۱۱- خود انضباطی ناکافی^[۱۰۸]

افراد دارای این طرح­واره نمی ­توانند به گونه ­ای کارآمد و با کفایت خود را کنترل کنند. تحمل ناکامی در کسب هدف­های فردی برای این افراد بسیار دشوار است و در صورت ناکامی، به سبک بسیار افراطی هیجان­های خود را بیان ‌می‌کنند و رفتار تکانشی از خود بروز می­ دهند(رافائل و یانگ، ۲۰۱۱).

حیطه چهار: هدایت شدن توسط دیگران^[۱۰۹]

بیمارانی که در این حیطه قرار می­ گیرند تأکید زیادی بر ارضای نیازهای دیگران در مقایسه با نیازهای خودشان دارند واین کار را برای کسب تأیید، حفظ ارتباط عاطفی و اجتناب از تنبیه انجام می­ دهند. خانواده این بیماران به گونه ­ای با آن­ها برخورد کرده ­اند که فرد ‌به این باور رسیده است که تحت شرایطی مورد پذیرش قرار خواهد گرفت. به عبارت دیگر، محیط همراه با پذیرش بدون قید و شرط در خانواده هرگز برای این افراد وجود نداشته است. در چنین محیطی کودک آموخته است که به منظور کسب محبت، توجه و تأیید دیگران، باید بسیاری از نیازها و خواسته­ های خود را سرکوب کند. در چنین محیطی، نیازها و خواسته­ های گروه به نیازها و خواسته های کودک ارجحیت دارد(رافائل و یانگ، ۲۰۱۱).

۱۲ – فدا کردن^[۱۱۰]

در این طرح­واره، فرد احساس می­ کند که به گونه ­ای اغراق آمیز در کنترل دیکران است(رافائل و یانگ، ۲۰۱۱).

۱-فداکردن نیازها؛

۲- فداکردن هیجان‌ها^[۱۱۱]

این بیماران براین باورند که آرزوها، نقطه­نظرها و احساس های آن­ها بی­ارزش هستند واهمیتی برای دیگران ندارند. این افراد به طور مداوم از هر چیزی احساس نارضایتی ‌می‌کنند و نسبت به عدم ارضای نیازها و هیجان­های خود بسیار حساس هستند. معمولا” این وضعیت منجر به خشم در آن­ها می شود که با علامت­های غیر انطباقی از جمله رفتارهای پرخاشگر- منفعل یا برون ریزی بروز پیدا می‌کند(رافائل و یانگ، ۲۰۱۱).

۱۳ – قربانی کردن خویشتن^[۱۱۲]

در این طرح­واره­، فرد داوطلبانه و خود- خواسته در پی ارضای نیازهای دیگران است، حتی اگر نیازهای خودش برآورده نشود.علت­های عمده­ای که این افراد بیان ‌می‌کنند، عبارتند از پیشگیری از ایجاد هر گونه ناراحتی و درد در دیگران، اجتناب از احساس گناه ناشی از خودخواهی و تداوم ارتباط با دیگران این افراد نسبت به بروز ناراحتی و درد در دیگران بسیار حساس هستند(رافائل و یانگ، ۲۰۱۱).

۱۴- تأیید جویی- پذیرش جویی^[۱۱۳]

افراد دارای این طرح واره، تأکید افراطی بر کسب تأیید، به رسمیت شناخته شدن و مورد توجه قرار گرفتن از جانب دیگران دارند، تا ‌به این وسیله بتوانند تجربه ذهنی امنی از خود به دست آورند. تجربه ذهنی فرد فرد از اعتماد به نفس خودش ,به گونه ­ای بنیادین به واکنش دیگران بستگی دارد۰ گاهی اوقات، این طرح­واره در این بیماران، موجب تأکید اغراق امیز بر ظاهر، توجه و احترام می­ شود(رافائل و یانگ، ۲۰۱۱).

حیطه پنج: هوشیاری افراطی و بازداری^[۱۱۴]

در این حیطه، بر سرکوبی احساس­های خود انگیخته، تکانه­ها، اولویت­ها و پیروی از قانون­های انعطاف ناپذیر و تدوین شده، تأکید افراطی می­ شود، تا حدی که حتی ممکن است منجر به از دست دادن شادی، لذت، خود – ابرازی، آرامش، رابطه­ های بین فردی نزدیک و سلامتی شود۰ خانواده­ای که این افراد در آن پرورش یافته اند، معمولا” تنبیه­گر، پر­توقع، کمال­گرا، پیرو قانون، سرکوب کننده هیجان­ها و اجتناب کننده از هر گونه خطا، شادی و آرامش بوده است. طرح­واره­های این حیطه عبارتند از(رافائل و یانگ، ۲۰۱۱):

۱۵- منفی گرایی- بد بینی^[۱۱۵]

در این طرح­واره، تمرکز مستمر و نافذی بر جنبه­ های منفی زندگی­، از جمله مرگ­، فقدان­، گناه، تعارض، خیانت و غیره وجود دارد و در عین حال، جنبه­ های مثبت زندگی کوچک شمرده می­شوند یا گرفته می­ شود. این وضغیت معمولا” شامل ترسی غیر عادی از خطا کردن است، که می ­تواند به مشکل­هایی از جمله مشکل مالی و فقدان منجر شود. چون این افراد پیامدهای منفی ناشی از رویدادهای مختلف را به گونه ­ای اغراق آمیز ادراک می‌کنند، به طور مستمر دچار نگرانی دیرپا، گوش به زنگ بودن (هوشیاری دائمی ) و بلا تصمیمی هستند(رافائل و یانگ، ۲۰۱۱).

۱۶- بازداری هیجانی^[۱۱۶]

افراد دارای این طرح­واره، احساس­ها، ارتباط­ها و رفتارهای خودانگیخته خود را محدود می­ کند، تا بتوانند ‌به این ترتیب از عدم تأیید دیگران، احساس شرم یا از دست دادن کنترل اجتناب ورزند. شایع ترین جنبه­ های این بازداری شامل موارد زیر است(رافائل و یانگ، ۲۰۱۱):

۱-بازداری از خشم و پرخاشگری ؛

۲- بازداری تکانه های مثبت؛

۳- مشکل دربیان ضعف­ها یا بیان آزادانه احساس ها، نیازها وغیره؛

۴-تأکید افراطی بر سرکوبی هیجان‌ها.

۱۷- استاندارهای ناعادلانه / عیب جویی افراطی^[۱۱۷]

باور زیر بنایی در این طرح­واره این است که فرد باید تمامی تلاش خود را به منظور دستیابی به استانداردهای درونی شده بسیار انعطاف­ناپذیر در زمینه رفتار و عملکردش انجام دهد، تا ‌به این ترتیب از مورد سرزنش قرار گرفتن توسط دیگران اجتناب کند. غالب اوقات، این افراد احساس ‌می‌کنند که تحت فشار هستند و در کسب لذت، آرامش، اعتماد به نفس و رضایت در رابطه­ های بین فردی مشکلات اساسی دارند. این طرح­واره به صورت کمال گرایی، قانون های انعطاف­ ناپذیر و اشتغال ذهنی با فشار زمان و کارآمدی در حد کمال بروز پیدا می­ کند(رافائل و یانگ، ۲۰۱۱).

۱۸-تنبیه

افراد دارای این طرح­واره معتقدند در صورتی که خطایی مرتکب شوند، باید به طور شدیدی تنبیه شوند. آن­ها در قبال افرادی که استانداردها را رعایت نمی­کنند، شدیداًً پرخاشگر، بی­تحمل، تنبیه گر و خشمگین هستند. معمولاً ، این طرح­واره به صورت دشواری در بخشیدن خود یا دیگران در صورت ارتکاب خطا ظاهر می شود(رافائل و یانگ، ۲۰۱۱).

ذهنیت های طرحواره ای