– تعدیل،تنظیم ‌و تطبیق مدل کسب وکار ؛

– اقتباس و اتخاذ مدل کسب وکار ؛

– بهبود،به سازی ، تکامل مدل کسب وکار ؛

– طراحی مجدد ، باز طراحی مدل کسب وکار.

میشل و کلس ( ۲۰۰۳ ) توجه به موارد زیر را در دستیابی به نوآوری پایدار مدل کسب وکار سودمند می دانند: – مدیران اجرایی می بایستی چشم اندازی غیر قابل تغییر از نحوه برآورد نیازهای مشتری و خواستهای سهام داران که بتواند پذیرای تغییر در مدل کسب و کار باشد ، ارائه کنند؛

– راه دیگر برای نوآور بودن تخصص وکارشناسانه بودن است؛

– مدیران باید مدل کسب وکار خود را بانیروهای غیر قابل مقاومت با راه های منعطف منطبق سازند؛

– مدیران نیازمند خلق راه و فرایندهایی برای بهبود و نوآوری مدل کسب و کار خود هستند .

یکی از انواع مدل‌های نوآوری مدل کسب وکار ، توسط جیسن ، برمن ، بلوبلیتز ( ۲۰۰۷ ) ارائه شده است. آن ها با مطالعه ۳۵ شرکت برتر دنیا که از نوآوران موفق در مدل‌های کسب وکار به شمار می آمدند ، توانستند مدل‌های نوآوری را در سه طبقه مدل صنعت ،مدل درآمد ومدل شرکت طبقه بندی نمایند . (منطقی ، ۱۳۹۲،ص ۴۹)

مدل صنعت: این مدل به نوآوری “زنجیره ارزش صنعت” می پردازد. این عمل با حرکت افقی به سمت صنایع جدید ، باز تعریف صنایع فعلی از طریق کاهش واسطه ها و ارتباط مستقیم با مشتریان و در نهایت از طریق کشف صنایع جدید و بخش‌های جدیدی از صنعت صورت می پذیرد.

مدل درآمد: این مدل به نوآوری در روش های قیمت گذاری و چگونگی خلق در آمد از طریق پیکربندی مجدد ارزش پیشنهادی می پردازد.

مدل شرکت: نوآوری در ساختار شرکت و نقشی که سازمان در زنجیره ارزش برعهده دارد. این مدل ، تغییردرگستره ارتباطات و مرزهای شرکت را در برمی گیرد. تمام مدل‌های کسب وکار جدید ، به صورت تغییراتی اعمال شده در زنجیره ارزش عمومی کسب وکار هستند. امکان نوآوری در هریک از مؤلفه هایی مدل کسب و کار وجود دارد. پساز شناسایی حوزه های مربوط به تصمیم گیری راهبردی و گزینه های موجود در هر یک ، انتخابها مشخص می‌شوند. از این طریق ،کل مجموعه را می توان جهت اطمینان از این که روابط علت و معلولی ضمنی ، منطقی بوده و انتخابها به صورت متقابل سازگاری حمایتی و درونی دارند آزمایش و تجزیه و تحلیل نمود (منطقی ، ۱۳۹۲،ص۴۹) .

۲-۳-۶ )الگوهای کسب وکار کارایی محور

شرکتهایی با طرح الگوی کسب وکار کارایی محور قصد افزایش بهره وری معامله در بین شرکای الگوی کسب وکار و کاهش هزینه های معامله را دارند. چندین راه برای کاهش هزینه های معامله و در نتیجه ایجاد ارزشی قابل توجه وجود دارد. ۱) با اجتناب و یا کاهش هزینه های معامله موجود برای شرکت مرکزی و شرکای آن ۲) با کاهش پیچیدگی معامله ۳) با کاهش بلاتکلیفی یا عدم تقارن در میان شرکای از طریق افزایش شفافیت . ۴) با کاهش هزینه های هماهنگی و ریسک های معامله .

تئوری علم اقتصاد هزینه معامله، زیر بنای اصلی موضوع طرح الگوی کسب وکار کارایی محور را تشکیل می‌دهد . این تئوری اساسی سازماندهی شده دارد و هزینه های مدیریت این معاملات را مورد توجه قرار می‌دهد . هزینه های معامله انواع مختلف هزینه ها از جمله هزینه های تحقیق، هزینه های انعقاد قرار داد ، هزینه های کنترل، و هزینه های اجرایی را شامل می شود . هزینه های تحقیق هزینه های مربوط به جمع‌ آوری اطلاعات برای شناسایی و ارزیابی شرکای معامله احتمالی هستند . هزینه های انعقاد قرار داد شامل هزینه ها برای مذاکره و نوشتن توافق نامه با شرکای معامله است. هزینه های کنترل به هزینه های مربوط به کنترل توافق نامه گفته می شود و به منظور حصول اطمینان از آن است که هر یک از طرفین معامله از مقدمات معاملاتی آگاهی کامل دارند و در نهایت هزینه های اجرایی شامل هزینه های مربوط به بعد از خرید و مجازات طرف معامله ایست که به مقدمات عمل نکرده است.توجه ‌به این نکته مهم است که طرح الگوی کسب وکار کارایی محور به فعالیت‌های شرکت به منظور کاهش هزینه های معاملات از طریق الگوی تجارت شرکت اشاره دارد. این فعالیت‌ها می‌تواند شامل پیگیری و ردیابی باشد، ابزاری که خدمات بسته نظیر DHL یا UPS بر مشتریان خود پیشنهاد می‌دهند. این ابزار به شفافیت معامله کمک می‌کند چون هر دو طرف فرستنده وگیرنده می‌توانند مسیر بسته پستی را به وسیله خدمات بسته برای کاهش هزینه های تولید شده الگوی کسب وکار نیستند و ‌بنابرین‏ از دایره الگوی کسب وکار حذف می‌شوند. همان‌ طور که ذکر شد الگوی کسب وکار کارایی محور با کاهش پیچیدگی ، بلاتکلیفی و یا عدم تقارن در بین شرکای الگوی کسب وکار و به وسیله کاهش هزینه های هماهنگی و ریسک های معامله ارزش ایجاد می‌کند( برتل ، ۲۰۱۲ ، ص ۸۷) .

مدل مبتنی بر کارایی : به دنبال کاهش هزینه های عملیاتی و افزایش سرعت در عرضه کالا یا خدمت است. هدف آن ایجاد ارزش از طریق افزایش کارایی عملیاتی است. این مدل بیشتر متکی بر نظریه مبادله – هزینه اقتصادی است. مدل‌های کسب وکارمبتنی ‌بر کارایی می‌تواند هم در بازار های سنتی و هم در بازارهای مجازی مطرح باشد. در بازارهای مجازی ازطریق کاهش عدم تقارن اطلاعات در بین خریداران و فروشندگان در عرضه اطلاعات به روز و جامع ، افزایش سرعت و تسهیل اطلاعاتی که از طریق اینترنت به طور مناسب و آسان می‌تواند انتقال پیدا کند ، هزینه های جست و جو وچانه زنی مشتریان کاهش می‌یابد ( آمیت و زات ، ۲۰۰۱ ، ص۵۰۲). همچنین ، این مدل می‌تواند انتخاب گسترده ای در سطح پایینتری از هزینه ها را با کاهش هزینه های توزیع ، مدیریت موجودی اثر بخش، ساده سازی مبادله ها ، زنجیره عرضه مؤثر و کارآمد ، بهره مندی از صرفه های ناشی از مقیاس و افزایش سرعت فرایند مبادله برای مشتریان و فروشندگان فراهم می‌کند.مدل‌های کسب و کار مبتنی بر کارایی ، به دنبال سازماندهی مجدد فعالیت‌ها در جهت کاهش هزینه های مبادله هستند( آمیت و زات ، ۲۰۰۸ ،ص۱۶ ) ‌بنابرین‏، منبع خلق ارزش در چنین مدلهایی، اصلاح و بهبود فعالیت‌ها و فرایندهای داخلی سازمان است.