1. 1. توانایی: در این پژوهش منظور از توانایی سازمانی نمره­ای است که کارکنان از سوالات۱-۲-۳-۲۰ پرسشنامه عملکرد سازمانی ‌بر اساس مدل اچیو، کسب ‌می‌کنند.

   

1. 1. وضوح: در این پژوهش منظور از وضوح سازمانی نمره­ای است که کارکنان از سوالات۴-۵-۶-۷-۸-۳۸-۳۹ پرسشنامه عملکرد سازمانی ‌بر اساس مدل اچیو، کسب ‌می‌کنند.

1. 1. کمک: در این پژوهش منظور از کمک سازمانی نمره­ای است که کارکنان از سوالات۹-۱۱-۱۲-۱۳-۱۵پرسشنامه عملکرد سازمانی ‌بر اساس مدل اچیو، کسب ‌می‌کنند.

1. 1. انگیزه: در این پژوهش منظور از انگیزه سازمانی نمره­ای است که کارکنان از سوالات۱۶-۱۸-۱۹-۲۱-۲۲-۲۵ پرسشنامه عملکرد سازمانی ‌بر اساس مدل اچیو، کسب ‌می‌کنند.

1. 1. ارزیابی: در این پژوهش منظور از ارزیابی سازمانی نمره­ای است که کارکنان از سوالات۲۳-۳۰-۳۱-۳۲-۳۳-۳۴-۳۵-۳۶-۳۷ پرسشنامه عملکرد سازمانی ‌بر اساس مدل اچیو، کسب ‌می‌کنند.

1. 1. اعتبار: در این پژوهش منظور از اعتبار سازمانی نمره­ای است که کارکنان از سوالات۱۷-۲۴-۲۶-۲۷-۲۸-۲۹ پرسشنامه عملکرد سازمانی ‌بر اساس مدل اچیو، کسب ‌می‌کنند.

1. 1. محیط: در این پژوهش منظور از محیط سازمانی نمره­ای است که کارکنان از سوالات۱۰-۱۴-۴۰-۴۱-۴۲ پرسشنامه عملکرد سازمانی ‌بر اساس مدل اچیو، کسب ‌می‌کنند.

1. رفتار شهروند سازمانی: در این پژوهش منظور از رفتار شهروندی سازمانی نمره­ای است که کارکنان از سوالات ۱۵ گویه­ای پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی ‌بر اساس مدل اورگان و کانوسکی کسب ‌می‌کنند.

فصل دوم

مبانی نظری

و

پیشینه تحقیق

۲-۱: مقدمه

طی دو دهه گذشته، تحقیقات متعددی به منظور دستیابی به عوامل زمینه ساز بروز و ظهور رفتار شهروندی سازمانی، انجام شده است. محققان در این مدت در تلاش برای نشان دادن عوامل تقویت کننده رفتار شهروندی سازمانی بوده ­اند. بسیاری از تحقیقات مذکور، بیش از آن که پاسخ­های قاطعی ارائه دهند به وسیله همبستگی­های کم و نیز واریانس­های کوچک به دست آمده، سؤال­های دیگری را نیز مطرح نموده ­اند. پودساکف و همکاران(۲۰۰۰)، معتقدند؛ بررسی عوامل پیش ­بینی کننده بروز رفتار شهروندی سازمانی از زمینه ­های مهم تحقیقاتی در عرصه رفتار شهروندی سازمانی است. صاحب­نظران این عرصه معتقدند که مجموعه ­ای از شرایط باید در سازمان و هم چنین در کارکنان سازمان مهیا شوند تا امکان بروز این نوع از رفتار از سوی کارکنان فراهم آید. شناخت عوامل زمینه ساز و همبسته رفتار شهروندی سازمانی از آن جهت اهمیت دارد که با مشخص شدن آن عوامل، سازمان می ­تواند در جهت تقویت آن ها اقداماتی به عمل آورده و از این طریق، امکان بهره برداری بیشتر و بهتر از پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی فراهم می­ شود(سبحانی نژاد، ۱۳۸۹، ص۲۱). از سوی دیگر، وقتی صحبت از عملکرد می­ شود بحث نیروی انسانی نیز به میان کشیده می­ شود با توجه به آن اهمیت پیدا می­ کند در اهمیت نیروی انسانی ‌می‌توان گفت: انجام وظایف مدیریت توسط مدیر سازمان بدونه توجه به عامل انسانی که مهمترین عامل سازمان در تحقق ‌هدف‌های‌ از پیش تعیین شده ‌می‌باشد با بازدهی اندک روبه­رو خواهد بود. ‌بنابرین‏ در ادامه فعالیت و بقای هر سازمانی، دستیابی به اهداف خود ‌می‌باشد که هر دو مرهون کارآمدی و شایستگی منابع انسانی در سازمان است. به عبارت دیگر، میزان نگرش جامعه به سازمان و اثربخشی سازمانی بستگی به کارآمدی افراد از نظر کیفی و کمی دارد. انسان فطرتاً موجودی است که نیاز به تشویق و تأیید دارد و به مرور آگاه شد که رفتارهای مثبت و مناسب او می ­تواند رسیدن به پاداش­ها را تصریح کند و از طرفی دیگر رفتارهای منفی و نامطلوب پیامدهای تنبیه را در برداشته باشد. لذا بر این اساس به عملکردش که می ­تواند زمینه ­های یاد شده را به وجود آورد توجه نموده و حساسیت خاصی را در قبال آن از خود بروز دهد.

هدف از این فصل، ارائه چکیده‌ای از مطالعه عمیق و وسیع از آنچه که درباره موضوع مورد پژوهش و موضوعات مشابه در کتاب و مقالات، و پژوهش­های قبلی وجود دارد. ‌بنابرین‏ در این فصل به منظور تفصیل و آشنایی بیشتر با متغیرهای آن به مباحث زیر می‌پردازیم:

۱ـ بحث‌های نظری که شامل مبانی تئوریکی در مباحث رفتار شهروند سازمانی و عملکرد ‌می‌باشد

۲ـ بررسی تحقیقات انجام شده در زمینه موضوع تحقیق در ایران (تحقیقات داخلی).

۳ـ بررسی تحقیقات انجام شده در زمینه موضوع تحقیق در خارج از ایران (تحقیقات خارجی).

۲-۲: بخش اول: رفتار شهروندی سازمانی

۲-۲-۱: مفهوم رفتار شهروندی سازمانی

اورگان(۱۹۹۷)، رفتار شهروندی سازمانی را نوعی وضعیت مطلوب می­پندارد زیرا چنین رفتاری از یک سو، منابع موجود و در دسترس سازمان را افزایش داده و از سوی دیگر نیاز به مکانیزم­ های کنترل پرهزینه رسمی را کاهش می­دهد .امروزه شهروندان به عنوان اعضای شکل­دهنده اجتماعات بشری، کانون توجه کسانی هستند که می­خواهند به نحوی در زندگی انسان­ها نقش داشته باشند. بازرگانان، تجار، صاحبان صنایع، نویسندگان، روزنامه نگاران، مدیران و به طور کلی همه فعالان مطرح حاضر در صحنه اجتماع، مجبور به ملاحظه دغدغه­ های ذهنی و مطالبات شهرواندان هستند. سیاست « شهروندان اولویت اول هستند» تا چندی پیش، سیاست رایج کشورهایی بود که نگاه خود را از بوروکراسی دولتی برگرفته و به بیرون نظر انداخته بودند(الوانی ودیگران،۱۳۸۰، ص۶۶)، اکنون درشرایطی هستیم که سیاست مذکور، جهانی شده و همه سازمان­ها جهت حفظ ثبات و تحقق اهداف خود ملزم به ملاحظه مقوله شهروندی در رأس امور سازمانی خود ‌شده‌اند. توجه به شهروندان نه تنها در حوزه سیاست و مدیرت با اهمیت تلقی می­ شود که در سایر حوزه ­های علمی نیز به آن توجه جدی شده است. ‌می‌توان اذعان داشت؛ از بین منابع مختلف سازمان، شهروندان سازمانی مهم­ترین رکن بوده چرا که آنان از منابع مهم سازمانی محسوب شده و رفتار آن­ها بسیار با اهمیت ‌می‌باشد. از انسان به عنوان شهروند سازمانی، انتظارات خاصی می­رود. این توقع وجود دارد که رفتار کارکنان به گونه ­ای باشد که بیش از الزامات نقش و حتی فراتر از آن در خدمت اهداف سازمانی باشد. مفهوم رفتار شهروندی سازمانی، سازه­ای پیرامون نحوه تعاملات پیوسته واحدهای سازمانی است. رفتار مذکور سطح و چگونگی پیامدهای سازمانی را درجهت مطلوب تقویت نموده، نیاز سازمان به اختصاص بخشی از منابع کمیاب جهت انجام وظایف ساده سازمانی را کاهش داده، حفظ و نگهداری­های مکرر کارکنان در سازمان را میسرتر و از طریق اختصاص زمان بیشتر جهت برنامه­ ریزی و حل مشکلات کارکنان، توانایی آنان را در راستای اثربخشی سازمانی بهبود خواهد بخشید(اورگان،۱۹۹۷، ص۹۸).