‌در مورد پیشگیری از وقوع جرم در عصر حاضر از هر اهرمی که بتواند در جهت این موضوع به نهاد عدالت کیفری کمک کند باید غنیمت گرفت چرا که وقوع جرم می‌تواند جان و مال و آبروی انسان‌ها را در معرض تهدید قرار دهد ‌بنابرین‏ تلویزیون در این زمینه با توجه به اینکه در گوشه اتاق اکثر خانواده ها یافت می‌شود می‌تواند نقش تکمیلی اثرگذاری را در پیشگیری از وقوع جرم ایفا نماید که در این فصل به آن پرداخته می‌شود.

۴ـ۱ـ آسیب‌شناسی تلویزیون

بررسی این وسیله ارتباط جمعی یکی از پیچیده‌ترین مباحث در آسیب‌شناسی اجتماعی است به همین دلیل بسیاری از جامعه‌شناسان در درستی نتایج پژوهشی در این مورد تردید نشان می‌دهند. امروزه گسترش وسایل ارتباط جمعی به حدی است که دوران حاضر را عصر ارتباطات نامیده‌اند. مک لوهان دنیا را با مفهوم دهکده‌ای جهانی می‌شناسد و می‌گوید وسایل ارتباط جمعی از جمله تلویزیون دارای جهان قدرتی است که می‌تواند نسلی تازه در تاریخ انسان پدید آورد، نسلی که با نسل‌های پیشین متفاوت است.

یکی از اثرات منفی تلویزیون معتاد شدن به آن است. چراکه انسان‌ها چنان به تلویزیون معتاد می‌شوند و بر آن اعتماد می‌کنند که در ساعات معینی از روز خلأ آن را حس می‌کنند لذا تأخیر یا ندیدن برنامه تلویزیونی موجبات عدم تعادل آنان را فراهم می‌کند و زمانی که به تلویزیون دسترسی پیدا می‌کنند بدون هیچ اندیشه یا آموزه‌ای آن را می‌پذیرند. بی‌تردید این خصلت موجب می‌شود که ذهن دچار کرختی شود و فرد در جریان حوادث همچو پر کاهی بر روی سیلاب خروشان، ناخواسته و بی‌اراده ‌به این سو و آن سو کشیده می‌شود.^[۹۴]

در ارتباط با تلویزیون چند موضوع از اهمیت ویژه‌ای از جهت آسیب‌شناسی برخوردار است:

۴ـ۱ـ۱ـ تلویزیون و خانواده

اکنون پس از گذشت قرن ها، نهاد خانواده به ویژه در مشرق زمین همچنان اهمیت و منزلت خود را حفظ ‌کرده‌است از این‌رو هر پدیده‌ای که با نهاد خانواده در ارتباط باشد و بر آن تأثیر بگذارد شایسته توجه و دقت است. شاید تلویزیون از میان پدیده‌های مختلف بیشترین تأثیر را به عنوان رسانه‌ای فراگیر بر نهاد خانواده داشته باشد.

«اگرچه تأثیر رسانه ها بر خانواده تنها از گذر تلویزیون نیست و سینما، کتاب، رادیو و مجله نیز هریک آثاری مهم بر خانواده می‌نهند، امّا تلویزیون دارای بیشترین تأثیر است و در میان آثار پژوهشی پژوهشگران بیشترین حجم پژوهش‌ها به بررسی تأثیر تلویزیون بر خانواده اختصاص یافته است»^[۹۵] ‌در مورد تأثیر تلویزیون بر نهاد خانواده نکته‌ای که حائز اهمیت است اینکه گذشته از پیامدهای مثبتی چون گردهمایی بیشتر اعضای خانواده در کنار هم و احساس عاطفی بیشتر اعضای خانواده نسبت به یکدیگر در برخی موارد می‌تواند موجب مشاجرات خانوادگی زیادی را به وجود آورد و این باعث خشونت رفتاری بین والدین می‌گردد چه بسا کودکان هم نظاره‌گر این خشونت رفتاری بوده و این می‌تواند برای موقعیت فردی و اجتماعی اعضای خانواده مشکل‌ساز شود و شاید در برخورد اجتماعی به دلیل مشاجرات خانوادگی نسبت به دیگران هم همین‌ روند را در پیش بگیرند.

«تلویزیون به ندرت دلیل عمقی عدم تفاهمات خانوادگی واقع می‌شود اما برای گروه‌هایی که قبلاً اختلالی پیدا کرده‌اند می‌تواند موقعیت‌های مجادله و حتی نزاع پیش آورد زیرا وقتی کانال‌های متعدد و برنامه های گوناگون وجود داشته باشد باید انتخاب کرد و تمایلات و ترجیحات اعضای مختلف خانواده ممکن است یکسان نباشد، مثلاً بین پخش مستقیم یک مسابقه فوتبال و نمایش یک برنامه پلیسی کدام باید برگزیده شود»^[۹۶]البته در این مورد با دو دستگاه تلویزیون مشکل به خوبی حل می‌شود لیکن ‌در مورد خانواده هایی که بضائت چندانی ندارند احتمال بروز این کشمکش‌های خانوادگی و درگیری بیشتر است و همین کشمکش‌های خانوادگی چه بسا در روحیه اعضای خانواده باقی می‌ماند تا جایی که در بعضی مواقع در اجتماع به صورت خشونت رفتاری بروز می‌کند.

۴ـ۱ـ۲ـ تلویزیون و خشونت در اجتماع

درباره رفتار خشونت‌آمیز ناشی از تلویزیون پژوهش‌های زیادی صورت گرفته است. با توجه به گسترش پرخاشگری در جامعه صنعتی و شهری امروزی بعضی برای توجیه این مشکل تلویزیون را به عنوان وسیله‌ای پرمخاطب مسؤل می‌دانند. زیرا تلویزیون با توجه به گسترش شبکه های آن و تلویزیون‌های فراملی از جمله ماهواره و اینترنت و پخش فیلم‌های مختلف خشونت‌آمیز و قتل و تهاجم یکی از عوامل مؤثر در زمینه گسترش خشونت و پرخاشگری است.^[۹۷]

«یافته های پژوهشی نشانگر این مطلب است که پخش فیلم‌های خشونت‌آمیز تلویزیون یکی از عوامل بسیار مؤثر در انحرافات اجتماعی و بزهکاری اقشار جامعه هستند چراکه جوانان و حتی سالمندان علاقمند شدید به تماشای صحنه‌های هیجان‌انگیز و کشت و کشتار هستند.»^[۹۸]

لذا فیلمسازان و برنامه‌سازان در اقصی نقاط جهان با این دید می‌کوشند روز به روز صحنه‌های سینمایی خشونت‌آمیزی را در معرض دید تماشاگران بگذارند و وقتی می‌بینند فیلم‌هایی با این مضامین بیشتر مخاطب دارد و سود بیشتری در نتیجه فروش این‌طور فیلم‌ها حاصل آن ها خواهد شد بیش از پیش ‌به این موضوع اهتمام می‌ورزند و دیگر به فکر نابهنجاری‌های اجتماعی و جرم و جنایاتی که احتمال دارد در اثر دیدن چنین برنامه هایی‌ به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار صورت پذیرد نیسیتند.

۴ـ۱ـ۳ـ تلویزیون و ترس از جرم

برخی از نظریه های مربوط به ترس از جرم به نقش تلویزیون در ازدیاد ترس از جرم تأکید ورزیده‌اند. لذا اعتقاد بر این است که نقش تلویزیون در این زمینه پیچیده است چرا که یکی از وظایف تلویزیون آن است که مخاطبان را از وقوع جرایم مطلع کند امّا این اطلاع‌رسانی دارای پیامدهای مثبت و منفی است.

پیام مثبت از آن جهت که می‌تواند هشداری باشد برای مخاطبان و به آنان آموزش دهد تا به راحتی بزه‌دیده از جرم نشوند در واقع ابزاری است در مقوله پیشگیری از جرم «لیکن تلویزیون در پخش گزارش‌های خود درباره وقوع جرایم خشونت‌آمیز امکان دارد ترس را در مخاطبان افزایش دهد و این پندار را در مردم به وجود آورد آن جرایمی که مردم بیشتر از آن ها می‌ترسند به شدت در حال شیوع است.»^[۹۹]