قابل ذکر است که مطالعات ‌در مورد عوامل مؤثر در هوش هیجانی و یا متغیرهای مربوط به آن در آغاز راه است و دستیابی به یک تبیین جامع و فراگیر با ﺇتکا به یافته های پژوهشی مستحکم، نیازمند انجام پژوهش های گسترده تری است.(عروتی-مرادی،۱۳۸۳).

۲-۱۰- اهمیت هوش هیجانی

در هر یک از مراحل شناخت حتی در سطح ادراک مسأله، کشف و تفسیر محرک شدیداًً تحت تأثیر مسائل عاطفی است و در سطح شناختی ارزیابی یک محرک به عنوان یک تهدید یا نوید موجب ایجاد حالت عاطفه مناسب با آن می شود(ضرابی،۱۳۷۸).

عاطفه می‌تواند فرایند تفکر و محتوای فکر، قضاوت و رفتار را تحت تأثیر قرار دهد شاید بیشترین اثر بنیادی حالات عاطفی در یادآوری خاطرات باشد، افراد در یک خلق مثبت، خاطرات و تجربه های شاد و مثبت بیشتری را از دوران کودکی به یاد می آورند. عاطفه همچنین می‌تواند بر قضاوت های واقعی اجتماعی درباره افراد اثر بگذارد. عاطفه برآنچه ما توجه می‌کنیم، آنچه یاد می گیریم، آنچه به خاطر می آوریم و سرانجام انواع تصمیم هایی که می گیریم اثر دارد.

عاطفه با ایجاد خلق مثبت، آرامش، راحتی و سبک تفکر برتر را ایجاد می‌کند(خسرو جاوید،۱۳۸۱ ).

به اعتقاد اکمن(۱۹۸۴)، کارکردهای اصلی هیجان شامل ارزیابی مداوم از محرک درونی و بیرونی برحسب ارتباطشان با جاندار و آمادگی برای واکنش های رفتاری است که ممکن است به عنوان پاسخ به آن محرک نیاز باشد. یک کارکرد مستقیم بدین ترتیب، تسهیل یادگیری است(رفیعی نیا،۱۳۸۱).

هوش هیجانی در تفکر خلاق به چند طریق به ما کمک می‌کند:

1. 1. مشاهده مسائل از ابعاد بیشتر

1. 1. داشتن ایده های جدید و خلاق

1. 1. مبتکر بودن

1. 1. ایجاد نظرات جدید و راه حل های ریشه ای

1. دیدن راه حل های جدید.(کارسو،۱۹۹۹).

۲-۱۰-۱- اهمیت هوش هیجانی ‌در کنترل هیجانات

بخش مهمی از هوش هیجانی به حوزه کنترل درونی هیجانات مربوط می شود و کنترل مورد استفاده در هوش هیجانی پدیده ای تحمیلی و بیرونی به فرد نیست، بلکه یک توانمندی درونی است که فرد را درتولید و هدایت هیجانات یاری می رساند و چنین رویکردی، محصول کنترل درونی در ایجاد و مدیریت هیجانات از یکسو و اشراف به پیامدهای هیجانی ناشی از روابط بین فردی از سوی دیگراست. کنترل و اداره احساسات، کلید بهداشت عاطفی انسان است افرادی که از نظر خود کنترلی در سطح بالایی قرار دارند معتقدند که می‌توانند به طور مؤثری با وقایع و موقعیت هایی که با آن ها مواجه می‌شوند برخورد نمایند زیرا آن ها انتظار موفق شدن و غلبه بر موانع را دارند، راتر (۱۹۹۶) بیان می‌دارد که افراد دارای کنترل درونی، کنترل کافی بر زندگی خود دارند و در تکالیف خود عملکرد بهتری دارند، کمتر تحت نفوذ دیگران قرار می گیرند و برای مهارت ها و پیشرفت های شخصی خود ارزشی والاتر قائلند، مسئولیت بیشتری برای زندگی و رفتارهای خود می‌پذیرند، افرادی سخت کوش بوده و درجهت رفع مشکلات خود بیشتر چالش می‌کنند. (بهرامی،۱۳۸۳)گلمن نیز توانایی کنترل هیجان را با گرایش به حفظ خلق مثبت در ارتباط دانسته به طوری که باعث پیشگیری از حالات افسردگی می‌شوند(گلمن،۱۳۸۳).

۲-۱۰-۲- اهمیت هوش هیجانی درروابط اجتماعی

عاطفه، بسیاری از رفتارهای ارتباطی، گروهی، تصمیم های سازمانی و رفتارهای مرتبط با سلامت را تحت تأثیر قرار می‌دهند. خلق مثبت باعث ایجاد ارتباط بیشتر و مؤثرتر و استفاده بهتر از علائم غیر کلامی در روابط اجتماعی می‌گردد(خسروجاوید،۱۳۸۱).

عاطفه و هیجانات به دلیل نقشی که در فرایند تفکر و ادراک دارند بر قضاوت های واقعی اجتماعی درباره افراد اثر می‌گذارند.

از نظر بار- اُن افرادی که از نظر هوش هیجانی بالاترند عموماً خوش بین، انعطاف پذیر، واقع گرا، موفق درحل ﻣﺴﺄله و کنارآمدن با استرس ها بدون از دست دادن کنترل هستند(رایف۲۰۰۱نقل از گلستان جهرمی،۱۳۸۳).

اسکات و همکاران(۲۰۰۱) با هفت مطالعه مستقل نتیجه گرفتند افرادی که هوش هیجانی بالا دارند توانایی همدلی و خود کنترلی بیشتری در موقعیت های اجتماعی داشته و مهارت های اجتماعی بیشتری از خود نشان می‌دهند، با والدین خود مشارکت بیشتر و روابط عاطفی بیشتری با سایرین دارند(مایر، پرکینس، کاروسو وسالووی۲۰۰۱، به نقل از ارجمندی،۱۳۸۳).

نتایج پژوهش ورباخ (۲۰۰۲، نقل از ارجمندی،۱۳۸۳) نشان داد توانایی شناخت احساسات دیگران و تعادل عاطفی رابطه زیادی با برقراری روابط گرم و دوستانه با سایرین دارد: نتایج تحقیقات ارجمندی (۱۳۸۳) نیز بیانگر همبستگی مثبت و معنادار بین مهارت اجتماعی را درافراد بهبود می بخشد و با عملکرد بین فردی بالاتر همسو است(سرافراز، جان نثار، فراهانی،۱۳۸۳).

هوش هیجانی در همکاری با دیگران به چند دلیل مؤثر است:

1. 1. لذت بردن از با هم بودن

1. 1. تأثیرگذاری بیشتر بردیگران

1. 1. ایجاد توافق عمومی

1. باور پذیری و اعتماد(کارسو،۱۹۹۹)
   

۲-۱۰-۳- اهمیت هوش هیجانی در مدیریت

در قرن ۲۱ مدیران ‌به این نتیجه رسیدند که مسئولیت بیشتری به کارمندانشان واگذار کنند و به آن ها اعتماد داشته باشند. این کار به تغییرات بنیادی در روش های مدیریت انجامیده است. در روش های مردمی تر در رهبری و مدیریت، آزادی و پاسخ گویی تمرین می شود. در روش های جدید رهبری، اعتماد رکن اصلی است و توانایی ارتباطات بیشتر، مشارکت گروهی و داشتن اهداف تیمی مفید است (اسکراف،۲۰۰۰).

بلیس^[۲۵](۱۹۹۹) تأکید کرد که رهبر برای فعالیت طرفدارانش در دستیابی به اهداف سازمانی نیاز به هوش هیجانی بالایی دارد.

ری بک^[۲۶](۱۹۹۸) معتقد است توانایی مدیریت و رهبری در این است که رهبر بتواند احساسات گروه را درک کند. این توانایی به مدیر اجازه می‌دهد از اعتماد و صداقت آن ها ‌در گسترش عملکرد سازمان استفاده کند.(اسکراف،۲۰۰۰).

گلمن به نقل ازکواین مورای ابراز می‌کند: سازمان هایی که پیوسته در معرض توسعه و تغییر هستند نیازمند بیشترین هوش هیجانی هستند(گلمن،۱۳۸۳).

اسکراف (۲۰۰۰) از مطالعات خود نتیجه گرفت رهبران نسبت به پیروان خود از لحاظ برتری و سلطه، سطح انرژی، مردم آمیز بودن، پیشرفت گرابودن، مسئولیت پذیری، سازگاری و اعتماد به نفس وضعیت بهتری دارند. و گلمن(۱۹۹۰) معتقد بود رهبری با پنج بعد شخصیتی که به پنج بعد شخصیت معروفند رابطه دارد : برون گرایی، خوشایندبودن، وظیفه شناسی، ثبات، هوش

۲-۱۰-۴- اهمیت هوش هیجانی در موفقیت افراد