آن بخش از نظریات تیلور را که به نحوی با مقوله بهره وری مرتبط است می توان به شرح زیر خلاصه کرد:

1. 1. به کار بستن روش های علمی در مسائل مدیریت موجب افزایش بهره وری می شود .

1. 1. تشویق به افزایش دستمزد به نفع کارگر و کارفرماست و بهره وری را ارتقاء می‌دهد .

1. 1. مدیریت علمی مبتنی بر این دو فرض اساسی است که بهره وری را می توان از طریق به کار بستن روش های علمی و پرداخت دستمزد بالا تر برد .

1. روش های علمی مورد نظر تیلور به طور کلی شامل استاندارد کردن شرایط کار و استاندارد کردن روش های انجام کار است .

تلاش علم مدیریت تیلور و مدیران برای یافتن راه های افزایش بهره وری پس از تیلور نیز ادامه یافت . محققین در سال‌های اولیه قرن بیستم با تأکید بر شرایط فیزیکی محیط کار از یک سو و مشوق های مالی واقتصادی از سوی دیگر درصدد یافتن شیوه های ارتقاء کارائی منابع تولید به طور عام و منابع انسانی به طور خلاصه بوده اند .

یکی از مهمترین مجموعه تحقیقات و مطالعاتی که در این مورد به عمل آمده و منشاء تاثیرات شگرف و عمیقی در دنیای مدیریت شد مطالعاتی بود که در کمپانی وسترن الکتریک انجام گردید . این شرکت در اوایل دهه سوم قرن بیستم با همکاری شورای تحقیقات ملی امریکا و انستیتو ماساچوست مبادرت به پژو هشهایی در زمینه تاثیر شزایط فیزیکی محیط کار بر بهره وری کارگران نمود و درصدد برآمد تا تاثیر عواملی چون نور ، صدا ، رطوبت ، درجه حرارت ، طول مدت کار ، افزون بر تعداد ساعات استراحت ، کم ‌و زیاد کردن تعطیلات ، میزان تنفس ، دادن غذای مجانی ضمن کار و … را بر بهره وری کارکنان بیازماید .

در مرحله اول که این بررسی را توسط دو اقتصاد دان بنام های بوش و بارکر انجام شده بود نتایج متضادی به دست آمد . برای مثال بهره وری ( میزان تولید با حفظ سایر شرایط ) کارکنان با افزودن بر میزان روشنایی محل کار آن ها با لا رفت و این با مفروضات آن زمان سازگار بود اما وقتی برای حصول اطمینان از تاثیر میزان روشنایی ، آن را کاهش دادند با کمال تعجب دریافتند که باز هم بهره وری کارکنان افزایش می‌یابد . علی‌رغم آنکه این مجموعه تحقیقات حدود سه سال بطول انجامید اما محققین از یافتن علل اصلی مؤثر بر بهره وری باز ماندند . آن را به عوامل غیر فیزیکی منتسب کردند .

شرکت مذکور به منظور تکمیل تحقیقات از گروهی از محققان دانشگاه هاروارد به سرپرستی التون مایو دعوت به همکاری کرد این گروه نیز تحقیقات وسیعی را به مدت ۲۲۸ هفته انجام دادند و طی آن تاثیر مواردی مثل زمان پرداخت حقوق ، اوقات استراحت ، دفعات استراحت ، دادن غذای مجانی در حین کار ، کاهش ساعات کار روزانه و کاهش روزهای کارهفتگی را بر بهره وری کارکنان مورد بررسی قرار دادند اما آن ها نیز نتوانستند هیچگونه رابطه منطقی بین داده ها و ستاده های این فرایند بیابند .

تحقیق اخیر از طریق مصاحبه با کارکنانی که تحت آزمون قرار گرفته بودند ادامه یافت و از طریق این گفتگو ها بود که مشخص شد عوامل غیر مادی و غیر فیزیکی از قبیل :

کم یا زیاد آزادی عمل

مورد توجه قرار گرفتن

احساس غرور و اهمیت کردن

افزایش یا کاهش کنترلها

بهبود روابط با سرپرستان

سادگی برقراری روابط مورد نظر گروهی و اجتماعی با همکاران .

اثرات قابل توجهی بر بهره وری نیروی انسانی سازمان ها دارد پس از این دوره بود که مطالعه عوامل مؤثر بر بهره وری کارکنان ابعاد جدیدی یلفت و علاوه بر حوزه های مادی و فیزیکی حوزه های مربوط به شرایط رفاهی کارکنان را نیز در بر گرفت .

کلیه تحقیقات و مطالعات ‌در مورد نیازهای انسان ، انگیزش ، ادراک ، طرز تلقی ، تطابق شغل یا شخصیت ، تطابق نقش با شخصیت ، گروه ، سازمان های غیر رسمی ، ارتباطات ، سبک های رهبری و … که پس از مطالعه هارتون و بویژه بعد از پایان جنگ دوم جهانی صورت گرفت و در حال حاضر نیز ادامه دارد جملگی در صدد یافتن همین عوامل روانی هستند .

در واقع پس از آغاز نهضت روابط انسانی بود که مشخص شده هر انسانی مقداری انرژی روانی دارد و فی المثل می‌تواند تخیل داشته باشد ، فکر کند ، حس کند ، ممکن است به او افکار بلندی الهام شود ، کار گروهی را تشویق کند ، نیاز به برتری جوئی را در کار مورد تأکید قرار دهد همیشه برای راهنمایی و کمک به زیر دستان حاضر باشد واز اندیشه‌های تازه استقبال کند .

با ظهور نظریه عمومی سیستم ها و تئوری اقتضاء ، بهره وری مفهومی عمیق تر و گسترده تر یافت . از دید این نظریه ها ، عوامل مؤثر بر بهره وری نیروی کار را باید با توجه به اقتضای شرایط و با عنایت به تعامل محیط و سازمان شناسایی نمود و به کار گرفت در واقع از دید این نظریه ها هیچ اصل ثابت و جهانشمولی برای افزایش بهره وری کارکنان همه سازمان ها وجود ندارد و موفقیت هر سازمان در گرو آن است که اصول و عوامل مربوط به خود را به درستی بشناسد .

همزمان با تحولات علم مدیریت ، تلقی محققان و مدیران از مقوله بهره وری نیز دستخوش تغییر و دگرگونی های فراوانی شد . در مرحله اول بهره وری از یک مفهوم مکانیکی و تک بعدی که فقط معنای افزایش تولید از آن استنباط می شد به مفهوم گسترده تری که شامل کیفیت ، هزینه ، انگیزه ، ضایعات و ایمنی نیز بوده تبدیل شد .( مقدمه ای بر رویکرد جامع ارتقاء بهره وری )

در مرحله بعد به یک مفهوم که باید در همه گستره سازمان یا جامعه به آن پرداخته می شد تغییر ماهیت داد و با لاخره در سومین مرحله از یک شاخص صرفاً اقتصادی به یک نگرش و یک فلسفه برای زندگی بهتر تبدیل گردید .

تجزیه و تحلیل بهره وری

افزایش یا بهبود بهره وری تا حد زیادی موکول به تجزیه و تحلیل بهره وری است . این کار از طریق تعیین شاخص های بهره وری و مقایسه آن با روند گذشته صورت می پذیرد برای تعیین شاخص های مربوط به بهره وری باید داده ها را به معیارهای قابل اندازه گیری تبدیل کرد چرا که تعریف ساده اما کاربردی بهره وری عبارت است از نسبت ستاده به داده

ستاده کل = بهره وری کل

داده کل

دو معیار اصلی برای قابل اندازه گیری کردن و مقایسه کردن

ستاده ها و داده ها وجود دارد که عبارت است از :

1. 1. معیارهای زیادی که ارزشی را به وسیله پول منعکس می‌سازد .

1. 1. معیارهای مقداری که کمیت داده ها و ستاده ها را مشخص می‌سازد .

1. با توجه ‌به این معیارها برای مثال می توان بهره وری کل یک مؤسسه‌ ‌را بصورت زیر نشان داد :

ارزش ریالی ستاده کل = بهره وری کل

ارزش ریالی داده کل

گفتیم که تجزیه تحلیل بهره وری بدون مقایسه شاخص های آن باروند گذشته تقریباً بی معنی است ‌بنابرین‏ شاخص کامل‌تر بهره وری عبارت خواهد بود از :

۱-زمان مبنا ( پایه ) باید بنحوی انتخاب شده باشد که روند ورودی طبیعی را نشان دهد . علاوه بر این ها باید دانست که وزن ( اهمیت نسبی ) خروجی ها (ستاده ها ) با یکدیگر و اهمیت نسبی ورودی ها ( داده ها ) نیز با یکدیگر متفاوت است .