۲- دیدگاه تعاملی

تعارض نه تنها می ­تواند نیروی مثبتی درسازمان ایجاد کند بلکه یک ضرورت بدیهی برای فعالیت­های سازمانی بشمار می­رود. ابتدا باید ریشه تعارض که بنیادی است شناخت، سپس درجهت نظم دادن به آن کوشید (رزقی رستمی و آقایار، ۱۳۸۹).

۳- تعارض زناشویی از دیدگاه تحولی

از دید تحولی، تعارض زناشویی اساسا، از یک زوج به زوج دیگر نه فقط با توجه به مسایل خاصی که حول آن ها تعارض شکل گرفته است بلکه به گو نه­ای مهمتر با توجه به طول عمر و شدت تعارض متفاوت است . در رویکرد تحولی آن ها به تعارض زناشویی، زوج­ها چهار مرحله را طی ‌می‌کنند که در مرحله اول که موسوم به مخالفت اولیه است هر دو زوج از خانواده خوش کارکردی می­آیند که فقط استرس اندکی داشته اند. در این دوره برنامه ­های آموزشی و پیشگیرانه موسوم به آموزش سیستم­های خانواده توصیه می­ شود. در مرحله دوم یا تعارض تکرار شونده، درمانگر با حرکت کردن مستقیم به سمت تعارض زناشویی روی راه­های حفظ رابطه یا آمیزش عاطفی یا هردو کار می­ کند. این ساختار موجب کاهش برانگیختگی هیجانی و اضطراب زوج­ها می­ شود تا دوباره توجه­شان را روی خود متمرکز کنند. مرحله سوم یا تعارض شدید ویژه زوج­هایی است که ادامه ازدواج را بازی مرگ و زندگی می­دانند، مداخلات سیستمی در این مرحله می ­توانند مفید باشند، و سرانجام، در مرحله چهارم یا رابطه تشدید یافته زوج ها که مشخصه بارز آن “گرفتن وکیل” توسط یکی یا هر دو زوج است، درمان رابطه کارساز نیست و درمان فردی هر یک از زوج­ها و کمک به اطرافیان آن ها مانند والدین و فرزندان، درمان ارجح است (بهاری و همکاران ، ۱۳۹۰).

۲-۲-۵- سبک­ها واستراتژی­های مدیریت تعارض

به عقیده گلدفرید (۱۹۹۸) بود یا نبود تعارض نیست که کیفیت ازدواج را تعیین می­ کند بلکه روش اداره موقعیت­های تعارض آمیز است که کیفیت رابطه زناشویی را تعیین می­ کند. ‌بنابرین‏، مهارت کلیدی در روابط متعهدانه دراز مدت، مدیریت تعارض است . وقتی تعارض در رابطه زناشویی بروز می­ کند معمولاً طرفین رابطه سعی ‌می‌کنند رفتارها و اقداماتی انجام دهند تا این تعارض از بین برود (رسولی و فلاحت، ۱۳۹۲) .

تجارب، دانش، باورها و ارزش­های افراد، شیوه ­های مختلفی را برای حل تعارضات پیش روی آن ها می­ گذارد . این شیوه ها به سبک ها و تاکتیک های حل تعارض موسومند . سبک های حل تعارض در واقع پاسخ­های الگوبردار شده هستند که افراد در هنگام تعارض به کار می­برند و تاکتیک ها در واقع حرکات فردی هستند که افراد انجام می­ دهند تا نظرکلی خود را پیش ببرند. وقتی این تاکتیک ها به دفعات بسیار زیادی به کار می­روند، تبدیل به سبک یا پاسخ الگوبرداری شده می­شوند (براکویس، ویل، کالوم^[۱۴]، ۲۰۰۴).

پنج سبک اصلی برای مدیریت تعارض به کار می­رود . ارائه تمثیل از حیوانات کمک می‌کند تا تفاوت سبک­ها را بهتر به یاد داشته باشید:

• • مشارکتی یا تشریک مساعی( سبک جغد): انتخاب این سبک به افراد کمک می­ کند تا به گونه ­ای کنار هم کار کنند که همه برنده باشند . یعنی هم روابط با دیگران هم منافع خود مهم ‌می‌باشد و حل تعارض به سود طرفین است، علی­رغم مزایای این روش، تلف شدن زمان و تضعیف توان و انرژی افراد از معایب آن است. جغد بخاطر دانایی و هوشیاری که دارند این روش را انتخاب ‌می‌کنند .

• • رقابت­جویی و زور (سبک کوسه): انتخاب این سبک بدین معنا است که فرد به طور یک‌طرفه علایق و خواسته­ های خود مقدم بر خواسته­ های دیگران می­داند . این روش ممکن است تعارض را به طور موقت حل کند اما در استفاده از آن باید محتاط بود چرا که ممکن است تعارض را افزایش دهد و بازنده را به اقدامات تلافی جویانه وادار سازد.

• • اجتناب یا بی ­تفاوتی (سبک لاک پشت): وقتی افراد احساس ‌می‌کنند هم هدف­های خودشان هم ارتباط با دیگران برای آن ها اهمیتی ندارد ممکن است به راحتی از تعارض کنار بکشند . از این شیوه معمولا زمانی استفاده می­ شود که موضوع پیش پا افتاده و جزئی باشد و درگیر شدن در تعارض به صدمات زیادی منجر شود. البته همان‌ طور که لاک پشت تا ابد نمی­تواند در لاک خود پنهان بشود اجتناب در تعارض نیز همیشگی باشد.

• • گذشت یا تطبیق (سبک خرس کوچولو): افرادی که این سبک را انتخاب ‌می‌کنند از علایق و خواسته های خود می­گذرند و به دیگران اجازه می­ دهند به خواسته­هایشان دست یابند . در واقع تمرکز این سبک بر حفظ روابط شخصی با دیگران است. البته ممکن است با این روش ما اعتبار و نفوذ آنی خود را از دست بدهد.

• مصالحه یا توافق (سبک روباه): زمانی از این روش استفاده می­ شود که به دنبال به دست آوردن تمام خواسته ­ها و علایق خود نیستند، یعنی ارضای برخی نیازها برایشان کافی است . در این روش، انعطاف­پذیری، مبادله و مذاکره جایگاه ویژه­ای دارند.

انتخاب استراتژی و سبک مدیریت تعارض، بستگی به اعتماد به نفس فرد، میزان شناخت او از خواسته ­ها و اهداف طرف مقابل، میزان اطلاعات موجود و قابل افشا درباره طرفین و حس همکاری و مشارکت آن ها دارد ( رزقی رستمی و آقایار، ۱۳۸۹).

در دسته بندی دیگری برای سبک‌های مدیریت تعارض آن ها را به دو دسته : الف: سبک‌های مدیریت تعارض غیر مؤثر و مشکل ساز. ب: سبک مؤثر مدیریت تعارض.

الف- سبک‌های غیرمؤثر و مشکل‌ساز

سبک‌های غیرمؤثر مدیریت تعارض، که موجب بروز مشکلاتی در روابط همسران می‌شود، اَشکال متعددی دارد که شایع‌ترین آن سبک‌های «رقابتی»، «اطاعت و تسلیم» و «اجتنابی» است.

• • سبک‌ رقابتی: برای همسرانی که در برخورد با تعارض‌ها از سبک رقابتی استفاده می‌کنند، زندگی زناشویی به مثابه میدان جنگ است. «هدف آن‌ ها «کسب قدرت» و «برنده شدن» حتی به قیمت زیر پا گذاشتن حقوق و احترام دیگری است. آن‌ ها بدون توجه به نظر همسرشان، به خواسته‌ خود اصرار می‌ورزند و معمولاً از روش‌های پرخاشگرانه مثل فریاد یا اعمال زور استفاده می‌کنند. پیامد چنین سبکی ایجاد خشم در رابطه است.

• • سبک اطاعت و تسلیم: «سلطه‌پذیری» ویژگی همسرانی است که این سبک را در حل تعارض به کار می‌گیرند. آن‌ ها هنگام بروز تعارض، از خواسته‌های خود به نفع علایق و نیازهای همسرشان می‌گذرند، به امید آن‌که تعارض خاتمه یابد و آرامش برقرار شود. هدف آن‌ ها حفظ رابطه به هر قیمتی است. چنین سبکی ممکن است در کوتاه‌مدت مزایایی داشته باشد، اما پیامد آن احساس ناکامی، سرخوردگی و افسردگی است که در نهایت به ارتباط صدمه می‌زند.