ناتوانی­ های یادگیری دانش آموزان، ضربه­های مخربی بر سازگاری و بهزیستی روانی خانواده­های آن ها می­ گذارد؛ مطالعات مختلف نشان می­ دهند خانواده­هایی که فرزندان آن دارای اختلال ناتوانی یادگیری هستند مشکلات سازشی بیشتری نسبت به والدین عادی دارند. والدین کودکان مشکل دار، محدودیت­هایی از قبیل بهداشت، احساس محرومیت و سطوح بالایی از استرس و افسردگی را نسبت به والدین عادی تجربه ‌می‌کنند(میکائیلی و همکاران ، ۱۳۹۱).

رفع یا کاهش مشکلات دانش آموزانی که به ناتوانی یادگیری دچارند علاوه بر رشد عمومی، فرهنگی، اجتماعی و بهداشتی جامعه، مستلزم تجدید برنامه­ ها و روش­ها و امکانات آموزشی، در تمام حوزه ­های آموزش و پرورش به ویژه در دوره آموزش عمومی است. همچنین تدوین قوانین برای حمایت از این کودکان ضروری است تا آنان را به جریان عادی آموزشی و وصول به استقلال و خود کفایی برساند. بی توجهی ‌به این مسائل موجب خواهد شد که دانش آموزان بیشتری از گردونه­ی آموزش عمومی به بیرون پرتاب شوند و بی سوادی عمومی ابعاد گسترده­تری به خود بگیرد و رشد فرهنگی اجتماعی کشور را دچار موانع بزرگتری سازد (مشتاقی، ۱۳۸۸).

خود تنظیمی به عنوان یک عامل کلیدی ‌در موفقیت تحصیلی کودکان، نوجوانان و بزرگسالان­ نقش دارد (کاپرارا^[۲۲] و همکاران،۲۰۰۸). با توجه به شیوع بالای ناتوانی یادگیری دانش آموزان، و توجه به اینکه اختلال ناتوانی یادگیری هزینه­ های زیادی را برای فرد و خانواده وارد می­ کند، همچنین به دلیل عدم وجود پژوهش در این زمینه و برای شناخت اثرات آموزش خود مدیریتی بر کودکان ناتوانی یادگیری انجام تحقیق حاضر حائز اهمیت است.

بر اساس آنچه گفته شد، ‌می‌توان گفت پژوهش حاضر از جهات زیر حائز اهمیت ‌می‌باشد:

۱-آگاهی از مؤثر بودن تکنیک خود مدیریتی در کمک به دانش آموزان با اختلال یادگیری و در صورت اثر بخش بودن آن پیشنهاد، آموزش این روش به روان شناسان و متخصصان مربوطه.

۲-کمک به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان واجد اختلال یادگیری.

۳-آموزش خود مدیریتی به دانش آموزان با اختلال یادگیری و استفاده از این راهبرد در زمینه ­های مختلف زندگی.

۴-کمک به دانش آموزان با اختلال یادگیری برای رسیدن از دگر کنترلی به خود کنترلی.

۱-۴ اهداف

۱-۴-۱ هدف کلی

تعیین تاثیر آموزش راهبردهای مدیریت رفتار خود بر بهبود عملکرد انجام تکالیف در دانش آموزان واجد ناتوانی یادگیری.

۱-۴-۲ اهداف اختصاصی

۱- تعیین تاثیر آموزش راهبردهای مدیریت رفتار خود بر بهبود دقت عملکرد انجام تکالیف در دانش آموزان واجد ناتوانی یادگیری.

۲- تعیین تاثیر آموزش راهبردهای مدیریت رفتار خود بر تعداد تکالیف صحیح انجام شده در دانش آموزان واجد ناتوانی یادگیری.

۱-۵ فرضیه‌ها

۱- آموزش راهبرد مدیریت رفتار خود موجب بهبود دقت در انجام تکالیف درسی در دانش آموزان ناتوان یادگیری می­ شود.

۲- آموزش راهبرد مدیریت رفتار خود موجب افزایش تعداد تکالیف صحیح در دانش آموزان واجد ناتوانی یادگیری می­ شود.

۱-۶ متغیرهای پژوهش

متغیر مستقل: آموزش راهبردهای مدیریت رفتار خود.

متغیر وابسته: عملکرد انجام تکلیف ( دقت در انجام تکلیف، تعداد تکالیف صحیح).

۱-۷ تعاریف مفهومی

۱-۷-۱راهبردهای مدیریت رفتار خود

مدیریت خود در شکل پایه زمانی صورت می‌گیرد که فرد متعهد می­ شود که وقوع یک رفتار را نسبت به رفتارهای دیگر در یک زمان کنترل کند (میلتن برگر^[۲۳]، ۲۰۱۲).

۱-۷-۲ ناتوانی یادگیری

‌بر اساس تعریف قانون آموزش و پرورش ناتوانی یادگیری^[۲۴] اختلال در یک یا چند فرایند روان شناختی پایه، شامل درک زبان یا کاربرد آن است این اختلال به صورت ناتوانی در گوش دادن، فکر کردن صحبت کردن، خواندن، نوشتن یا محاسبات ریاضی ظاهر می­ شود شامل آن دسته از مشکلات یادگیری که نتیجه معلولیت دیداری، شنیداری، حرکتی، عقب ماندگی ذهنی، اختلال هیجانی، وضع نامساعد محیطی فرهنگی یا اقتصادی است نمی­ شود (مک کلین^[۲۵] ،۲۰۰۹).

۱-۷-۳عملکرد انجام تکلیف

تکالیف مدرسه­ای از مهم­ترین فعالیت­های بعد از مدرسه است این فعالیت­ها به مجموعه وظایفی که برای دانش آموزان توسط معلم مدرسه تعیین و بایستی در زمان تعطیلی کلاس­های درسی انجام شود اطلاق می­ شود (کوپر^[۲۶]، ۱۹۸۹، به نقل از امین زاده، سرمد، ۱۳۸۸). عملکرد انجام تکلیف شامل تولید پاسخ ^[۲۷]، دقت در انجام تکالیف درسی^[۲۸] و فرایند^[۲۹] انجام تکلیف است (شاپیرو^[۳۰] و کارتچوویل^[۳۱]، ۲۰۰۳).

۱-۸ تعریف عملیاتی

۱-۸-۱ راهبرد مدیریت خود

در این پژوهش راهبرد مدیریت رفتار خود، به وسیله بسته آموزشی محقق ساخته در طی ۱۲ جلسه به دانش آموزان ارائه شد.

۱-۸-۲ ناتوانی یادگیری

در این پژوهش، ناتوانی یادگیری در حیطه­های خواندن، نوشتن و ریاضی مد نظر قرار گرفت که توسط روانپزشک و روانشناس کودک با بهره گرفتن از روش مصاحبه بالینی و انجام آزمون­های مربوطه، تشخیص داده شد.

۱-۸-۳ عملکرد انجام تکلیف

منظور از عملکرد انجام تکلیف در این پژوهش، تعداد مسائلی است که دانش آموز در مدت زمان معین انجام می­دهد؛ و دقت مسائل حل شده نیز اندازه گیری شده است. در اندازه گیری این دو شاخص( تعداد مسائل صحیح و طول مدت انجام تکلیف) از روش مشاهده استفاده شده است.

فصل دوم:

ادبیات پژوهش

۲-۱پیش درآمد

در فصل حاضر مبانی نظری و تجربی متغیرهای اصلی پژوهش مطرح شده است. ‌بنابرین‏ نخست تعریف ناتوانی یادگیری، ویژگی­ها و انواع آن مطرح شده و سپس درمان، شناختی – رفتاری و راهبرد برگرفته از آن یعنی خود مدیریتی که به عنوان متغیر مستقل پژوهش حاضر است؛ مطرح می­ شود. و در آخر به تحقیقاتی که در رابطه با متغیرهای مورد پژوهش صورت گرفته اشاره شده است.

۲-۲اختلال یادگیری

اختلال یادگیری ابتدا در دهه ۱۹۶۰ به عنوان جدیدترین حوزه فرعی در مبحث کودکان استثنایی وارد شده است. با وجود این، ‌می‌توان آن را بزرگ­ترین حوزه در بین آن گروه از کودکان نیز به حساب آورد. تقریباً نیمی از همه کودکانی که در برنامه آموزش­های ویژه از آن ها ثبت نام به عمل می ­آید دارای اختلال یادگیری می­باشند. کودکان مبتلا به اختلال یادگیری گروه نامتجانسی را تشکیل می­ دهند که یک وجه مشترک که در بین آن ها وجود دارد این است که همگی در یادگیری دروس مدرسه دچار اشکال می­باشند. با این حساب اختلال یادگیری عبارت واحدی است که برای تعریف در همه انواع متفاوت مسائل یادگیری مورد پذیرش قرار گرفته است (کرک و گلاسر، ۱۳۸۲).