به ‌عنوان مثال، دروس حسابداری، آمار و امور مالی، همگی تحلیل های عقلایی ارائه می‌دهند. علاوه بر تمهید یک چارچوب برای توجه به تفاوت های فردی، تمرکز بر سبک تصمیم گیری برای کمک به فهم این واقعیت نیز مفید است. این واقعیت که چگونه دو نفر با هوش و استعداد معادل، با دستیابی مساوی به اطلاعات، می‌توانند در تصمیم گیری کاملا متفاوت می‌باشند. (امیدیان ، ۱۳۸۰، ۶ – ۱۸).

۲ –۳۳ – تصمیم گیری شهودی چندوجهی

واژه تصمیم گیری شهودی چند وجهی به معنای چند راه میانبر است که مکانیزم های معرفتی در اختیار تصمیم گیران برای ساده نمودن تصمیم های پیچیده قرار می‌دهد . زمینه اصلی این تئوری دو رشته علوم سیاسی و روانشناختی معرفتی است که تصمیم گیری را به عهده دارند. از روانشناختی معرفتی، عناصر کلیدی مانند این سئوال که چگونه تصمیم گیران یک راه حل را با توجه به عنصر زمان، محدودیت های متعدد، نامعلومی، ریسک و پیچیدگی‌های شغلی انتخاب و یا رد می نمایند، مطمح نظر این تئوری قرار گرفته است.

از رشته علوم سیاسی عناصری سیاسی مانند چه کسی برنده و یا بازنده از لحاظ سیاسی است و پیامدهای سیاسی تصمیم مدنظر قرار می‌گیرد. نظریات شهودی در گذشته بیان شد که عدم اکمال اطلاعات را به وسیله راه های نزدیکتر معرفتی برای دسترسی به اطلاعات و تسهیل تصمیم گیری در موقعیت های پیچیده جبران می کند. منطق اصلی در تئوری شهودی چند وجهی این است که سیاستگذاران و تصمیم گیران از استراتژی های متعدد تصمیم گیری از جمله استراتژی های بهینه (و نه همیشه بیشینه) در زمان تصمیم گیری استفاده می نمایند. یک استراتژی تصمیم، مجموعه ای از شیوه ها و رویه هاست که تصمیم گیر را درگیر انتخاب میان راه حل های متعدد نموده و همچنین قاعده تصمیم که حکم می کند که چگونه نتایج انتخاب فوق الذکر را در ایجاد تصمیم واقعی به کار برد. تئوری شهودی چندوجهی ادعا می کند که سیاستگذاران پروسه ای دو مرحله ای را به کار می‌برند: بررسی مقدماتی میان راه حل های دردسترس و انتخاب بهترین راه حل از میان فهرست نتایج مرحله اول در جهت کمینه نمودن ریسک و بیشینه نمودن سود. در مرحله اول، بررسی نه چندان کامل از راه حل ها، ما را به فهرستی از راه حل های باقی مانده می رساند که لزوماً به معنای بررسی و تحلیل تمامی راه حل ها و آلترناتیوها از همه ابعاد نیست.

در اغلب موارد، تصمیمات بر مبنای توافق و یا رد راه حل هایی بر اساس یک یا معدود معیارهایی است. مرحله دوم شامل دخالت دادن قاعده تصمیم برای انتخاب یک راه حل از میان فهرست راه حل های باقی مانده است. ‌بنابرین‏ طبیعی است که در طول این فرایند، تصمیم گیران استراتژی خود را مداوما تغییر داده و یا از تلفیقی از استراتژی های تصمیم گیری استفاده نمایند. نکته این جاست که در طول پروسه تصمیم گیری روش ها و قواعد نیز ثابت نبوده و بسته به عوامل دخیل، میدان تصمیم، اهداف تصمیم گیر و دیگر قیود تغییر می کند.

در حالی که در بخش های پیشین به روش‌ها، الگوها و مدل‌های متعدد در تصمیم گیری اشاره نمودیم، بنظر می‌رسد که می توان تمامی آنان را در دو مکتب فکری متمایز جای داد: روش های مبتنی بر رهیافت انتخاب عقلایی و روش های مبتنی بر رهیافت روانشناسی معرفت شناختی. تئوری تصمیم گیری شهودی چند وجهی تلفیقی از عناصر دو مکتب فکری فوق را در بخش روانشناختی معرفتی خود در نظر دارد . تئوری شهودی چندوجهی مکانیزم شناختی را برای انتخاب یکی از راه حل ها در تصمیم گیری در نظر دارد و شرایط حاکم بر تصمیم و پروسه شناختی مربوط به آن (که چرایی و چگونگی تصمیم را مشخص می کند) را روشن می‌سازد.

این روش چند نکته اساسی را در بطن خود دارد:

الف -رهبران بنگاه ها برای اندازه گیری موفقیت و یا شکست خود، سود و یا زیان، دستاوردها و ناکامی ها و ریسک‌ها و مخاطرات از روش ها و واژه های مختلف استفاده می نمایند. تئوری شهودی چندوجهی به دنبال فرآیندهای کاوشی است.

ب – در تصمیم گیری روش های مختلفی برای استفاده از اطلاعات وجود دارد که لزوماً با یکدیگر شبیه و نزدیک نمی باشند.

یکی از محسنات تئوری شهودی چند وجهی آن است که خاصیت میزبانی برای استرتژی های اقتضایی را دارا است و ‌بنابرین‏ انعطاف لازم برای استفاده از روش های متفاوت استفاده از اطلاعات را دارد.

ج – در روانشناختی معرفتی ثابت شده است که علی‌رغم تمامی مطالب گذشته ‌در مورد ذهن، روح و روان انسان‌ها که هر کدام دارای مشخصات مخصوص به همان انسان را دارد و از بقیه متمایز می شود، اما مطالعات بعدی نشان داد که نوعی تجانس و همگنی مایبین پیچیدگی‌های شناختی در برخی انسان ها وجود دارد . گرچه در تعداد دیگری از انسان‌ها نیز عدم تجانس شناختی به چشم می‌خورد.Robbins, 2000 , 69 ) )

۲ –۳۴ – انواع سبک های تصمیم گیری

سبک تصمیم گیری عقلانی:

در این سبک تصمیم گیری فرد از همه راه حل ها مطلع است و می‌داند که هر تصمیمی به چه نتیجه ای می‌ انجامد و می‌تواند نتایج حاصل از تصمیم گیری را بر حسب اولویت (بیشترین نفع) مرتب و سازماندهی کند تا با بهره گرفتن از یک استراتژی بهینه سازی حصول به اهداف را به حداکثر رساندبنابراین افراد در این سبک تمامی راه حل های ممکن را تعیین و ارزشیابی نموده و با تعیین عواقب هر یک از این راه حل ها بهترین راه حل را انتخاب می‌کنند.(Eberlin, 2005,15).

سبک تصمیم گیری شهودی:

این سبک، فرایندی ناخود آگاه تصمیم گیری است که در سای هتجربه های استنتاجشدهبهدستمی آید. و مبنتی بر احساسات و یادگیری ضمنی افراد است و الزاماًً سوای تجزیه و تحلیل معقول عمل نمی کند، بلکه این دو مکمل ‌یکدیگرند. پس در این شیوه تصمیم گیرنده از یک رویه نظامند استفاده نمی کند و در هنگام اتخاذ تصمیم از تجربه و آگاهی های ضمنی خود سود می جوید. (Hoy & Miskel, 2008, 21 )

سبک تصمیم گیری وابستگی:

این سبک بیانگر عدم استقلال فکری و عملی تصمیم گیرنده و تکیه بر حمایتها و راهنمایی های دیگران در هنگام اتخاذ تصمیم است و آگاهی های دیگران در هنگام این نوع تصمیم گیری نقش اساسی دارد ‌بنابرین‏ در این شیوه تصمیم گیرنده متکی به عقاید دیگران بوده و نقش منفعلی دارد.(scot & Brouce, 1995,18).

سبک تصمیم گیری آنی:

این سبک بیانگرشرایط اضطراری است که فرد بدون پشتوانه فکری قبلی، بلافاصله در کمترین زمان ممکن تصمیم اصلی خود را اتخاذ می‌کنند . البته ممکن است این شیوه تصمیم گیری معلول شرایطی باشد که برای مدیر ایجاد می شود. البته استفاده از این سبک به معنی گرفتن تصمیمات خام و ناپخته نیست، زیرا در این شیوه نیز مدیر بر اساس تجربه و اطلاعاتی که دارد تصمیم گیری می‌کند. (scot & Brouce, 1995,23 ).

سبک تصمیم گیری اجتنابی: