طبق یافته های محققی(۱۳۹۰) اگر زوجین تحت تاثیر آموزش هدفمند و برنامه دار قرار گیرند، شدت تعارض کاهش یافته و رضایتمندی افزایش خواهد یافت .

یافته های دین پژوهی نشان داد که از میان مؤلفه‌ های دینداری گرایش و عواطف دینی بیشترین رابطه را با رضایت زناشویی دارد این یافته ها بدین معنا است که مهمترین عامل از عوامل دینداری در کسب رضایت زناشویی در بین زوجین دارا بودن گرایش و عواطف دینی همسان و هماهنگ بین زوجین است که این توافق به سهم خود می‌تواند هماهنگی عاطفی را یکی از موارد مهم و اساسی در رضایت زناشویی زوجین است به وجود آورد(خدایاری فرد، ۱۳۸۵).

لطف آبادی (۱۳۸۴) در پژوهش خود ‌به این نتیجه رسید که ۹۰% از مردم تهران دارای هیئت دینی بسیار نیرومندی هستند . این امر نشان دهنده ی نیرومندی باور های دینی مردم کشورمان می‌باشد . از این رو درمانگران می‌توانند از چنین باور و معنویتی به عنوان یک شیوه ی درمانی در حل اختلافات زناشویی بهره بگیرند.

خدایاری فرد ، غباری بنات، فقیهی و وحدت ۱۳۸۱ کاربرد روش درمانی عفو وبخشش با تأکید بر دیدگاه اسلامی را در خانواده درمانی (درمان تعارضات زناشویی) و کارآمدی آن را نشان داده‌اند.

قربانی (۱۳۸۰) تاثیر روش درمانی برگرفته از نهج البلاغه در کاهش افسردگی دانشجویان ‌را موردبررسی قرار داد که نتایج حاکی از کاهش میزان افسردگی بود.

آنچه از نتایج اکثر مطالعات بر می‌آید دینداری و وجود مفاهیم مشترک مذهبی به عنوان تسهیل کننده و ایجاد کننده تفاهم و حل تعارض ها در روابط درون خانوادگی عمل می کند. لذا با توجه به فرهنگ دینی کشور در درجه اول سوق دادن خانواده های دارای ارزش مذهبی به سوی درمانگران آشنا به مفاهیم دینی و در درجه دوم تربیت روان شناسان با رویکرد های دینی جهت خدمات ‌به این گونه افراد لازم می کند(خدایاری فرد، ۱۳۸۵).

فصل۳

روش شناسی

روش پژوهش:

با توجه به موضوع پژوهش و اهداف آن، روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی می‌باشد. تحقیقات همبستگی شامل کلیه تحقیقاتی است که در آن ها سعی می شود روابط بین متغیر های مختلف با بهره گرفتن از ضریب همبستگی کشف یا تعیین شود.هدف تحقیق همبستگی عبارت است از درک الگوهای پیچیده رفتاری از طریق مطالعه همبستگی بین الگو ها و متغیر هایی که فرض می شود بین آن ها وجود دارد(دلاور،۱۳۸۷). در این تحقیق رابطه بین متغیر پیش بین (نگرش مذهبی) و متغیر ملاک(تعارض زناشویی) مورد مطالعه قرار گرفته است.

جامعه آماری:

جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه زنان متاهل ساکن در جنوب تهران است،که حداقل دوسال از زندگی مشترک آن ها گذشته باشد و دارای حداقل یک فرزند بوده و از نظر تحصیلات حداقل دارای مدرک سیکل ، باشند.

گروه نمونه و روش نمونه گیری :

برای انجام این پژوهش از جامعه مورد نظر ، نمونه ای به حجم ۱۶۰ نفر به صورت خوشه ای تصادفی چند مرحله ای انتخاب شد. از بین مناطق جنوب تهران (۱۶-۲۰) به طور تصادفی منطقه۱۸ و از بین محله های منطقه ۱۸ (شادآباد،شهرک ولیعصر، اسماعیل آباد، فردوس،یافت آباد) شهرک ولیعصر و از بین مدارس ابتدایی دخترانه شهرک ولیعصر مدرسه سمیه به صورت تصادفی انتخاب گردید.

ابزار پژوهش:

پرسشنامه تعارضات زناشویی

ابزار پرسشنامه تعارضات زناشویی می‌باشد که توسط براتی و ثنایی (۱۳۷۵) تهیه شده است . این پرسشنامه یک ابزار ۴۲ سوالی است که برای سنجیدن تعارضات زناشویی ساخته شده است و هفت بعد از تعارضات زناشویی را می سنجد که عبارتند از کاهش همکاری ، کاهش رابطه جنسی، افزایش واکنش های هیجانی، افزایش جلب حمایت از فرزندان، کاهش رابطه خانوادگی با خویشاوندان همسرو دوستان، افزایش رابطه فردی با خویشاوندان خود، جدا کردن امور مالی از یکدیگر. برای هر سوال ۵گزینه در نظر گرفته شده که به تناسب ۱تا۵ به آن ها نمره داده شده است. حداکثر نمره کل پرسشنامه ۲۱۰ و حداقل آن ۴۲ است. در این ابزار نمره بیشتر به معنی تعارض بیشتر و نمره کمتر به معنی رابطه بهتر است.

بعد همکاری عبارت است از میزان تمایل هر یک از زوجین در توجه به نظرات همدیگرو عدم تمایل به مخالفت و رد کردن بی دلیل نظرات همسر و توافق با هم در زمینه‌های مختلف،واکنش هیجانی : عبارت است از رفتار هایی از قبیل قهر وخشم و پرخاشگری تهدید و بر انگیختگی هیجان که زوجین هنگام تعارض از خود بروز می‌دهند.افزایش فردی رابطه با خویشاوندان خود: عبارت است از رفت و آمد های بیشتر با خانواده اصلی و طرح اسرار و مشکلات زناشویی خود با آن ها. کاهش رابطه با خویشاوندان همسر: عبارت است از قهر و قطع رابطه ، بدرفتاری و اهانت به خانواده اصلی و اقوام همسر. جداسازی امور مالی از یکدیگر: عبارت است از عدم توافق در نحوه ی توزیع و مصرف پولی در مضیقه قرار دادن همسر و بی مبالاتی در خرج کردن و تلاش برای اختصاص حساب مالی جداگانه برای خود(قربانی، ۱۳۸۴).

هنجار ها: این پرسشنامه روی یک گروه ۱۱۱ نفری متشکل از ۵۳ مرد و ۵۸ زن که برای رفع تعارض های زناشویی خود به مراجع قضایی و یا مرکز مشاوره مراجعه کرده بودند و نیز یک گروه ۱۰۸ نفری که از بین دو دانشگاه شهر تهران و کارمندان دیپلم و زیر دیپلم شاغل در یک منطقه از آموزش و پرورش تهران انتخاب شده ، اجرا گردیده است. میانگین و انحراف استاندارد نمره کل گروه دارای تعارضات زناشویی و گروه کنترل به ترتیب ۰۶/۱۰۵(۲۸/۲۸) و ۱۸/۵۸ (۷۷/۱۱) است.هنجار ها(نرم) موقت این پرسشنامه بر حسب نمره های استاندارد T برای گرو های مطالعه و کنترل زنان و مردان به تفکیک محاسبه شده است. کسانی که نمره خام آن ها در دامنه ۱۱۴-۷۰ قرار می‌گیرد(معدل نمره استاندارد T60-40) دارای روابط زناشویی بهنجار هستند و کسانی که نمره خام آن ها در دامنه ۱۳۴-۱۱۵ قرار گیرد(نمره T70-60) دارای تعارض بیش از حد بهنجار و نمره خام بالاتر از ۲۱۰(نمره Tبیشتراز ۷۰) دارای تعارض شدید وروابط شدیداً آسیب پذیر هستند.

برای سنجش پایایی درونی ، همبستگی هر سوال با کل نمره های آزمون در هر مقیاس محاسبه شد. علاوه برآن ، آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه محاسبه شد که برابر برابر ۵۳/ برای هفت خرده مقیاس آن از این قرار است: کاهش همکاری ۳۰/ کاهش ، کاهش رابطه جنسی۵۰/ افزایش واکنش های هیجانی ۷۳/ افزایش جلب حمایت فرزندان ۶۰/ کاهش رابطه خانوادگی با خویشاوندان همسر و دوستان ۶۴/ ، افزایش رابطه فردی با خویشاوندان خود، ۶۴/ و جداکردن امور مالی از یکدیگر ۵۱/ است.

در هنجار یابی مجدد پرسشنامه توسط بشکار (۱۳۸۷) که بر روی یک گروه ۵۰ نفری مراجعه کننده به شورای حل اختلاف شهرستان باغملک انجام شد، آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه برابر ۹۵/۰،برآورد ‌کرده‌است. و برای هفت مؤلفه‌ آن به ترتیب ذیل به دست آمد:کاهش همکاری۹۰/۰،کاهش رابطه جنسی۸۲/۰، افزایش واکنش هیجانی۹۵/۰، افزایش حمایت از فرزندان۹۰/۰، افزایش رابطه با خانواده خود۹۵/۰، کاهش رابطه با خانواده همسر۸۵/۰، جدا کردن امور مالی از یکدیگر۹۲/۰،.همچنین در پژوهشی توسط نظری فر (۱۳۸۸)ضریب آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه ۷۷/۰ و برای هفت مؤلفه‌ آن به ترتیب کاهش همکاری ۵۵/۰، کاهش رابطه جنسی۴۶/۰،افزایش واکنش هیجانی۵۴/۰، افزایش حمایت از فرزندان۶۰/۰،افزایش رابطه با خانواده خود۶۳/۰، کاهش رابطه با خانواده همسر۴۷/۰، جدا کردن امور مالی از یکدیگر۴۰/۰، به دست آمده است.

پرسش نامه سنجش نگرش مذهبی:

در بخش توصیفی از تحلیل­های توصیفی آمار مثل فراوانی و درصدها استفاده می شود. در واقع در این تحقیق از جداول و نمودارها برای نشان دادن توزیع فراوانی ویژگی‌های جمعیت شناسی افراد نمونه استفاده شده است.

در بخش استنباطی به استنباط پارامترهای جامعه آماری از روی نمونه آماری پرداخته می شود. بدین منظور از آزمون های آماری مرتبط برای آزمون فرضیه‌های پژوهش استفاده می شود.

فصل چهارم

یافته های پژوهش

۴-۱ مقدمه

تجزیه و تحلیل داده ها برای بررسی صحت و سقم فرضیات برای هر نوع پژوهش از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه در بیشتر تحقیقاتی که متکی بر اطلاعات جمع‌ آوری شده از موضوع مورد تحقیق می‌باشد، تجزیه و تحلیل اطلاعات از اصلی ترین و مهمترین بخش های تحقیق محسوب می شود. داده های خام با بهره گرفتن از فنون آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند و پس از پردازش به شکل اطلاعات در اختیار استفاده کنندگان قرار می گیرند. این فصل با توجه به هدف تحقیق و در راستای فرض آماری در دو قسمت تهیه شده است.

جدول ۱٫ توزیع فراوانی جنسیت آزمودنی ها

درصد تراکمی

درصد
فراوانی
گروه

۷/۸۵

۷/۸۵

۱۰۸

مرد

جنسیت

۱۰۰

۳/۱۴

۱۸

زن

۱۰۰

۱۲۶

جمع

در بخش توصیفی ، داده ها در جداولی تنظیم و شاخص های توصیفی مانند میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای اصلی پژوهش بیان و بررسی می شود.سپس در بخش استنباطی با تجزیه و تحلیل داده ها و استفاده از روش های آماری پارامتریک مانند ضریب همبستگی پیرسون و همچنین با بهره گرفتن از نرم افزار AMOS و تحلیل مدل ساختاری به بررسی فرضیه های پژوهش پیش رو پرداخته شد.تعداد نمونه های معتبر برای انجام تحلیل های این پژوهش برابر ۱۰۸ نفر مرد و ۱۸ نفر زن که مجموعا ۱۲۶ نفر بوده است.

۴-۲ شاخص های توصیفی متغیرهای اصلی پژوهش

1. 1. Bell ↑

1. 1. Carnival ↑

1. 1. Dale ↑

1. 1. مطالعه تطبیقی الگوهای نظام پیشنهادات و ارائه الگوی مناسب جهت برقراری در دانشگاه آزاد اسلامی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد قزوین. فهیمه، جباری.(۱۳۹۲). ↑

1. 1. Cheng-Kung (2014). Nursing; New nursing research reported from National Cheng-Kung University [report]. Health & Medicine Week;(26):2118 ↑

1. 1. شناسایی مشکلات فرهنگی و اجرایی در اجرای نظام پیشنهادها اولین همایش ملی و بررسی موانع و مشکلات اجرایی نظام پیشنهادها.، محمد سعید تسلیمی، ۱۳۹۰٫ ↑

1. 1. Fitzans ↑

1. 1. Bhatnagar J, Puri ↑

1. 1. Band A, Hinz A ↑

1. 1. Salmon ↑

1. 1. Chin, C.(2013). Perceptions of internal marketing and organizational commitment by nurses. J Adv Nurs. ;65(1):92. ↑

1. 1. بررسی تأثیر اجرای نظام مشارکتی از طریق سیستم پیشنهادهای کارکنان بر افزایش بهره وری در شرکت برق منطقه فارس ، دانشگاه شیراز ، پایان نامه کارشناسی ارشد، سید احمد، بزاز جزایری. (۱۳۹۰). ↑

1. 1. نظام پیشنهادات، سیدعباس، موسوی. (۱۳۹۳). ماهنامه تدبیر ، شماره ۱۴۹ . ۴۴ . ↑

1. 1. Hart ↑

1. 1. Steven ↑

1. 1. Lawrence ↑

1. 1. Janssen ↑

1. 1. Peng ↑

1. 1. Raps ↑

1. 1. Part, ↑

1. 1. Cook ↑

1. 1. Procter ↑

1. 1. Jain ↑

1. 1. Kandula ↑

1. 1. Miller ↑

1. 1. Osland ↑

1. 1. Ross ↑

1. 1. Rollinson, ↑

1. 1. Cohen ↑

1. 1. Synge ↑

از نظر لغت گفته شده: «نقیب القوم لَالکفیل و الضمین، ینقب عن الأسرار و مکنون الأضمار» (طبرسی، ۱۴۰۶، ج ۳، ۱۷۱-۱۷۰)

نقیب بر وزن کفیل و ضمین، کسی است که به سوی اسرار نقیب می زند و قرارهای باطنی را بیرون می کشد. در آیه ی شریفه ی «وَ بَعَثنا مهم إننی عشر نقیباً» ( سوره ی مائده(۵)، آیه ی ۱۲) مراد طلائع و پیشروانی است که اخبار را جستجو می‌کنند.

در روایتی چنین می خوانیم:

«پیامبر اکرم (ص) به یاران خود دستور داد که دوازده نفر نقیب از بین خودتان به من معرفی کنید، که اخبار قبیله خودشان را به من گزارش کنند و حضرت به آنان فرمود: شما کفیل غیر خودتان هستید، همان گونه که حواریون کفیل عیسی بن مریم بودند.» (ابن هشام، ۱۴۱۲، ۵۸)

در لسان العرب ذیل عناوین و اصطلاحات نقیب و عریف می نویسند: «نقیب به کسی اطلاق می شود که در پی مراقبت از اوضاع و احوال و فعالیت های قوم خویش است و جمع آن نقباء است.» (ابن منظور، بی تا، ن ق ب)

«عریف به کسی گفته می شود که ناظر و شاهد اوضاع و احوال و امور قبیله یا گروهی از مردم است و کارها و اوضاع و احوال قوم خود را به حاکم و فرمانروا اطلاع می‌دهد و جمع آن نیز عرفا می‌باشد.» (ولیدی، ۱۳۷۳،۱۰۲)

جوهری (۱۴۰۷، ج ۱، ۲۲۷) در معنای نقیب و عریف نوشته است:

«نقیب و عریف، دانایان قوم و مهتر آن ها هستند (که رتبه ی عریف پس از نقیب قرار دارد) و بر آن ها مقدم هستند و اخبار قوم را می دانند و از احوال تفتیش می‌کنند، نقیب: به معنای گواه و ضامن قوم است و شخصی است که از احوال آن ها آگاه است و عریف مترادف با آن است.»

نقیب در زمان حضرت موسی (ع) وجود داشته و با دستور خداوند عزوجل بوده است. «وَ لَقَد اَخَذَ الّلهُ میثاقَ بَنی اسرائیلَ وَ بَعَثنا منهم اثنی عَشَر نَقیباً» (سوره ی مائده (۵)، آیه ی ۱۲)

طبرسی (۱۴۰۶، ج ۶، ۹۶-۹۵) در شرح معنای لغوی گفته است:

«نقیب در کلام عرب مانند عریف است جز اینکه (مقام) نقیب بالاتر از عریف است.»

قرطبی می‌گوید: «اهل تأویل در کیفیت انتخاب و بعث نقبا اختلاف دارند. پس از اینکه اجماع کرده‌اند بر اینکه: إن النقیب کبیر القوم القائم بأمورهم الذی ینقب عنها و عن مصالحهم فیها» (ثعالبی، ۱۴۱۶، ج ۱، ۴۵۰)

یعنی نقیب بزرگ قوم و سرپرست امور آن ها‌ است که در امور مردم و مصالح آنان کاوش می‌کند. یعنی نقیب نامیده شده به علت اینکه امور داخلی قوم خود را می‌داند و مناقب آن ها را عالم است و نقیب راه شناخت امور قبیله است و در آخر می‌گوید: این آیه دلالت دارد بر حجیّت خبر واحد در جایی که شخص احتیاج داشته باشد که از احتیاجات دینی و دنیوی مردم اطلاع پیدا کند و احکام را بر این اطلاعات مرتب سازد و حلال و حرام را بر آن ارتباط دهد. (احمدی میانجی، ۱۳۸۱، ۷۸)

ابن حجر( ۱۴۰۲، ۱۴۸) در معنای عریف می‌گوید:« عریف بر وزن عظیم، کسی است که به امور طائفه ای از مردم رسیدگی می‌کند. من عرفت (بالضم و بالفتح) علی القوم أعرف (بالضم) فأنا عارفٌ و عریفٌ و لیت أمر سیاستهم و حفظ امورهم و سمّی بذالک لکونه یتعرّف امورهم حتّی یعرف بها من فوقه عند الإحتیاج و قیل العریف دون المنکب و هو دون الامیر»

یعنی من عریف شدم یعنی امر تدبیر و سیاست قوم را به من دادند و عریف نامیده شد چونکه کارهای آن ها را شناسایی می‌کند تا به ما فوق خود در وقت مناسب برساند و گفته شده که عریف مقامی است، پایین تر از منکب و منکب هم مقامی است پایین تر از امیر.

در کتاب «معجم مقاییس اللغه» در معنای عریف نوشته شده: « عریف کسی است که کارهای مردم را شناسایی می‌کند تا گزارش آن را به مافوق خود در مواقع نیاز برساند» (ابن فارس، ۱۴۰۴، ۲۸۲)

ابن ابی الحدید (۱۳۸۸، ۱۷۷) می‌گوید:

« امیرمؤمنان علی (ع) دستور داد خانه ی حنظله خراب شود و آن خانه به دست عریف آنان شبث بن ربعی و بکر بن قمیم ویران گردید»

کتّانی (۱۴۱۳، ۲۳۵) بخشی از کتاب خود را به وظایف عریفان اختصاص داده و آنان را به معنای فرماندهان لشکر و امرای ارتش می‌داند و می‌گوید: «شاید از این جهت آنان عریف نامیده شد ه اند که آشنایی با وضعیت ارتش از طریق آنان محکم است»

پس از بیان مطالب فوق ‌به این نتیجه می‌رسیم که نقیب و عریف دانایان قوم بود ه اند که رتبه عریف پس از نقیب قرار دارد و از جمله وظایف آنان این بوده است که روابط حکومت و مردم از طریق آنان تنظیم می گردید و اخبار قوم را می‌دانستند و از احوال تفتیش می‌کردند، ‌بنابرین‏ یکی از وظایف نقباء و عرفاء خبر گیری و تجسس بوده است و همچنین مسائلی چون رسیدگی به مشکلات مردم و آشنایی با افراد قبیله به وسیله ی آنان انجام می شده و دریک کلمه نماینده مردم نزد حکومت و نماینده حکومت در میان مردم بوده اند.

گفتارپنجم: حریم خصوصی

از دیگر تعاریف مهم در پژوهش پیرامون «تجسّس» بررسی مفهوم حریم خصوصی از حیث لغوی و اصطلاحی می‌باشد.

۱– مفهوم لغوی حریم

حریم در اصل، واژه ای عربی و از ریشه ی «حَرَمَ» (حاء و راء و میم) است که به معنای منع و تشدید است. (ابوالحسین، ۱۴۰۴، ذیل ماده ی حرم)

در اقرب الموارد آمده است: «حریم از ریشه «حَرَمَ» و به معنای منع کردن و بازداشتن می‌باشد و حَرَمَ را از آن جهت «حَرَمَ» گویند که هتک آن ممنوع و تحریم شده و حریم به معنای چیزی است که انسان از آن دفاع می‌کند و به دیگران اجازه وقوف برآن و مطلع از آن را نمی دهد.» (شرتوتی، ۱۴۰۳، ۱۵۴)

حریم در عربی به دو صورت استعمال شده است.

الف: به صورت مفرد، در این صورت به معنای شریک (فیروز آبادی، ۱۴۱۲، ذیل ماده حرم) دوست و همچنین به معنای چیزی است که مس آن حرام باشد و نباید به آن نزدیک شد، چون عرب جاهلی به هنگام طواف کعبه، لباس خود را درآورده و برهنه طواف می‌کردند و بدین سبب که در آن لباسها گناه کرده بودند تا پایان طواف به آن ها نزدیک نمی شدند. (فراهیدی، ۱۴۱۴؛ ازهری، ۱۴۲۲؛ جوهری،۱۴۰۷؛ ابن منظور، ۱۴۱۶؛ فیروز آبادی، ۱۴۱۲، ذیل ماده حرم)

ب: به صورت مرکب، در این صورت، کلمه حریم، گاه به مال، اضافه می شود و گاه به انسان، در صورتی که کلمه ی «حریم» به مال، اضافه شود به معنای «اطراف و پیرامون » است، همانند: حریم چاه که به معنای زمین اطراف آن است. (ابن منظور، ۱۴۱۶، فیروز آبادی، ۱۴۱۲، ذیل ماده حرم)

در صورتی که واژه حریم به انسان اضافه شود، به معنای چیزی است که باید از آن دفاع کرد و به خاطر آن جنگید. (ابن منظور، ۱۴۱۶، ذیل ماده حرم) حریم ‌به این معنا، جان، آبرو، اهل و عیال و اموال انسان را شامل می شود. لازم به ذکر است که اطلاق حریم بر محیط پیرامون برخی اموال و همچنین بر جان، مال و عرض و آبروی انسان، بدین مناسبت است که منطقه، نسبت به غیر صاحبش، منطقه ی ممنوعه است و هر گونه دخل و تصرف در آن نیازمند اذن از صاحب آن است.

پس از بررسی مفهوم لغوی حریم، در قسمت بعد به طور خلاصه به مفهوم لغوی آن می پردازیم.

۲- مفهوم اصطلاحی حریم خصوصی

ب) مدل‌های ARIMA

در این دسته از مدل‌های سری زمانی، متغیر Y_t با بهره گرفتن از مقادیر گذشته (باوقفه یا با وقفه گذشته) از متغیر Y و جملات خطای استوکاستیک توضیح داده می‌شود. به­ همین دلیل مدل‌های ARIMA گاهی اوقات مدل‌های غیر تئوریک نامیده می‌شوند زیرا آن‌ ها را نمی‌توان بر اساس هیچ تئوری اقتصادی بیان کرد (تئوری‌های اقتصادی غالباً بر اساس مدل‌های معادلات هم­زمان استنتاج می‌گردند). در این روش که به روش باکس جنکیز (BJ) مشهور است، باید یک سری زمانی ساکن یا سری زمانی که پس از یک­بار یا بیشتر از یک­بار تفاضل‌گیری ایستا (ساکن) شود داشته باشیم. دلیل نیاز به داده های ساکن آن است که هر مدلی که از این داده ها به دست می‌آید می‌توان با ثبات و مبنای معتبری برای پیش‌بینی به­شمار آورد. در بسیاری از موارد، پیش‌بینی‌های حاصل از این مدل ویژه پیش‌بینی‌های کوتاه‌مدت است.

ج) مدل­های VAR

این روش تا اندازه زیاد به مدل­های معادلات هم­زمان شباهت دارد جز این­که در این روش با تعدادی متغیرهای درون‌زا سر و کار داریم. اما هر متغیر درون‌زا با بهره گرفتن از مقادیر گذشته خود و مقادیر با وقفه از تمامی دیگر متغیرهای درون‌زای مدل، توضیح داده می‌شود. معمولاً هیچ گونه متغیر برون‌زایی در مدل وجود ندارد. این روش در واقع یک سیستم هم­زمان است که برای پیش‌بینی‌های مختلف، سری‌های زمانی را در یک زمان درنظر می‌گیرد به­ طوری­که پیش‌بینی‌هایی که از این روش به دست می‌آید در بسیاری از موارد بهتر از نتایج مدل­های پیچیده معادلات هم­زمان است ولی برخلاف مدل­های معادلات هم­زمان، مدل VAR ‌بر اساس تئوری نیست زیرا از اطلاعات قبلی کمتر استفاده می‌کند. (نیرومند و دیگران، ۱۳۸۹: ۱۲۳)

د) مدل­های رگرسیون معادله­های هم­زمان

هدف از تشکیل سیستم معادله­ها در وهله نخست می‌تواند برآورد ضرایب ساختاری سیستم و سپس محاسبه کشش‌های عرضه و تقاضا، تحلیل سیاست­ها و یا پیش‌بینی باشد. در واقع با حل یک الگو یا مدل، ‌بر اساس ارزش ضرایب تخمینی و هم­چنین مقادیر برون‌زای آن،‌ مقادیر پیش‌بینی شده متغیرهای درون‌زای مدل به­دست می‌آید.

منظور از پیش‌بینی، برآورد متغیرهای درون‌زا یا وابسته مدل برای دوره‌ای از زمان، خارج از دوره نمونه که در اصل برای برآورد ضرایب مدل به کار برده شده است، ‌می‌باشد. از این­رو غالباً برای آن واژه “برون‌یابی^[۲۵]” به­کار می‌رود. جهت پیش‌بینی متغیرهای وابسته مدل برای دوره‌ پیش‌بینی، باید مقادیر متغیرهای توضیحی یا برون‌زای مدل را برای آن دوره پیش‌بینی نمود. جهت پیش‌بینی متغیرهای برون‌زای الگو (مدل) طرح‌های مختلفی وجود دارد که بر این اساس طرح­ها می‌توانند خوش‌بینانه و یا بدبینانه باشند. (نیرومند و دیگران، ۱۳۸۹: ۱۲۵)

۲-۱۱-۲ روش­های پیش ­بینی غیررگرسیونی

روش­های پیش ­بینی غیررگرسیونی شامل میانگین ساده، میانگین متحرک، میانگین متحرک وزنی و انواع روش­های هموارسازی نمایی است. حال به توضیح هرکدام از روش­ها می­پردازیم. (همان منبع: ۱۳۲)

الف) میانگین ساده

در این روش، پیش ­بینی آینده برابر با میانگین تمام داده ­های موجود یک سری زمانی است. هرچند در روش میانگین ساده از تمام داده ­های موجود استفاده می­ شود، اما نقص این روش آن است که به تمام داده ­ها وزنی یکسانی تعلق ‌می‌گیرد. همچنین اگر تعداد پیش ­بینی­ها بیش از یک دوره باشد، مقادیر پیش ­بینی شده برای تمام دوره­ ها­ی بعد یکسان خواهد بود. (نیرومند و دیگران، ۱۳۸۹: ۱۳۳)

ب) میانگین متحرک

به­ طور کلی روش میانگین متحرک شامل میانگین متحرک غیروزنی و میانگین متحرک وزنی^[۲۶] است. در این روش­ها پیش ­بینی آینده مبتنی بر میانگین (وزنی یا غیر وزنی) تعدادی از آخرین داده ­های یک سری­زمانیn) ) است که به آن طول میانگین متحرک گفته می­ شود. به­منظور تعیین طول میانگین متحرک راهی جز آزمون و خطا وجود ندارد. روش میانگین متحرک غیر وزنی را ‌می‌توان به صورت رابطه (۲-۱۳) نشان داد.

(۲-۱۳) F (t) = f (t+ h) =

رابطه فوق به­ صورت ساده­تر به­ صورت رابطه (۲-۱۴) نشان داده می­ شود.

(۲-۱۴) F(t) = f (t+ h) =

ج) روش میانگین متحرک وزنی

در حالتی که در یک سری­زمانی داده ­های انتهایی از اهمیت بیشتری برخوردار باشند از رابطه­ (۲-۱۵) استفاده می­ شود.

(۲-۱۵) F(t) = f(t+ 1) =

که در آن w وزن­های انتخابی برای هر داده است .

د) روش­های هموارسازی نمایی

روش هموارسازی‌نمایی یا یکنواخت‌سازی یکی از مطلوب‌ترین روش‌های پیش‌بینی ‌بر مبنای‌ یک مدل آماری خودرگرسیونی است. در این روش تنها از اطلاعات مربوط به سری مورد پیش‌بینی استفاده می‌شود و دارای انواع مختلفی از قبیل زیر ‌می‌باشد: (نیرومند و دیگران، ۱۳۸۹: ۱۳۵)

۱) هموارسازی‌نمایی یگانه^[۲۷] یا انفرادی

۲) هموارسازی‌نمایی دوگانه^[۲۸] یا دوبل

۳) هالت – وینترز غیرفصلی^[۲۹]

۴) هالت – وینترز تجمعی^[۳۰]

۵) هالت – وینترز ضربی^[۳۱]

که هر کدام دارای خاصیتی هستند که متوسط وزنی مشاهدات گذشته را با وزن‌های نسبتاً بیشتر مشاهدات جدید نسبت به مشاهدات قدیمی‌تر، پیش‌بینی می‌کند که این روش ‌منعکس کننده‌ این واقعیت است که همان طور که مشاهدات قدیمی‌تر می‌شوند، اثر وزنی آن‌ ها به­ صورت نمایی کاهش پیدا می‌کند. با بهره گرفتن از تکنیک هموارسازی‌نمایی^[۳۲] (ES)، می‌توان با مطالعه‌ اتفاقات گذشته، رویدادهای آینده را پیش‌بینی نمود. بدین معنی که با به­کار بردن متوسط‌های وزنی برای یکنواخت کردن ارزش­های گذشته، می‌توان مقدار را در دوره‌ بعدی، پیش‌بینی نمود. منطق حاکم بر مدل هموارسازی‌نمایی یگانه، دوگانه (هموارسازی‌نمایی یگانه با در نظر گرفتن روند) وهالت-وینترز به صورت زیر است. (نیرومند، ۱۳۸۹: ۱۳۷)

روش تعدیل نمایی یگانه، دوگانه و هالت- وینترز

در روش تعدیل نمایی ساده یا یگانه با هدف به صفر رساندن خطای پیش‌بینی، در صورتی که خطای پیش ­بینی مثبت یا منفی باشد، مقادیر پیش ­بینی به ترتیب کاهش یا افزایش می­یابد به­عنوان مثال وقتی خطاها بزرگ هستند (مثبت هستند)، مقادیر پیش ­بینی افزایش می­یابد و بالعکس. این فرایند آن­قدر تکرار می شود که خطا به سمت صفر میل کند. بدین ترتیب پیش ­بینی جدید برابر با پیش ­بینی قدیم بعلاوه کسری از خطا (پارامتر تعدیل ( )) است.

این روش به­ صورت رابطه (۲-۱۶) تعریف می­ شود.

P_t+1 = P_t + α.e_t (۲-۱۶)

در رابطه فوق : مقدار پیش‌بینی شده در زمان

: مقدار پیش‌بینی شده در زمان t

: ضریب ثابت هموارسازی نمایی

: خطای پیش ­بینی (اختلاف بین مقدار واقعی و مقدار پیش ­بینی شده) است.

رابطه (۲-۱۶) را به­ صورت (۲-۱۷) نیز نشان می­ دهند.

(۲-۱۷) P_t+1 = P+α (A_t –P_t)

۱-۴ اهداف تحقیق

هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر میزان اثربخشی آموزش کارکنان مراکز بهداشت می‌باشد.

۱-۵سوالات تحقیق

1. 1. از تحلیل دیدگاه آزمودنی ها عامل “نیازسنجی” برنامه های آموزشی به چه میزان در اثر بخشی آموزش کارکنان مؤثر ‌می‌باشد؟

1. 1. از تحلیل دیدگاه آزمودنی ها عامل ” آموزشگر ” برنامه های آموزشی به چه میزان در اثر بخشی آموزش کارکنان مؤثر ‌می‌باشد؟

1. 1. از تحلیل دیدگاه آزمودنی ها عامل ” روش ” برنامه های آموزشی به چه میزان در اثر بخشی آموزش کارکنان مؤثر ‌می‌باشد؟

1. 1. از تحلیل دیدگاه آزمودنی ها عامل ” شرایط اجرا ” برنامه های آموزشی به چه میزان در اثر بخشی آموزش کارکنان مؤثر ‌می‌باشد؟

1. 1. از تحلیل دیدگاه آزمودنی ها عامل ” محتوای آموزشی ” برنامه های آموزشی به چه میزان در اثر بخشی آموزش کارکنان مؤثر ‌می‌باشد؟

1. از تحلیل دیدگاه آزمودنی ها عامل ” ارزیابی ” برنامه های آموزشی به چه میزان در اثر بخشی آموزش کارکنان مؤثر ‌می‌باشد؟

۱-۶فرضیه های تحقیق

1. 1. از تحلیل دیدگاه آزمودنی ها عامل “نیازسنجی” برنامه های آموزشی تاثیر زیادی بر اثربخشی آموزش کارکنان دارد.

1. 1. از تحلیل دیدگاه آزمودنی ها عامل ” آموزشگر ” برنامه های آموزشی تاثیر زیادی بر اثربخشی آموزش کارکنان دارد.

1. 1. از تحلیل دیدگاه آزمودنی ها عامل ” روش ” برنامه های آموزشی تاثیر زیادی بر اثربخشی آموزش کارکنان دارد.

1. 1. از تحلیل دیدگاه آزمودنی ها عامل ” شرایط اجرا ” برنامه های آموزشی تاثیر زیادی بر اثربخشی آموزش کارکنان دارد.

1. 1. از تحلیل دیدگاه آزمودنی ها عامل ” محتوای آموزشی ” برنامه های آموزشی تاثیر زیادی بر اثربخشی آموزش کارکنان دارد.

1. از تحلیل دیدگاه آزمودنی ها عامل ” ارزیابی ” برنامه های آموزشی تاثیر زیادی بر اثربخشی آموزش کارکنان دارد.

۱-۷تعاریف و اصطلاحات

۱-۷-۱تعاریف مفهومی:

نیازسنجی آموزشی : اقدامی است که فاصله یا اختلاف بین « آنچه هست» و « آنچه باید باشد را معلـوم می‌کند و نشـان می‌دهد کـه آموزش بر چـه چیزی باید تاکیـد داشتـه باشـد بعبارتی نیازسنجی آموزشی به ارائه طرحی برای فعالیت آموزشی منتهی می شود که شامل پاسخهایی برای سؤالهایی نظیر « فراگیران چه مطالبی را باید بیاموزند؟ ، «آموزش به چه روش‌هایی و چه وقت ارائه خواهد شد؟«، «چه نوع مطالب یا مواد آموزشی باید در اختیار آنان قرار داده شود؟» می‌باشد. (محمدی،۱۳۸۵)

آموزشگر: کسی است که ‌بر اساس توان ویژه ای به استخدام درمی آید تا مقاصد هدایت وراهنمایی تجربه های یادگیری دانشجویان را برعهده گیرد .

روش: به مجموعه تدابیر منظمی که برای رسیدن به هدف، با توجه به شرایط و امکانات اتخاذ می شود “روش ” گویند.

شرایط اجرا: به صور کلی اقداماتی که برای برگزاری هر چه موثرتر دوره ­های آموزشی که به طور مستقیم با روند آموزش در ارتباط نیستند مانند (تسهیلات آموزشی ، منابع ، پشتیبانی آموزشی از فراگیران، برگزاری مستمر دوره های آموزشی ،زمان و محیط برگزاری دوره ­های آموزشی ).

محتوای آموزشی: محتوا چیزی است که قرار است آموزش داده شود . محتوا شامل کلیه مطالب ، مفاهیم و اطلاعات مربوط به یک دوره­ مورد نظر است .

ارزیابی: به یک فرایند نظامدار برای جمع‌ آوری ،تحلیل و تفسیر اطلاعات گفته می شود و ‌به این منظور که تعیین شود آیا ‌هدف‌های‌ مورد نظر، تحقق یافته اند یا درحال تحقق یافتن هستند و به چه میزانی؟

اثربخشی: اثربخشی‌ سازمان‌ عبارت‌ است‌ از درجه‌ یا میزانی‌ که‌ سازمان‌ به‌ ‌هدف‌های‌‌ موردنظر خود نائل‌ می‌آید. اثربخشی‌ یک‌ مفهوم‌ کلی‌ دارد. به‌بیان‌ ساده‌تر اثربخشی‌ را می‌توان‌ « انجام‌ کارهای‌ درست » نامید.

۱-۷-۲تعاریف عملیاتی:

اثر بخشی: درجه ای است که کارکنان نسبت به دوره واکنش مثبت نشان داده ،تحصیل دانش کرده ،تغییر رفتار داشته و از نتایج آموزش بهره مند گردیده اند.

تعریف عملیاتی ۶ عامل مؤثر(نیاز سنجی،آموزشگر،روش،شرایط اجرا، محتوای آموزشی ،ارزیابی) در اثر بخشی آموزش نمره­ای است که کارکنان مراکز بهداشت عسلویه ‌به این عوامل در پرسشنامه می‌دهند.

۱-۸ مدل مفهومی پژوهش

۱-۸-۱متغیرهای مستقل تحقیق :

در این پژوهش هر یک از عوامل مؤثر در اثربخشی آموزش به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته می‌شوند. ‌بنابرین‏ ۶ عامل “نیاز سنجی”،”آموزشگر”،”روش”،”شرایط اجرا”، “محتوای آموزشی” و”ارزیابی”متغیرهای مستقل می‌باشند.

۱-۸-۲ متغیرهای وابسته تحقیق :

از آنجا که هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر میزان اثربخشی آموزش کارکنان مراکز بهداشت می‌باشد، شاخص اثربخشی به عنوان متغیر وابسته این تحقیق تعریف می شود

نیاز سنجی

آموزشگر

روش

شرایط اجرا

محتوای آموزشی

ارزیابی

اثربخشی آموزش

نمودار ۱-۱ : مدل مفهموی تحقیق

طبق این مدل برای اثربخشی بیشتر فرایند آموزش هر یک از متغیرهای مستقل می‌توانند به طور مستقیم بر روی اثربخشی آموزش تاثیر داشته باشند. که با تهیه پرسشنامه میزان این اثربخشی از دیدگاه کارکنان مراکز بهداشت عسلوبه بررسی خواهد شد.

در این پژوهش برای اندازه ­گیری میزان تاثیر عوامل یاد شده بر اثربخشی دوره آموزشی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده خواهد شد . در این پرسشنامه سعی بر این خواهد بود که نظر آزمودنی ‌در مورد میران تاثیر عوامل یاد شده بر اثربخشی دوره ­های آموزشی دریافت گردد و میزان تاثیر هر عامل بررسی و تحلیل گردد.

فصل دوم

نظریه ها و پیشینه ی تحقیق

۲-۱مقدمه

با توجه به اینکه یکی از موانع توسعه در کشورهای توسعه‌ نیافته و یا در حال توسعه کمبود نیروی انسانی ماهر و آموزش دیده است و آموزش‌های رسمی و دانشگاهی نیز مشکلاتی نظیر عدم انعطاف‌پذیری، عدم هماهنگی با تحولات و شرایط جامعه، طولانی بودن زمان و هزینه را داشته و برای همه افراد در تمام شرایط مقدور نمی‌باشند، آموزش‌های غیر رسمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌گردند.