طبق تعریف(دلجو رنگینانی،۱۳۸۱) مطالعه واقعی عبارت از فهمیدن و درک مطلب خواندنی بدون کمک دیگران است. اگر مطالعه را به عنوان یادگیری و فهم مطالب بدانیم در این صورت لازم است که بدانیم چه عواملی در مطالعه خوب مؤثر است. این عوامل به شرح زیر می‌باشند:

خود فرد– دولت– خانواده– دوستان– رئیس و استاد کار– رسانه های گروهی– کتاب و منابع مطالعاتی– کتابخانه(براتی علویجه،۱۳۸۳).

همه رفتارها و عاداتی را که آموخته ایم می‌توانند بر اثر یادگیری تغییر یابند. روش درست مطالعه نیز از این قاعده مستثنی نیست.

بهبود و کیفیت مطالعه، مانند سایر توانایی‌های انسان امری است که از راه تمرین و ممارست حاصل می شود. به عقیده سرین(۲۰۰۹)، خواندن و مطالعه در نزد انسان یک توانایی اکتسابی است که هرچه فرد در آن بیشتر تمرین کند، تبحر بیشتری کسب می‌کند. اگر دانش آموزان راهبرد ها و شیوه های مناسب یادگیری را به کار نبرند، یادگیری مؤثر وجود نخواهد داشت. این شیوه ها به عنوان الگو برای به دست آوردن اهداف جهت پیشرفت ضروری است(یزدیان،۱۳۹۰).

مطالعه ثمر بخش از دو عامل متاثر است: ۱٫علاقه نسبت به مطلب خواندنی ۲٫کاربرد ماهرانه فنون مطالعه. علاقه نسبت به مطلب خواندنی سبب می شود تا شخص به مطالعه بیشتر بپردازد، مطالعه بیشتر منجر به بهتر شدن فنون مطالعه می شود،کاربرد فنون بهتر، مطالعه را آسانتر، سریعتر و لذت بخش تر می‌سازد، در نتیجه، علاقه خواننده نسبت به مطالعه افزایش می‌یابد(سیف،۱۳۸۵).

در جوامع پیشرفته دنیا، بهبود وضع مطالعه و افزایش سرعت خواندن و درک مطلب یکی از اقدامات مهم آموزشی به حساب می‌آید. در این جوامع روش های درست مطالعه نه تنها در ضمن آموزش دروس مختلف آموزشگاه ها به یادگیرندگان آموخنه می شود، بلکه دوره ها ی کوتاه‌مدت و بلند مدت روش های درست مطالعه و روش های سریع خواندن برای تمامی افراد علاقه مند دایر شده است. و جهت شرکت جستن مردم در این دوره ها آنان را با عوامل مختلف مورد تشویق و ترغیب قرار می‌دهند(خدیوزاده،سیف و والایی،۲۰۰۴). اما متاسفانه در کشور ما هنوز هیچ اقدام جدی در این زمینه صورت نگرفته و حتی به دانش آموزان و دانشجویان نیز آموزش داده نمی شود که چگونه به طور صحیح مطالعه کنند و به همین علت بسیاری از آن ها به هنگام مطالعه و یادگیری با مشکلاتی مواجه اند.

اهمیت و ضرورت پژوهش

اهمیت بررسی جایگاه مطالعه از آنجا ناشی می شود که کتاب به منزله گنجینه های عظیم دانش بشری اعم از اثار جدید و قدیم به عنوان یک منبع معتبر و قابل استفاده همواره مورد توجه قرار گرفته است. میزان مطالعه یکی از شاخص های مهم رشد وتوسعه هر کشور است. سازمان آموزش علمی و فرهنگی ملل یونسکو، در بسیاری از کنفرانس های خود اساس توسعه اقتصادی را گسترش کتاب و برنامه ریزی دراز مدت آموزش دانسته است و شورای اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل نیز کتاب را یکی از وسایل لازم عمران و پیشرفت ملتها دانسته است(ابرامی،۱۳۷۵).

پژوهش ها نشان می‌دهد که مطالعه فعالیتی بدون جایگزین برای تمامی افراد و به وجود آورنده جامعه سالم است. تمامی اطلاعات اهمیت مطالعه را برای جامه ای آزاد و موفق تصدیق می‌کنند. کاهش میزان مطالعه نه تنها یک مشکل فرهنگی است، بلکه عواقب بسیاری برای ادبیات و سایر هنرها دارد و در واقع مشکل ملی و بسیار جدی است. اگر افراد عادت مطالعه مداوم را از دست دهند جامعه از خسارت‌های اقتصادی، اجتماعی و مدنی بیشتری رنج خواهد برد(کالدول^[۳]،۲۰۰۲).

اهمیت کتاب، فرهنگ کتابخوانی،و جایگاه والای کتاب بر کسی پوشیده نیست. کتاب از دیرباز یکی از مهمترین ابزارهای آگاهی و بصیرت به شمار آمده است. یکی از معیارهای سنجش رشد فرهنگی و فکری هر کشور در تعداد کتابخانه ها، کتاب فروشی ها،کتاب های چاپ شده و کتابخوان های آن جامعه است.کتابخوانی و بالا بودن میزان مطالعه در جهان یکی از شاخص های توسعه یافتگی و رشد شناخته شده است .

شناسایی و تبیین علل کمی میزان مطالعه در دانش آموزان، منجر به ارائه راهکارها ‌و پیشنهادهای اثربخشی برای افزایش روند مطالعه در میان این افراد می شود، و این روند می‌تواند منجر به تغییرات اثربخشی در شیوه مطالعه و یادگیری، دید فرد نسبت به خود و زندگی اش، نحوه تفکر، و افزایش علاقه به مطالعه در نسل های آتی شود.

اهداف پژوهش

۱٫تعیین میزان مطالعه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه.

۲٫بررسی علل کاهش میزان مطالعه در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه.

۳٫شناسایی عوامل مؤثر بر میزان مطالعه.

سؤال های پژوهش

۱٫میزان مطالعه غیر درسی دانش آموزان به طور متوسط چند ساعت در روز است؟

۲٫چه عواملی در افزایش میزان مطالعه دانش آموزان مؤثر است؟

۳٫آیا دانش آموزان از شیوه های مطالعه آگاهی دارند؟

۴٫آیا تشویق باعث افزایش میزان مطالعه در دانش آموران می شود؟

۵٫آیا دانش آموزان برای مطالعه از انگیزه کافی برخوردار می‌باشند؟

فرضیه های پژوهش

۱٫میزان مطالعه مستمر غیر درسی دانش آموزان به طور متوسط کمتر از ۲ ساعت در روز است.

۲٫انگیزه در مقایسه با سایر عوامل واریانس بیشتری از مطالعه را تبیین می‌کند.

۳٫بین تعداد دانش آموزانی که با شیوه های مطالعه آشنایی دارند و تعداد دانش آموزانی که با شیوه های مطالعه آشنایی ندارند تفاوت وجود دارد.

۴٫بینتشویق و میزان مطالعه در دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.

۵٫میزان مطالعه دانش آموزانی که دارای انگیزه هستند بیشتر از دانش آموزانی است که فاقد انگیزه هستند.

متغیر های پژوهش

مستقل: انگیزه– شیوه مطالعه– تشویق

وابسته: میزان مطالعه– کیفیت مطالعه

تعدیل کننده: جنسیت– مقطع تحصیلی

تعریف متغیرها(نظری و عملیاتی)

انگیزه:اکثر متخصصان انگیزه را به عنوان وضعیت یا عامل برانگیزاننده(نیرودهنده)،هدایت کنند و نگهدارنده رفتار تعریف کرده‌اند(سیف،۱۳۸۶پنتریچ و شانک،۱۹۹۶).

انگیزه: در این پژوهش، انگیزه نسبت به مطالعه توسط پرسشنامه محقق ساخته اندازه گیری می شود.

روش مطالعه: به چگونگی برخورد یادگیرندگان با مطالبی که می خواهند یاد بگیرند اشاره می‌کند(سیف،۱۳۸۸).

روش مطالعه: در این پژوهش روش مطالعه دانش آموز توسط پاسخ گویی به سوال های ۱ تا ۹ پرسشنامه محقق ساخته تعیین می شود.

تشویق: در لغت عبارت است از، آرزومند کردن،برانگیختن یا به شوق آوردن کسی را و تشویق کردن به معنای راغب نمودن و آرزومند ساختن آمده است(دهخدا،ج ۵،ص۶۷۶۳).

تشویق: تشویق، قول یا فعلی است که از فعل فاعل قدردانی می‌کند و می ستاید، و یا قول یا فعلی که فاعل را به عملی ترغیب و آرزومند می‌سازد.