۲-۳ پیشینه تحقیق

پیشینه شامل دو بخش تحقیق در سطح ملی و تحقیق در سطح بین ­الملل تشکیل شده است.

۲-۳-۱٫ پیشینه تحقیق در سطح ملی

افشا

در تحقیقی با عنوان بررسی رابطه بین کیفیت افشا(قابلیت اتکا و به موقع­بودن) و مدیریت سود با بهره گرفتن از داده ­های تاریخی سال­های۱۳۸۶-۱۳۸۱مربوط به ۵۱شرکت پذیرفته­شده در بورس اوراق­بهادار تهران، رابطه بین کیفیت افشای شرکتی(شامل قابلیت اتکا و به موقع­بودن) و مدیریت سود بررسی گردیده است. از آنجایی که بهبود کیفیت افشای شرکتی باعث کاهش عدم­تقارن اطلاعاتی می­گردد و کاهش عدم­تقارن اطلاعاتی، مدیریت سود کمتر را به همراه دارد، فرض اصلی این تحقیق آن است که بهبود کیفیت افشای شرکتی با مدیریت سود رابطه منفی دارد. در این تحقیق برای اندازه ­گیری کیفیت افشا از دو معیار به موقع­بودن و قابلیت اتکا استفاده گردیده و مدیریت سود شرکت­ها با بهره گرفتن از مدل تعدیل شده جونز برآورد گردیده است. یافته ­های این تحقیق نشان می­دهد که بین کیفیت افشای شرکتی و مدیریت سود رابطه منفی معنی­دار وجود دارد. همچنین یافته ­های تحقیق حاکی از وجود رابطه منفی معنی­دار بین به موقع­بودن افشای شرکتی و مدیریت سود می‌باشد(نوروش و میرحسینی، ۱۳۸۸).

در تحقیقی با عنوان رابطه بین افشای­اختیاری و مدیران غیرموظف، رابطه بین دو مکانیسم کنترلی، یعنی افشای اختیاری(مکانیسم کنترل خارجی) و مدیران غیرموظف(مکانیسم کنترل داخلی)، که تقلیل­دهنده مشکلات نمایندگی می­باشند، مورد مطالعه قرار گرفته است. به همین منظور در این تحقیق نمونه ­ای از شرکت­های تولیدی حاضر در بورس که صورت­های­مالی و گزارش فعالیت هیئت مدیره مربوط به ۲۹ اسفند سال ۱۳۸۵ را منتشر کرده بودند، انتخاب و در نهایت شامل ۲۳۹ شرکت مورد مطالعه قرار گرفته است. افشای اختیاری توسط ۷۱ شاخص که در مطالعات قبلی نیز به کار رفته است با اعمال تعدیلاتی تعیین گردیده است. نتایج این تحقیق نشان داده که مدل به کار رفته، ۲۰ درصد از تغییرات افشای اختیاری را که در حدود یافته ­های قبلی نیز ‌می‌باشد، بازگو می­ کند. این در حالی است که رابطه معنی­داری بین افشای اختیاری و مدیران غیرموظف یافت نشده است. این مطالعه حرکتی در جهت تحقیقات آتی با محوریت افشای اختیاری بوده است و بر موضوع شفافیت در بازار سرمایه تأکید دارد(کاشانی پورو همکاران، ۱۳۸۸).

در تحقیقی با عنوان تاثیر سازه­ های اجتماعی قانون­گرایی، اطمینان­طلبی، سطح تحصیلات، فردگرایی، جنسیت، رشته­تحصیلی و سابقه­های کاری بر افشاگری مالی که به بررسی تاثیر سازه­ های اجتماعی قانون­گرایی، اطمینان­طلبی، سطح تحصیلات، فردگرایی، جنسیت، رشته تحصیلی و سابقه­های کاری بر افشاگری مالی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق­بهادار تهران پرداخته شده و با بهره گرفتن از فرضیه های تأیید شده پژوهش، جهت ارزیابی افشاگری مالی شرکت­های مورد بررسی، مدل رگرسیونی ارائه شد.‌به این منظور، سازه­ های قانون­گرایی، اطمینان طلبی، سطح تحصیلات، فردگرایی، جنسیت، رشته تحصیلی و سابقه­های کاری مدیران مالی صنایع مختلف شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق­بهادار تهران در قالب هفت فرضیه مورد بررسی قرار گرفت. ابزار مورد استفاده برای انجام پژوهش پرسشنامه و از آزمون‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس جهت بررسی فرضیه ­های پژوهش استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمونآماری فرضیه ­های پژوهش نشان می­دهد که سازه­ های اجتماعی قانون­گرایی، اطمینان طلبی و فردگرایی بر افشاگری مالی شرکت­های مورد بررسی تاثیر معنادار و مستقیمی دارد و تاثیر سازه­ های اجتماعی بررسی شده دیگر به لحاظ آماری معنا دار نیست. همچنین، طبق نتایج به دست آمده، فردگرایی بیشترین تاثیر را بر افشاگری مالی دارد(مهدوی و قاسمی، ۱۳۸۸).

در تحقیقی با عنوان بررسی رابطه سطح افشا اطلاعات­حسابداری و نوسانات قیمت سهام در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق­بهادار تهران که با توجه به اهمیت بالای اطلاعات و افشای اطلاعات توسط شرکت­ها و تاثیر آن بر قیمت سهام، به بررسی رابطه بین سطح افشا اطلاعات و نوسانات قیمت سهام شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق­بهادار تهران پرداخت. جامعه آماری این تحقیق را شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق­بهادار تهران تشکیل می­دهد که تعداد آن ها تا پایان سال ۱۳۸۷، ۴۴۸ شرکت بوده است و نمونه آماری شامل ۷۲ شرکت به روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده از بین جامعه آماری انتخاب گردیده­اند. برای آزمون فرضیه از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است و این نتیجه حاصل شده که به طور کلی بین سطح افشا اطلاعات حسابداری و نوسانات قیمت سهام رابطه معنی­داری وجود دارد(حسنی و حسینی، ۱۳۸۹).

در تحقیقی به عنوان افشای اختیاری اطلاعات در ایران که در جامعه آماری شرکت­های پذیرفته شده در بورس­اوراق­بهادار تهران انجام شد، نمونه ­ای با حجم ۸۱ شرکت مورد بررسی قرار گرفته و جهت آزمون فرضیات رگرسیون چند متغیره از روش تحقیق همبستگی استفاده شده است. از انجام این تحقیق این نتیجه حاصل شد که بین افشای کل، اجباری و اختیاری اطلاعات با ارزش شرکت رابطه معناداری وجود دارد(آدینه، ۱۳۹۱).

در تحقیقی با عنوان بررسی تاثیر نوع صنعت و اندازه شرکت بر میزان افشای اطلاعات در صورت­های مالی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق­بهادار تهران با حجم ۷۰ شرکت مورد بررسی قرار گرفته و جهت آزمون فرضیات نمونه ­های زوج شده از روش تحقیق علمی مقایسه­ ای استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می­دهد که ما بین افشای کافی در صورت­های مالی شرکت­ها در صنایع متفاوت اختلاف آماری معنی داری وجود دارد پس نوع صنعت تاثیر قابل توجهی بر میزان افشای کافی در صورت­های مالی دارد. همچنین شرکت­های در اندازه­ های بزرگتر سطح افشای مناسبتری در مقایسه با شرکت­های با اندازه کوچکتر دارند لذا اندازه شرکت­ها نیز بر سطح افشا در صورت­های مالی تاثیرگذار است(نادم، ۱۳۹۱).

در تحقیق با عنوان تاثیرافشای داوطلبانه بر مربوط بودن سود هرسهم که با هدف بررسی تاثیر افشای داوطلبانه اطلاعات بر مربوط­بودن سود هرسهم و جامعه آماری تحقیق، شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق­بهادار تهران و دوره زمانی تحقیق از ابتدای سال ۸۶ لغایت پایان سال ۸۹ ‌می‌باشد. بر اساس این فرض که تمرکز بیشتر بر نیازهای اطلاعاتی سرمایه ­گذاران، منجر به افزایش کیفیت اطلاعات حسابداری می­ شود، پیش ­بینی شد که افزایش سطح افشای داوطلبانه، باعث افزایش مربوط بودن سود هر سهم به عنوان یکی از مهمترین اطلاعات حسابداری می­ شود. نتایج بیانگر این بود که افشای داوطلبانه اثر معناداری بر مربوط بودن سود هرسهم ندارد. یک دلیل مهم برای این نتیجه گیری، می ­تواند ناتوانی سرمایه ­گذاران و سایر استفاده­کنندگان از گزارش­های مالی در استفاده از اطلاعات حسابداری افشا شده باشد(خدامی­پور و محرمی، ۱۳۹۱).