اندازه گیری کند. چون مدیریت بهره وری فراگیر در ماهیت هم به صورت کلان و هم به صورت جزئی قابل استفاده می‌باشد می‌تواند به تشخیص نقاط قوت و ضعف سازمان کمک کند و هم جنبه آینده نگرانه دارد. یعنی می‌تواند مشخص کند در چه نقاطی منابع خاص یا واحد های خاصی از سازمان به طور مؤثر و کارا عمل نمی کنند که در آنصورت می‌توانند بر میزان بهره وری سازمان در آینده تاثیر نامطلوب بگذارند.

ب- جامعیت

مدیریت بهره وری فراگیر، در هر سازمان اعم از انتفاعی یا غیر انتفاعی قابل استفاده می‌باشد. از جمله در بیمارستان‌ها، بانک‌ها، شرکت‌های بیمه، سازمان های تولیدی یا خرده فروشی، تولیدکنندگان غذای آماده، مؤسسات مشاوره ای یا حتی در خانه یعنی در همه جا که منابع وجود دارد. مفهوم کاربردی و عملیاتی از مدیریت بهره وری فراگیر استفاده جامع آن را ممکن می‌سازد.

پ- در دسترس بودن نرم افزار

نرم افزار کامپیوتری برای استفاده از مدریت بهره وری فراگیر متناسب با کامپیوترهای عمده – ریز کامپیوتر ها طراحی شده است .

ت- همسویی با مدریت بهره وری

اجرای مدیریت بهره وری فراگیر هر سازمان را قادر می‌سازد سیستمی از اندازه گیری بهره وری را طراحی واجرا کند وبر اساس آن عملکرد سازمان را ارزیابی وبرای بهبود بهره وری ، برنامه ریزی کند و آن برنامه را به اجرا درآورد .

ث- زمان اجرا

آشنایی با مدریت بهره وری فراگیر در هر سازمان در صورتی که افراد مسئول اجرای آن ، سمیناری یک روزه در باره تشریح موضوع آن برگزار نمایند ، کاری نسبتا” ساده است . زمان اجرای مدیریت بهره وری فراگیر با حدود ‌و دامنه سنجش بهره وری ، تمایل مدیریت به نهادینه کردن سیستم بهره وری به عنوان بخشی از فلسفه مدیریتی ، میزان آموزش ومهارت کارکنان در آن زمینه ومیزان تعهد سطوح مختلف مدیریتی به برقراری چنین سیستمی بستگی دارد .

ج- ارتباط سود دهی

مدیریت بهره وری فراگیر ارتباطی یگانه ومنحصربه فرد با سود آوری دارد . مفهوم نقطه سربه سر بهره وری فراگیر نشان می‌دهد ناحیه ایی وجود دارد به عنوان ناحیه سود که در بالای نقطه سربه سر وناحیه ای به عنوان زیان که در پاین نقطه سر به سر قرار دارد . مدیریت سازمان می‌تواند از سیستم مدیریت بهره وری فراگیر برای نظارت بر روی نه تنها تغیرات بهره وری کلی در سازمان استفاده کند ، بلکه بتواند تغییرات سود آوری سازمان را مورد دقت وبررسی قرار دهد.

۲-۲-۲-۳- استراتژی استفاده از نظام مدیریت بهره وری فراگیر

استراتژی که برای استفاده از مدیریت فراگیر بهره وری به ‌عنوان ابزاری برای سنجش واندازه گیری بهره وری استفاده می شود ، در چهار سطح به شرح زیر انجام می­ شود :

سطح اول

در این وضعیت روند بهره ­وری کل در برابر نقطه سر به سر بنگاه را بررسی می­کنیم . اگر مقدار بهره ­وری کل در دوره زمانی خاصی از نقطه سر به سر تجاوز کند، تجزیه و تحلیل سطح دوم را انجام می‌دهیم .با توجه به نمودارهای ذیربط روند شاخص‌های بهره وری جزئی را در سازمان بررسی می‌کنیم.

سطح دوم

به منحنی­های روند بهره ­وری کل در نقطه سر به سر به تفکیک هر واحد عملیاتی توجه می‌کنیم. برای آن واحد های عملیاتی که مقدار بهره ­وری کل آن ها زیر نقطه سر به سر قرار دارد تجزیه و تحلیل مرحله سوم را انجام می­دهیم.

سطح سوم

روند شاخص های بهره ­وری جزئی برای کلیه واحد های عملیاتی که مقدار بهره وری کل آن ها زیر نقطه سر به سر است را تجزیه و تحلیل می‌کنیم. معمولا در عمل یک یا بیشتر از یک شاخص بهره وری جزئی در حال کاهش می‌باشد.

سطح چهارم

منابع ونهاده ها را در ارتباط با بهره وری آن ها با بهره گرفتن از روش مهندسی صنایع تجزیه و تحلیل می‌کنیم. در این استراتژی از اصل مدیریت بر اساس حالات استثنایی که یه خودی خود بر بهره وری کل تاثیر می‌گذارد، استفاده می شود.

۲-۲-۳- بهبود بهره ­وری

برای حضور در صحنه های بین‌المللی، کشور هایی می‌توانند حضور قوی پیدا کنند که ضمن استفاده بهینه از عوامل تولید ، بخش‌های کشاورزی- صنعت و خدمات آن ها نیز در حالت رقابت پذیری کامل با دیگر کشور ها باشد.

۲-۵- مراتب اجرای امر به معروف ونهی از منکر

امر به معروف و نهی از منکر دارای مراتبی است که برابر تعالیم مذهبی و آموزه های فقهی

در اجرای این فریضه باید مراتبی طی شود:

۱-اظهار رضایت یا تنفر قلبی:

اصل احساس حسرت در قبال معروف و احساس نفرت با مشاهده منکر در قلب هر مسلمانی امری طبیعی است و باید باشد.لیکن اظهار این مسرت یا نفرت ، اولین مرتبه « امر به معروف و نهی از منکر» است که برای این مرحله از«امر به معروف » برای برانگیختندیگران و وادار کردن آنان به کار نیک با چهره ای بشاش و شاداب برخورد کند و در مقابل ، ناهی از منکر بایستی با مشاهده کسی که کار زشتی از او سر زده یا می زند .چهره در هم کشد و روی ترش کند که شخص و دیگران ا بفهماند.‌بنابرین‏ برای این مرحله از نهی از منکر درجاتی هم ذکر شده که عبارتند از : چشم بستن ،چهره در هم کشیدن ، روی گرداند ، پشت کردن ، دوری کردن و خارج شدن از مجلس گناه ، ترک رفت و آمد و…(برگه ،بی تا :۹۳)

1. امر و نهی گفتاری:

ساده ترین وسیله القای پیام به مخاطب است و انسان بدین وسیله بهتر می‌تواند مخاطب را از منظور خویش آگاه سازد گفتارها از نظر نرمی و شدت با هم متفاوت هستند لکن در اغلب موارد سخنی که با نرمی و ملایمت گفته می شود نافذ تر است و بهتر در قلب طرف می نشیند و اثر می‌گذارد .(رجب زاده،۱۵:۱۳۷۱: )

۳_ اقدام عملی:

گاه ممکن است منکر چنان ریشه دار شده باشد که نیازمند عمل باشد منتهی مراحل را باید در نظر گرفت و از مرحله سبک تر شروع کرد.(سلیمی وداوری ،۱۳۸۱: ۳۶).

۲-۶- دوره تاریخی اجرای امر به معروف ونهی از منکر

با نگاهی به شیوه های اجرای فریضه امر به معروف و نهی از منکر در طول تاریخ ، می توان سه دوره را از هم متمایز داست:

۱-دوره افرادی ۲-دوره سازمانی ۳-دوره تشریفاتی

۲-۶-۱-دوره انفرادی:

این دوره از زمان پیامبر اسلام (ص) آغاز شده و تا اوایل دوران خلافت عباسیان ادامه داشته است.در این دوره وظیفه نهی از منکر به صورت انفرادی انجام گرفته است به نحوی که نگرش به آن به عنوان یک وظیفه فردی مثل نماز و روزه بوده استو هر فرد مستقل از دیگران خود را موظف به انجام آن می دیده است.در این دوره ، این وظیفه را گاهی شخص پیامبر و گاهی مأموران خلیفه مسلمین به انجام رساندند و شیوه کار هم به صورت گشت زدن در خیابان ها و بازارها و نظارت بر اصناف و اقشار مختلف و دادن تذکرات لازم ‌به آنها بوده گاهی هم وظیفه نهی از منکر زیر نظر قاضی یا به دست شخص قاضی انجام می شد و نهی از منکر مصداقی از مصادیق کار قضا به حساب می‌آمد.سایر آحاد مردم نیز خود را موظف به انجام این وظیفه می‌دانستند و بدان اقدام می‌کردند.ایفای وظیفه امر به معروف و نهی از منکر بر عهده همه افرادی است که دارای شرایط ویژه از قبیل عالم و مطاع بودن ،قادر بودن و …. باشند و بر این اساس از عهده کسانی که فاقد آن شرایط باشند ایفای این مهم ، مثل هر واجب مشروط دیگر رسماً ساقط است.(امام خمینی ،۱۳۸۷ ، ۴۶۷) با این اوصاف اگر این وظیفه را به روش انفرادی انجام دهیم به دلیل محدودیت واجدان شرایط حقیقی و محدودیت فرصت کافی در افراد واجد شرایط ف امکان توسعه و تعمیم این وظیفه میسر نمی گردد و این اصل نخواهد توانست در زوایای مختلف زندگی انسان ها تاثیر شگرفی که در روایات برای این اصل ذکر شده است انتظاری بی جا و دور از باور خواهد بود

اگر مشکل عدم تعمیم در روش انفرادی ، تاثیر آن را محدود و ناچیز می کرد، تعمیم آن و به کار گرفتن افراد غیر عالم و ناآگاه در این کار از جهاتی دیگر زیان بخش و دارای تاثیرات نامطلوب خواهد بود و حتی اگر برخلاف ماوردی اجتهاد را شرط لازم برای امر به معروف و نهی از منکر ندانیم و صرف نظر از اینکه اجتهاد را مصطلح (به تعبیر مرحوم امام خمینی) شرط باشد یا نباشد ، آگاهی های دقیق و پیچیده ای نیاز است که کوچک‌ترین خطا در آن حوزه ، می‌تواند این اصل را به تاثیر نامطلوب گرفتار سازد که نهی از آن چنان نهی از منکری ، شایسته تر است تا توصیه کردن بدان(همان منبع)

داستان هایی واقعی و مستند حکایت از آن دارند که از صدراسلام تا کنون ، هرگاه افرادی متعصب اما ناآگاه ، متصدی این وظیفه خطیر گردیده اند ، علی رغم حسن نیت کامل و تنها به خاطر عدم آگاهی اط ظریف نهفته در این امر ، فجایعی به بار آورده اند که دل ها را به درد می آورد.(مطهری،۱۳۸۴: ۸۸ )

۲-۶-۲- دوره سازمانی:

به خاطر مشکلاتی که در روش انفرادی احساس می شد و به‌دلیل نیازمندی نهیاز منکر به عذه ئ علم و مهارت های خاص همچنان که اشاره شد ،گاه حتی از عهده یک مجتهد هم به تنهایی بر نمی آید و نیز وابستگی این وظیفه به مسایل اجتماعی و امکان بروز هرج و مرج در جامعه در صورت عمومیت دادن و مردمی کردن آن و همچنین به سبب ضرورت های فراوان دیگری از این دست ،جامعه اسلامی به تدریج در اندیشه آن افتادکه ‌به این مهم به شکلی سازمانی نگاه اندازد. ومفهوم حسبه عینیت یافت.حسبه یک سازمان است زیر نظر دولت که هماهنگی و اجرای نهی از منکر را عهده دار است.افراد متصدی وظیفه حسبه محتسب نام داشتند و از میان افراد ذی نفوذ جامعه و روحانیان واهل تقوی انتخاب می شدند وعلاوه بر انجام وظایف ساطمانی خود وظیفه نظارت بر رفتار عمومی را عهده دار بودنداین شیوه اگر چه به دلیل حمایت فکری مادی و معنوی دولت از آفات و عوارض شیوه انفرادی در امان بود به تدرج خود با مشکلاتی مواجه شد. .(رضایی راد ،۱۳۸۴،ص۸۱)

از جمله این مشکلات ظاهر گرایی است ،بی شک وظیفه نهی از منکر ، دفع منکرات چنهانی نیست و محتسب به جز در مواردی بسیار مهم مانند هتک ناموس در قبال خلوت ها ، وظیفه ای ندارد و یکی از شروط وجوب نهی از منکر آن است که منکر به صورت آشکار رخ داده باشد.

این دیدگاه ، گرچه به دلایلی چون « اهم بودن حکم حرمت تجسس از وجوب نهی از منکر » و این که امنیت از اخلاق بالاتر است و در « بی نظمی و هرج و مرج مفسده ای دار که از مفسده منکر بزرگتر است مستند گردیده است.با وجود این و علی رغم استحکام قابل قبول این دلایل ،آفتی که می‌تواند ایجاد کند آن است که مخفی کردن جنایت های بزرگ را به عنوان راهی برای استمرار جنایت ها و فسادها به فاعلان منکر بیاموزد و پس از زمانی نه چندان طولانی جامعه ای با اخلاق منافقانه به ارمغان بیاورد و از سوی دیگر محتسب را نیز دچار احساسی کاذب کند و بپندارد منکرها از بین رفته و تکلیف به انجام رسیده است و در بعضی موارد سخت گیری های بی مورد شبب رواج ریا در سطح جامعه می گردید. (امام خمینی، ۱۳۸۷ :۲۳۴)

شایستگی مدیریتی بر سلامت عمومی پرستاران بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کاشان تأثیر معنا داری دارد.

امنیت و ثبات بر سلامت عمومی پرستاران بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کاشان تأثیر معنا داری دارد.

خلاقیت بر سلامت عمومی پرستاران بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کاشان تأثیر معنا داری دارد.

استقلال بر سلامت عمومی پرستاران بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کاشان تأثیر معنا داری دارد.

۱-۶- متغیرهای تحقیق

متغیرهای تحقیق عبارتند از:

جدول ۱-۱: متغیرهای تحقیق

مدیریت مسیر شغلی (کارراهه شغلی)
شایستگی فنی- تخصصی
شایستگی مدیریتی
امنیت و ثبات
استقلال
خلاقیت و کارآفرینی
سلامت عمومی
سلامت عمومی

۱-۷- قلمرو تحقیق

۱-۷-۱- قلمرو موضوعی

قلمرو تحقیقی این تحقیق تعیین تأثیر استراتژی مدیریت مسیر شغلی بر سلامت عمومی پرستاران بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کاشان است.

۱-۷-۲- قلمرو مکانی

قلمرو مکانی این تحقیق بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کاشان می‌باشد.

۱-۷-۳- قلمرو زمانی

قلمرو زمانی بین بهمن۱۳۹۲ تا شهریور ۱۳۹۳ می‌باشد.

۱-۸- تعریف واژگان کلیدی تحقیق

مدیریت مسیر شغلی فرآیندی است که به وسیله آن افراد می‌توانند تصمیماتی در زندگی کاریشان اتخاذ کنند (گرینهوس ، ۱۹۹۵، ۵).

ادگارشاین بر مبنای تحقیقی در دانشگاه ام آی تی پنج تکیه گاه خدمتی را برای مسیر ارتقاء شغلی تشخیص داد :

تکیه گاه خدمتی فنی – تخصصی : افرادی که این تکیه گاه را دارند به نظر می‌رسد که انتخاب خدمتی خود را بر مبنای محتوای فنی یا تخصصی کارها، انجام می‌دهند.

تکیه گاه خدمتی صلاحیت مدیریتی: بعضی افراد انگیزه زیادی برای مدیر شدن دارند. هدف نهایی این افراد داشتن یک پست مدیریت دارای مسئولیت زیاد می‌باشد(دسلر ،ترجمه پارسائیان و اعرابی ، ۱۳۷۸).

تکیه گاه خدمتی خلاقیت : بعضی افراد می خواهند کارآفرین های موفقی بشوند. به نظر شاین این افراد یک نیاز درونی برای ساختن یا ایجاد کردن چیزی که کاملاً محصول خودشان باشد، دارند.

تکیه گاه خدمتی استقلال : بعضی افراد می خواهند مستقل باشند و نمی خواهند که در یک سازمان بزرگ کار کنند.

تکیه گاه خدمتی امنیت : برخی از افراد علاقمند به ثبات خدمت و امنیت شغلی طولانی مدت می‌باشند. این افراد مایلند هر کاری را که برای حفظ امنیت شغلی، درآمد مکفی، آینده مطمئن به شکل یک طرح بازنشستگی و مستمری مناسب، لازم می‌باشد انجام دهند. جایی که انتخاب و دوره تصدی به صورت مادام العمر باشد(شاین ، ۱۹۷۵،۲۴).

سلامتی عمومی : مفهومی است که دور بودن و عاری بودن از بیماری را در ذهن تداعی می‌کند و کلیه تلاش های پزشکان و روان شناسان در جهت حفظ این سلامتی و جلوگیری از بروز اختلال در جسم و روان بوده است.

فصل دوم

ادبیات و پیشینه تحقیق

۲-۱- مقدمه

سازمان های امروزی، برای اینکه از لحاظ درونی بر محیط بیرونی بسیار متلاطم فائق آیند، در حال انجام دادن تغییرات فراوانی هستند. در سازمان ها کارراهه های پیشرفت شغلی و فرصت های پیشرفت شغلی با سازمان دهی مجدد، کوچک سازی، مناسب سازی، عدم لایه بندی^[۱]، فشردگی هرم^[۲]، تیم سازی و منبع گزینی بیرونی در میان تغییرات زیادی که اتخاذ می شود، عمیقاً دگرگون می‌گردد (عباس پور ، ۱۳۸۷).

در اغلب ملاحظات، این روزها وضعیت کارراهه های شغلی یکی از هیاهوها و جنجال هایی است که به دلیل بی‌ثباتی پیش رونده در روابط بین مردم و سازمان ها روی می‌دهد. صاحب‌نظران سازمانی به تازگی کوشیده اند که پیامدهای کارراهه شغلی را از لحاظ تغییرات جاری در ساختار و تقسیم کار در سازمان ها نشان دهند.

در جهان امروز توانمندی قدرت اقتصادی و رفاه هر کشوری در گرو استفاده ی بهینه از امکانات ، صنایع و به ویژه نیروی انسانی آن کشور است. نیروی انسانی واجد شرایط و ماهر ، عامل با ارزش و سرمایه ی بی پایان در جهت رشد و توسعه ی سازمان ها و کشورها است و بزرگ ترین سرمایه ی یک کشور و عامل اصلی پیشرفت آن است. اگر در گذشته کار ، سرمایه و زمین عوامل اصلی تولید به حساب می آمدند، امروزه تغییرات فناوری ، نیروی انسانی و افزایش بهره وری به عنوان عوامل اصلی رشد و توسعه تلقی می‌شوند (سرداری ،۱۳۸۱، میرکمالی ،۱۳۸۸ و بختیاری و همکاران ،۱۳۸۳).

نظر ‌به این که یکی از محورهای ارزیابی سلامتی سازمان ها ، سلامت عمومی منابع انسانی آن سازمان می‌باشد، بی شک این محور ارزیابی، نقش مهمی در تضمین پویایی و کارآمدی هر سازمان ایفاد می‌کند و لازم است تدابیری جهت سنجش و بهبود آن در سازمان ها از جمله بیمارستان ها و مخصوصاً برای پرستاران بیشتر شود (امینی و همکاران ،۱۳۹۲، ۱۰۹).

۲-۲- کارراهه یا مسیر شغلی

۲-۲-۱- مفهوم و تعریف کارراهه یا مسیر شغلی

کارراهه ی شغلی برگردانی فارسی است ، که با دقت بسیار به گونه یی ساخته شده که هجای اول آن در زبان فارسی و انگلیسی برابر باشد. این واژه به معنای زنجیره یی از تجارب کاری مرتبط است که فرد در طول زمان به دست می آورد و در واقع راهی است که فرد در زندگی کاری خود می پیماید. به دلیل آن که رشد پی در پی فرصت های کارراهه برای کارشناسان پژوهش و توسعه بر نیاز به بررسی بیش تر این مورد تأکید ‌کرده‌است، مفهوم کارراهه به عنوان حلقه ی پیوند میان سازمان ها و افرادی که برای آن ها کار می‌کنند، از هر دو جنبه ی درونی و بیرونی مورد بررسی قرار می‌گیرد( عریضی سامانی و همکاران ،۱۳۸۸، ۷۱).

کارراهه یا مسیر شغلی مقولۀ جدیدی نیـست و از زمان ظهور جنبش نیروی انـسانی بـا سازمـان و نیروی انسانی درآمیخته است. در ایده سنتی مسیر شغلی (در محیط کسب وکار) برای بسیاری از افراد، یکسری ترفیعات و یا تنزل ها تقریباً اتوماتیک ، ایجاد می شود. این موضوع نه تنها به دلیل تفاوت در نقش ها ، بلکه به دلیل وجود تفاوت در انتظاراتی است که هر دو طرف (فرد و سازمان) نسبت به همدیگر دارند؛ در حالی که کارفرمایان و مدیران در تغییر مشاغل امتیاز ویژه مدیریتی دارند. کارکنان نیز به دلیل موقتی بودن تعهد استخدامی در یک موقعیت نامناسب قرار می گیرند. آن ها نمی توانند مدت طولانی به سازمان در زمینه هدایت کارراهه خود اعتماد کنند(عباسی و فانی ،۱۳۸۴، ۱۰۴)

مـراحل تحول تـاریخی توسعۀ مسیر شغلی در سازمان ها را می تـوان بـه صورت زیر دسته بندی کرد :

مرحلۀ اول ) توسعه به عنوان برنامه ریزی مسیر شغلی

ارزش شرکت به صورت تئوری قیمت تحصیل آن در نظر گرفته می‌شود. در زمان خرید سهم، تحصیل کننده مجبور خواهد بود بدهی‌های شرکت را تقبل کند در حالی که وجه نقد آن را نیز به دست می آورد. ارزش شرکت به طور قابل توجهی به چند روش از ارزش ساده بازار سهام متمایز می‌شود و بسیاری آن را به ‌عنوان نماینده بسیار دقیق تری از ارزش شرکت در نظر می گیرند^[۴۰].

منظور از ارزش شرکت عبارت است از ارزش کل بازار سهام شرکت. تعیین ارزش شرکت از جمله عوامل مهم در فرایند سرمایه‌گذاری است. از اینرو سرمایه گذار با توجه به ارزش شرکت، اولویت خود را در سرمایه‌گذاری مشخص می‌کند (صامتی، ۱۳۸۶).

از آنجا که قیمت سهام شرکت برابر است با ارزش فعلی جریان‌های نقدی مورد انتظار، می‌توان بازار را به جای جریان‌های نقدی حاصل از سرمایه به کار برد. در اینجا ارزش بازار ‌در مورد کل شرکت به کار برده می‌شود و نه فقط ‌در مورد دارایی‌ها، از این گذشته ارزش بازار مطرح، ارزش متعلق به شرکتی است که مورد استفاده قرار می‌گیرد (و نه ارزش معامله ی آن) به بیان دیگر ارزش شرکت بر اساس قیمت بازار از دیدگاه عموم، ارزشی است که برای شرکت به عنوان واحدی که تداوم فعالیت خواهد داشت، تعیین می‌شود اگر وضع بدین گونه نباشد ارزش شرکت باید در مرحله ی انحلال و به فروش رساندن یکایک اقلام دارایی خود محاسبه شود. ارزش بازار شرکت همان ارزش کل بازار است. به بیان دیگر آن عبارت است از ارزش بازار همه‌ اقلام بدهی و حقوق صاحبان سهام که در ترازنامه ارائه می‌شود. به بیان دیگر:

( حقوق اقلیت )MV_j + (حقوق صاحبان سهام )MVj + ( بدهی‌ها )TMV_j = MV_j

کاربرد ارزش بازار دارای چندین مزیت است: نخست، انتظارات بازار جایگزین انتظارات افراد می‌شود. از این رو می‌توان مقادیر را تأیید (بازبینی و اثبات) کرد، زیرا آن ها بر مبنای ارزش فعلی جریان‌های نقدی آینده متعلق به سهام‌داران قرار دارند.

دوم، آن فقط معیاری از سرمایه است که با توجه به مفهوم لغوی واژه تفسیر می‌شود، یعنی می‌توان به عنوان منبع سنجش و اندازه گیری به قیمت بازار واقعی مراجعه کرد(هندریکسن و براد^[۴۱]، ۱۳۸۴؛۳۶۰-۳۶۱).

قیمت سهام شرکت‌ها یکی از بارزترین معیارهای سرمایه گذاری است که مبین ارزش شرکت برای سرمایه‌گذار است. ‌بنابرین‏ مقایسه ی ارزش شرکت‌ها یکی از روش‌های بهبود فرایند سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاران با شناخت عوامل مؤثر بر قیمت سهام شرکت‌ها، روند تغییرات قیمت و تغییرات ارزش شرکت را پیش‌بینی و بر این اساس، تصمیمات لازم را برای خرید یا عدم خرید سهام اتخاذ می‌کنند. شاخص‌های کلان اقتصادی بر روند قیمت‌ها مؤثر است. یکی از شاخص‌های سنجش ارزش، شاخص q توبین است. از اینرو، رابطه ی ارزش شرکت و نرخ تورم با بهره گرفتن از شاخص q توبین بررسی می‌شود. تعیین ارزش شرکت به وسیله ی تعیین ارزش دارایی‌های مالی شرکت مانند اوراق قرضه، سهام ممتاز و سهام عادی قابل بررسی است. این دارایی‌ها بر اساس مفاهیم ارزش دفتری، ارزش بازار، ارزش با فرض تداوم فعالیت، ارزش با فرض انحلال و ارزش ذاتی سهام یک شرکت تعیین ارزش می‌شوند (نوو^[۴۲]،۱۳۷۳).

ارزش یک ورق بهادار را می‌توان بر حسب مقدار پولی که در زمان مشخص بابت آن پرداخت می‌شود تعریف کرد. ارزش یک ورق بهادار در بازار آن تعیین می‌شود (هامپتون و دیگران^[۴۳]، ۱۳۸۸، ۲۳۴).

چهار مفهوم اصلی ارزش عبارتند از:

۱- ارزش با فرض تداوم فعالیت

ارزش اوراق بهادار یک شرکت فعال و سودآور با این چشم انداز که ادامه کسب و کار آن شرکت در آینده میسر می‌باشد را ارزش با فرض تداوم فعالیت می‌نامند. ارزش یک شرکت می‌تواند بر حسب سودهای آتی، سودهای تقسیمی یا رشد مورد انتظار تجاری بیان شود.

۲- ارزش تصفیه (انحلال)

چنانچه یک تحلیل گر با اوراق بهادار شرکتی که از عرصه تجاری خارج شده مواجه باشد، اولین مسئله ای که باید مدنظر قرار گیرد، تعیین ارزش خالص دارایی‌های شرکت یا ارزش تصفیه آن است. یعنی تعیین باقیمانده ارزش شرکت پس از فروش دارایی‌ها و پرداخت بدهی‌های خود، که باید بین سهام‌داران تقسیم نماید و چنانچه شرکت پس از فروش دارایی‌ها کلیه بدهی‌های خود را پرداخت نماید، هر یک از دارندگان اوراق قرضه یا دیگر اعتبار دهندگان، انتظار دریافت چه مبلغی را دارند؟

۳- ارزش بازار

ارزش بازار شرکتی که سهام یا اوراق قرضه آن در بازار اوراق بهادار مورد معامله قرار می‌گیرد قابل تعیین است. ارزش بازار اوراق بهادار، همان ارزش بدهی یا حقوق مالکانه ای می‌باشد که در قالب برداشت بازار از ارزش اوراق قرضه یا سهام شرکت منعکس می‌شود.

۴- ارزش دفتری

این ارزش با بهره گرفتن از استانداردهای حسابداری تعیین شده و از طریق گزارش‌های مالی تهیه شده توسط شرکت به خصوص ترازنامه، گزارش می‌گردد. ارزش دفتری بدهی، معمولاً به ارزش اسمی آن نزدیک است. ارزش دفتری سهام عادی نیز از حاصل تقسیم حقوق صاحبان سهام شرکت در ترازنامه بر تعداد سهام منتشر شده تعیین می‌گردد (هامپتون، ۱۳۸۸،۲۳۴).

ارزش گذاری یک شرکت شامل چهار گام زیر است:

۱- شناخت شرکت

۲- پیش‌بینی عملکرد آتی شرکت

۳- انتخاب مدل ارزش گذاری

۴- محاسبه ارزش شرکت

انواع روش‌ها و فرایند‌های ارزش گذاری سهام

ارزش گذاری عبارت است از تخمین ارزش یک دارایی بر اساس مقایسه آن دارایی با دارایی‌های مشابه و ارزش فعلی متغیرهایی که بازده آتی دارایی به آن ها بستگی دارد. ارزش گذاری برای موارد زیر به کار می رود: انتخاب سهام، ارزیابی رویدادها، ارزیابی استراتژی شرکت و استخراج انتظارات بازار.

مدل‌های نظری متعددی برای تعیین ارزش شرکت ارائه شده است که هر یک از منظری متفاوت ‌به این موضوع نگریسته اند. اصولاً معیارهایی که تاکنون در رابطه با تعیین ارزش شرکت و عملکرد مدیران مطرح شده است را می‌توان در دو گروه اصلی زیر طبقه بندی نمود:

۱- مدل‌های ارزشیابی مبتنی بر حسابداری

در مدل‌های حسابداری، ارزش شرکت تابعی از متغیرهای مختلفی نظیر سود، نسبت سود به قیمت سهام، نرخ رشد، بازده حقوق صاحبان سهام، ارزش دفتری، جریان‌های نقدی، سود تقسیمی و عرضه و تقاضای سهام است که استفاده از هر کدام به تنهایی ایراداتی به شرح زیر دارد:

الف) قابلیت دستکاری

ب) عدم توجه به سایر فرصت‌ها

ج) ایجاد تغییر در میزان عرضه و تقاضا

‌در مورد پیشگیری از وقوع جرم در عصر حاضر از هر اهرمی که بتواند در جهت این موضوع به نهاد عدالت کیفری کمک کند باید غنیمت گرفت چرا که وقوع جرم می‌تواند جان و مال و آبروی انسان‌ها را در معرض تهدید قرار دهد ‌بنابرین‏ تلویزیون در این زمینه با توجه به اینکه در گوشه اتاق اکثر خانواده ها یافت می‌شود می‌تواند نقش تکمیلی اثرگذاری را در پیشگیری از وقوع جرم ایفا نماید که در این فصل به آن پرداخته می‌شود.

۴ـ۱ـ آسیب‌شناسی تلویزیون

بررسی این وسیله ارتباط جمعی یکی از پیچیده‌ترین مباحث در آسیب‌شناسی اجتماعی است به همین دلیل بسیاری از جامعه‌شناسان در درستی نتایج پژوهشی در این مورد تردید نشان می‌دهند. امروزه گسترش وسایل ارتباط جمعی به حدی است که دوران حاضر را عصر ارتباطات نامیده‌اند. مک لوهان دنیا را با مفهوم دهکده‌ای جهانی می‌شناسد و می‌گوید وسایل ارتباط جمعی از جمله تلویزیون دارای جهان قدرتی است که می‌تواند نسلی تازه در تاریخ انسان پدید آورد، نسلی که با نسل‌های پیشین متفاوت است.

یکی از اثرات منفی تلویزیون معتاد شدن به آن است. چراکه انسان‌ها چنان به تلویزیون معتاد می‌شوند و بر آن اعتماد می‌کنند که در ساعات معینی از روز خلأ آن را حس می‌کنند لذا تأخیر یا ندیدن برنامه تلویزیونی موجبات عدم تعادل آنان را فراهم می‌کند و زمانی که به تلویزیون دسترسی پیدا می‌کنند بدون هیچ اندیشه یا آموزه‌ای آن را می‌پذیرند. بی‌تردید این خصلت موجب می‌شود که ذهن دچار کرختی شود و فرد در جریان حوادث همچو پر کاهی بر روی سیلاب خروشان، ناخواسته و بی‌اراده ‌به این سو و آن سو کشیده می‌شود.^[۹۴]

در ارتباط با تلویزیون چند موضوع از اهمیت ویژه‌ای از جهت آسیب‌شناسی برخوردار است:

۴ـ۱ـ۱ـ تلویزیون و خانواده

اکنون پس از گذشت قرن ها، نهاد خانواده به ویژه در مشرق زمین همچنان اهمیت و منزلت خود را حفظ ‌کرده‌است از این‌رو هر پدیده‌ای که با نهاد خانواده در ارتباط باشد و بر آن تأثیر بگذارد شایسته توجه و دقت است. شاید تلویزیون از میان پدیده‌های مختلف بیشترین تأثیر را به عنوان رسانه‌ای فراگیر بر نهاد خانواده داشته باشد.

«اگرچه تأثیر رسانه ها بر خانواده تنها از گذر تلویزیون نیست و سینما، کتاب، رادیو و مجله نیز هریک آثاری مهم بر خانواده می‌نهند، امّا تلویزیون دارای بیشترین تأثیر است و در میان آثار پژوهشی پژوهشگران بیشترین حجم پژوهش‌ها به بررسی تأثیر تلویزیون بر خانواده اختصاص یافته است»^[۹۵] ‌در مورد تأثیر تلویزیون بر نهاد خانواده نکته‌ای که حائز اهمیت است اینکه گذشته از پیامدهای مثبتی چون گردهمایی بیشتر اعضای خانواده در کنار هم و احساس عاطفی بیشتر اعضای خانواده نسبت به یکدیگر در برخی موارد می‌تواند موجب مشاجرات خانوادگی زیادی را به وجود آورد و این باعث خشونت رفتاری بین والدین می‌گردد چه بسا کودکان هم نظاره‌گر این خشونت رفتاری بوده و این می‌تواند برای موقعیت فردی و اجتماعی اعضای خانواده مشکل‌ساز شود و شاید در برخورد اجتماعی به دلیل مشاجرات خانوادگی نسبت به دیگران هم همین‌ روند را در پیش بگیرند.

«تلویزیون به ندرت دلیل عمقی عدم تفاهمات خانوادگی واقع می‌شود اما برای گروه‌هایی که قبلاً اختلالی پیدا کرده‌اند می‌تواند موقعیت‌های مجادله و حتی نزاع پیش آورد زیرا وقتی کانال‌های متعدد و برنامه های گوناگون وجود داشته باشد باید انتخاب کرد و تمایلات و ترجیحات اعضای مختلف خانواده ممکن است یکسان نباشد، مثلاً بین پخش مستقیم یک مسابقه فوتبال و نمایش یک برنامه پلیسی کدام باید برگزیده شود»^[۹۶]البته در این مورد با دو دستگاه تلویزیون مشکل به خوبی حل می‌شود لیکن ‌در مورد خانواده هایی که بضائت چندانی ندارند احتمال بروز این کشمکش‌های خانوادگی و درگیری بیشتر است و همین کشمکش‌های خانوادگی چه بسا در روحیه اعضای خانواده باقی می‌ماند تا جایی که در بعضی مواقع در اجتماع به صورت خشونت رفتاری بروز می‌کند.

۴ـ۱ـ۲ـ تلویزیون و خشونت در اجتماع

درباره رفتار خشونت‌آمیز ناشی از تلویزیون پژوهش‌های زیادی صورت گرفته است. با توجه به گسترش پرخاشگری در جامعه صنعتی و شهری امروزی بعضی برای توجیه این مشکل تلویزیون را به عنوان وسیله‌ای پرمخاطب مسؤل می‌دانند. زیرا تلویزیون با توجه به گسترش شبکه های آن و تلویزیون‌های فراملی از جمله ماهواره و اینترنت و پخش فیلم‌های مختلف خشونت‌آمیز و قتل و تهاجم یکی از عوامل مؤثر در زمینه گسترش خشونت و پرخاشگری است.^[۹۷]

«یافته های پژوهشی نشانگر این مطلب است که پخش فیلم‌های خشونت‌آمیز تلویزیون یکی از عوامل بسیار مؤثر در انحرافات اجتماعی و بزهکاری اقشار جامعه هستند چراکه جوانان و حتی سالمندان علاقمند شدید به تماشای صحنه‌های هیجان‌انگیز و کشت و کشتار هستند.»^[۹۸]

لذا فیلمسازان و برنامه‌سازان در اقصی نقاط جهان با این دید می‌کوشند روز به روز صحنه‌های سینمایی خشونت‌آمیزی را در معرض دید تماشاگران بگذارند و وقتی می‌بینند فیلم‌هایی با این مضامین بیشتر مخاطب دارد و سود بیشتری در نتیجه فروش این‌طور فیلم‌ها حاصل آن ها خواهد شد بیش از پیش ‌به این موضوع اهتمام می‌ورزند و دیگر به فکر نابهنجاری‌های اجتماعی و جرم و جنایاتی که احتمال دارد در اثر دیدن چنین برنامه هایی‌ به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار صورت پذیرد نیسیتند.

۴ـ۱ـ۳ـ تلویزیون و ترس از جرم

برخی از نظریه های مربوط به ترس از جرم به نقش تلویزیون در ازدیاد ترس از جرم تأکید ورزیده‌اند. لذا اعتقاد بر این است که نقش تلویزیون در این زمینه پیچیده است چرا که یکی از وظایف تلویزیون آن است که مخاطبان را از وقوع جرایم مطلع کند امّا این اطلاع‌رسانی دارای پیامدهای مثبت و منفی است.

پیام مثبت از آن جهت که می‌تواند هشداری باشد برای مخاطبان و به آنان آموزش دهد تا به راحتی بزه‌دیده از جرم نشوند در واقع ابزاری است در مقوله پیشگیری از جرم «لیکن تلویزیون در پخش گزارش‌های خود درباره وقوع جرایم خشونت‌آمیز امکان دارد ترس را در مخاطبان افزایش دهد و این پندار را در مردم به وجود آورد آن جرایمی که مردم بیشتر از آن ها می‌ترسند به شدت در حال شیوع است.»^[۹۹]