بقره، آیه ۱۷۹
« ولکم فی اقصاص حیوه یا اولی الالباب لعلکم تتقون»
« و برای شما در قصاص (خون خواستن) زندگی است، ای خردمندان! شاید پرهیزکاری کنید.»
قالبی نو آن را مورد تأکید قرار می‌دهد.
همچنین آیه شریفه به نحو بارزی درصدد بیان مزیت قصاص بر عفو است. عفو هرچند که تخفیف و رحمت است، لکن این تخفیف نسبت به قاتل و به مصلحت اوست، در حالی که آنچه اهمیت وافری در نزد قانون‌گذار الهی دارد، تامین مصلحت عموم است که تنها با قصاص تامین می شود. قصاص است که حیات انسان‌ها را ضمانت می‌کند، نه عفو کردن و دیه گرفتن.
اسراء آیه ۳۳
« ولا تقتلوا النفس التی حرم الله الا بالحق و من قتل مظلوماً فقد جعلنا لولیه سلطاناً فلایسرف فی القتل انه کان منصوراً »
« و نفسی را که خدا حرام کرد ( محترم داشت) جز به حق نکشیدوکسی که به ستم کشته شود، برای خون‌خواهی او فرمانروایی قراردادیم که باید در کشتار فزون نرود بدانید که او پیروز است.»
همچنان که در ذیل آیات پیشین بیان شد نفس آدمی در نزد خالق انسان‌ها از آنچنان احترام و جایگاه شایسته ای برخوردار است که قتل یک نفر را به مثابه قتل همگان می‌داند بر این اساس قتل فرزند توسط پدر و مادر ممنوع می‌باشد ولی اگر فرزند از گروه محاربان فسادگر باشد و با توجه به نقش دادگاه به خاطر محاربه از سوی پدر یا مادر به قتل برسددر این صورت قتل فرزند مجازاتی را در پی نخواهد داشت.
نساء، آیه ۹۳
« و من یقتل مومنا متعمدا فجزاوه جهنم خالدا فیها و غضب الله علیه و لعنه واعد له عذابا عظیما»
« و کسی که مومنی را دانسته و خواسته بکشد، پس کیفرش دوزخ است، جاودان در آن و خدا براو خشم آورد و دورش کند و برای او عذابی بزرگ آماده کند.» در این آیه شریفه خداوند تبارک و تعالی قتل عمدی مومن را نکوهش کرده و برای قاتل پنج نوع کیفر به شرح زیر اعلام می‌کند :
-
- جهنم
-
- استقرار دائمی و جاودان در جهنم
-
- خشم و غضب الهی
-
- دوری از رحمت الهی
- آماده سازی عذابی بزرگ برای قاتل
بر همین اساس اگر پدر و یا مادری فرزندشان را عمداً به قتل رسانند نه تنها مستوجب عذاب و مجازات‌های سنگین پنج‌گانه مقرر در آیات شریفه خواهند بود بلکه توبه آنان نیز دارای شرایط خاصی بوده و علاوه بر پشیمانی از اقدام ارتکابی و الزام به پرداخت کفاره لازم است خود را به ورثه و اولیاء فرزندشان تسلیم کند و آنان نیز بر حسب شرایط مقرر در قصاص، به عفو مطلق و یا عفو مشروط به اخذ دیه به هر میزانی مختار خواهند بود.
نساء آیه ۹۲
« و ما کان لمومن آن یقتل مومنا الا خطاء و من قتل مومنا خطا فتحریر رقبه م‍ؤمنهٍ و دیهُ مسلَّمهُ الی اهله الّا ان یَصَّدَّقوا فان کان من قوم عدوٍ لَکُم و هو مؤمنُ فتحریرُ رقبهٍ مومنهٍ وان کان من قوم بینکم و بینهم میثاقُ فدِیهٌ مسلَّمهٌ الی اَهلهِ و تحریرُ رقبهٍ مومنهٍ فمن لم یَجِد فصیامُ شهرینِ متتابعینِ توبهً من الله و کان اللهُ علیماً حکیماً»
«هیچ مومنی مجاز نیست که مومنی را بکشد هر چند به خطا قتل واقع شود و کسی که مومنی را به خطا بکشد‌آزاد کردن بنده مومنی و خونبهایی – که به خاندانش پرداخت شود – بر عهده اوست مگر آنکه ببخشند و اگر از گروهی باشند که دشمن شما هستند و او مومن باشد‌پس آزاد کردن بنده مومنی (بر عهده اوست) و اگر از گروهی باشد که میان شما و ایشان پیمانی است پس خونبهایی که به خویشان او پرداخت شود و نیز آزاد ساختن بنده مومنی (بر عهده او خواهد بود) و آن کس که نیابد (نتواند) پس روزه دو ماه پی در پی‌توبه ای از نزد خدا است و خدا دانای حکیم است.»
علاوه بر آیات فوق به آیات دیگری نیز بر وجوب قصاص استناد می شود که اطلاق یا عموم آن ها شامل پدر و مادری است که اقدام به قتل فرزندشان می‌کنند. در اینجا تنها به ذکر این دسته از آیات اشاره شده و از شرح آن ها خودداری می شود:
شوری،آیه ۴۰
« و جزاء سیئهٍ سیئهٌ مثلها فمن عفی و اصلح فاجرُهُ علی الله انّه لا یحبُّ الظالمینَ»
« و کیفر بدی، بدیی است مانندش و آن که در گذرد و اصلاح کند، پس پاداش او برخداست، همانا او ستمگران را دوست ندارد»
شوری، آیه ۴۱
« و لمن انتصرَ بعدَ ظلمهِ فَاولئکَ ما علیهم من سبیلٍ»
« و همانا آن که پس از ستمی که بر او شود، یاری جوید بر ایشان راهی (تعرض) نیست»
نتایج بررسی از آیات شریفه قرآن کریم :
-
- کشتن نابحق فرزند از سوی پدر و مادر،گناهی بزرگ و داری کیفر و مجازاتی بسیار سنگین است و در نزد خداوند به منزله کشتن همه مردم می‌باشد.
-
- فرزند از حق حیاتی مساوی با پدر و مادر خود برخوردار بوده و قاتل با این اقدام خود تنها فرزند خود را به قتل نرسانده است، بلکه حرمت انسان‌ها را هتک نموده و امنیت جانی را از جامعه انسانی سلب کرده‌است.
-
- قصاص جانی و مقابله به مثل با او، بر مؤمنان فرض و واجب شده است و قاتل هر که باشد و هر نسبتی که با مقتول داشته باشد حتی اگر پدر یا مادر او باشد مستوجب قصاص و قتل است.
-
- حکم اولی در مجازات قتل عمد قصاص است لکن اولیاء دم در عفو جانی نیز مجازند و پدر و مادری که فرزند خود را به قتل رسانده اند مستوجب ارفاق و تخفیف هستند.
-
- هرقصاصی موجب حیات و زندگانی مردمان است و امنیت جانی آنان را در پی خواهد داشت. لذا توصیه آیه شریفه آن است که جهت تامین مصلحت عموم و ایجاد امنیت در جامعه در کلیه قتل‌ها – از جمله در مواردی که بین قاتل و مقتول رابطه پدر و فرزندی و یا مادر و فرزندی باشد- قصاص اجرا شود.
-
- نفس و جان آدمی از جمله نفس و جان فرزند در نزد خالق انسان‌ها از احترام و جایگاه شایسته ای برخوردار است.
-
- جان انسان‌ها تحت شرایطی غیر محترم شمرده شده است به گونه ای که جان گروهی از آنان از جمله فرزندان به علت اعمال ارتکابی همانند محاربه و افساد در زمین و قتل، نه تنها حرمت و احترامی نداشته و فاقد هر گونه ارزش و اعتبار می‌باشد بلکه قتل آن ها حتی از سوی پدر و مادر لازم شمرده شده است.
-
- قتل عمد فرزند مومن،استقرار دائمی و جاودان در جهنم،خشم و غضب الهی و‌دوری از رحمت الهی و آماده سازی عذابی بزرگ برای قاتل را در پی دارد.
-
- در صورتی که پدر یا مادری فرزند خود را ناخواسته و از روی خطا به قتل رساند، با توجه به ایمان یا عدم ایمان فرزند و استقرار اودر یکی از سرزمین‌های سه گانه سرزمین اسلامی، به پرداخت کفاره و دیه یا یکی از آن دو و یا هیچ یک ملزم خواهد شد.
- در صورتی که پدر یا مادرعمداً صدمه و جراحتی را بر اعضای فرزند خود وارد آورند، قصاص خواهند شد.
۱-۳-۲-کرامت انسان
|
[پنجشنبه 1401-10-01] [ 10:22:00 ق.ظ ]
|
