انتظارات خودکارآمدی، حداقل سه پیامد رفتاری را به دنبال دارد: گرایش در برابر اجتناب، کیفیت انجام رفتارها در حوزه هدف و پایداری در مواجهه با موانع یا تجارب ناخوشایند (باکانلی^[۷۸]، ۲۰۰۶).

خودکارآمدی نقش میانجی گر و آسان ساز را در پیوند میان کنش های شناختی بازی می‌کند (بندورا، ۱۹۹۷). همچنین باورهای خودکارآمدی صرفا پیش‌بینی کننده منفعل رفتار آتی نیستند، بلکه افراد دارای باورهای ‌کارآمدتر عامل رخ دادن امور می‌شوند (بندورا، ۱۹۸۹). از سوی دیگر، باورهای خودکارآمدی افراد وابسته به زمینه است و در گستره های گوناگون یا جایگاه های ویژه دگرگون می شود (کریم زاده، محسنی، ۱۳۸۵).

تعاریف خودکارآمدی

خودکارآمدی عبارت است از قضاوت های افراد ‌در مورد توانایی هایشان برای سازمان دهی و اجرای یک سلسله کارها برای رسیدن به انواع تعیین شده ی عملکردها (بندورا، ۱۹۸۶، به نقل از پنتریج و شانک، ۲۰۰۲، ترجمه شهرآرای، ۱۳۸۶). همچنین بندورا (۱۹۹۷) خودکارآمدی را به عنوان باور و قضاوت فرد از توانایی خود برای تکلیف خاص تعریف نموده است.

خودکارآمدی به عنوان باور افراد که می‌توانند به طور موفقیت آمیزی رفتارهای مورد نیاز را برای تولید نتیجه معین و انجام طرح های معین انجام دهند تعریف شده است (ملک زاده، ۱۳۹۰).

خودکارآمدی باوری است که یک فرد ‌در مورد انجام یک رفتار مشخص دارد (هاولکا و داگلاس، ۲۰۰۳؛ به نقل از زمانیان، ۱۳۹۰).

در محیط تحصیلی، خودکارآمدی به باورهای دانش آموزان در ارتباط با توانایی انجام وظایف درسی تعیین شده اشاره دارد (بانگ^[۷۹]، ۲۰۰۲).

خودکارآمدی ‌به این باور فرد که می‌تواند کاری را با موفقیت انجام دهد گفته می شود (وولفلک، ۲۰۰۴).

خودکارآمدی تحصیلی، احساس توانایی فردی برای یادگیری محتوا و انجام تکالیفی است که به او داده می شود و از تجارب گذشته و کنونی در طول دوران مدرسه و نقش های خاص تاثیر می پذیرد (فرلا، والک و کی، ۲۰۰۹).

به توانایی ادراک شده فرد در انطباق با موقعیت های مشخص، خودکارآمدی می‌گویند (بندورا، ۱۹۹۵؛ به نقل از کدیور، ۱۳۸۸).

خودکارآمدی در فرهنگ روانشناسی و روانپزشکی به صورت باورهای مشخصی ‌در مورد توانایی کنارآمدن با موقعیت های متفاوت تعریف شده است (الیاس^[۸۰] ،۲۰۰۸)

آلتون سوی، سمین؛ اکیسی، اتیک، گوکمن^[۸۱] (۲۰۱۰) خودکارآمدی تحصیلی را به عنوان باور دانش آموز، راجع به توانایی رسیدن به سطح معینی از تکلیف تعریف کرده‌اند.

الیاس (۲۰۰۸) خودکارآمدی تحصیلی را اعتماد دانش آموز نسبت به توانایی اش برای موفقیت در تکالیف مشکل می‌داند.

خودکارآمدی تحصیلی به باور دانش آموزان درباره توایایی های خود برای فهمیدن یا انجام دادن تکالیف درسی اطلاق می شود (فتسکو و مک کلور، ۲۰۰۵؛ به نقل از پورقاز، محمدی و دوستی، ۱۳۹۱)

خودکارآمدی تحصیلی

یکی از جنبه‌های خودکارآمدی، خودکارآمدی تحصیلی است. خودکارآمدی تحصیلی شامل باور داشتن به توانایی ها برای رسیدن به اهداف در یک زمینه تحصیلی مشخص است (دورمان^[۸۲]، ۲۰۰۱). همچنین به عنوان قضاوت شخص ‌در مورد توانایی هایش برای سازماندهی و اجرای فعالیت های خاص در جهت به دست آوردن انواع طرح های عملکرد تحصیلی تعریف شده است (زیرمان و همکاران، ۲۰۰۵). در واقع باورهای خودکارآمدی تحصیلی، به معنای ادراک و باور دانش آموز از توانمندی خود در فهم و یادگیری، حل مسائل درسی و دستیابی به موفقیت‌های تحصیلی است، که این باور بر بسیاری از جنبه‌های زندگی مثل گزینش اهداف، تصمیم گیری، میزان تلاش، سطح استمرار و پایداری و رویارویی با مسائل چالش برانگیز تأثیرگذار است (بندورا، ۲۰۰۶). همچنین خودکارآمدی تحصیلی به طور مستقیم و غیرمستقیم افزایش آرزوهای تحصیلی و رفتار نوع دوستانه را در پی دارد (شمس و تابع بردبار، ۱۳۹۰).

‌بر اساس نظریه بندورا، باور دانش آموزان ‌در مورد توانایی هایشان برای انجام موفقیت آمیز تکالیف تحصیلی پیش‌بینی کننده ای قوی برای توانایی آن ها جهت موفقیت ‌در مورد این تکالیف است. باورهای خودکارآمدی تحصیلی به تعیین اینکه دانش آموز چه کارهایی را می‌تواند با دانش و مهارت هایشان انجام دهد کمک می‌کند. در نتیجه پیشرفت تحصیلی تا حد زیادی تحت تاثیر ادراکات دانش آموز ‌در مورد توانایی هایش بوده و به وسیله آن پیش‌بینی می شود. باورهای خودکارآمدی با تاثیرگذاری بر انتخاب های فرد، میزان تلاش و پشتکار او در مواجهه با مشکلات، الگوهای تفکر و واکنش های هیجانی نقش اساسی در تعیین رفتار دارند به همین دلایل باور خودکارآمدی تحصیلی بالا، موجب تقویت پیشرفت تحصیلی می شود. اما باور خودکارآمدی تحصیلی پایین آن را تضعیف می‌کند (لویس^[۸۳]، ۲۰۰۶).

مطالعات نشان می‌دهد که خودکارآمدی تحصیلی با عملکرد تحصیلی رابطه معنی دار دارد (آمون^[۸۴]، ۲۰۰۸). تحقیقات شانک (۲۰۰۴) نشان می‌دهد که باورهای خودکارآمدی تقریبا ۲۵ درصد واریانس پیشرفت تحصیلی را حتی فراتر از اثرات تدابیر آموزشی پیش‌بینی می‌کند که بیانگر اهمیت نقش باورهای خودکارآمدی دانش آموزان در پیشرفت درسی دانش آموزان است. آربونا^[۸۵](۲۰۰۰) سطوح بالای خودکارآمدی تحصیلی را با متغیرهایی مانند سازگاری و موفقیت در مدرسه، کمک خواستن از دیگران در مسائل تحصیلی مرتبط می‌داند.

‌بر اساس نظریه شناختی- اجتماعی حس بالای خودکارآمدی باعث می شود افراد وقت بیشتری را صرف انجام تکالیف کنند (شانک، ۲۰۰۴). در واقع خودکارآمدی در زمینه‌های تحصیلی، اشاره دارد به باورهای دانش آموز به قابلیت هایش برای یادگیری، اتمام یک تکلیف، یا برای موفقیت در یک فعالیت (ولفولک^[۸۶]، ۲۰۰۴). افراد با خودکارآمدی تحصیلی بالا در مقایسه با دانشجویان با خودکارآمدی تحصیلی پایین تر، اطمینان بیشتری دارند که بتوانند تکالیف آموزشی را انجام دهند. سطوح بالای خودکارآمدی تحصیلی، منجر به میانگین نمرات بالاتر و پایداری برای تکمیل تکالیف می شود. دانشجویان با ‌کارآمدی تحصیلی بالا، عملکرد و سازگاری تحصیلی بهتری نیز دارند (بندورا، ۱۹۹۷).

باورهای خودکارآمدی تحصیلی، آرزوهای تحصیلی و شغلی را تعیین می‌کنند. این باورها نه تنها توانایی دانش آموز را در تعیین و پیگیری اهداف تحصیلی تقویت می‌کنند، بلکه رضایت و خشنودی فراوانی را هم پس از تحقیق آن اهداف سبب می‌شوند (آمون، ۲۰۰۸).

خودکارآمدی تحصیلی به طور خاص به اطمینان در انجام تکالیف تحصیلی از قبیل خواندن متن کتابها، پرسیدن سوال در کلاس و آمادگی برای امتحانات اشاره دارد (آمون، ۲۰۰۸).

منابع اطلاعاتی خودکارآمدی

بندورا، چهار منبع را برای انتظارات خودکارآمدی شناسایی ‌کرده‌است که عبارتند از دستیابی به عملکرد، برانگیختگی فیزیولوژیکی و هیجانی، تجربه های جانشینی و متقاعد سازی کلامی (ماکین، ۲۰۰۷؛ به نقل از ملک زاده، ۱۳۹۰).

دستیابی به عملکرد ( تجربیات تبحری یا پیشرفت عملکرد یا دستاوردهای اجرایی).

مبحث دوم: حقوق متهم در مرحله تحقیقات مقدماتی

انسان دارای کرامت ذاتی است و به موجب این ویژگی، به صرف انسان بودن دارای حقوق غیر قابل سلب است که ویژگی‌هایی از قبیل جنس، رنگ، عقیده و ملیت در بهره‌مندی از آن‌ ها دخالتی ندارد. شناسایی حقوق متهم توسط دولت‌ها و به کارگیری مکانیزم‌های حقوقی برای حمایت از آن، لازم، ولی به تنهایی کافی نمی‌باشد؛ جنبه‌های حقوقی موضوع، یک بعد قضیه است و بعد مهم‌تر جنبه‌های فردی و انسانی و آزادی‌های مشروع وی، شرایط و لوازم متناسب خود را دارد. مهم‌ترین حقوق شناخته شده برای متهم که مرتبط با دفاع در مقابل اتهام است که در مرحله تحقیقات مقدماتی نمود پیدا می‌کند،^[۱۱۳] در این قسمت از پژوهش خود آن‌ ها را مورد بحث قرار می‌دهیم:

گفتار اول: حق حضور و دخالت وکیل در تحقیقات مقدماتی

بر خلاف مادۀ ۱۲۸ ق.آ.د.ک ۱۳۷۸ در قانون جدید و برابر ماده ۱۹۰ متهم در مرحله تحقیقات مقدماتی از حق داشتن وکیل برخوردار است، در این ماده مقرر شده است: «متهم می‌تواند در مرحله تحقیقات مقدماتی، یک نفر وکیل دادگستری همراه خود داشته باشد. این حق باید پیش از شروع تحقیق توسط بازپرس به متهم ابلاغ و تفهیم شود. چنانچه متهم احضار شود این حق در برگه احضاریه قید و به او ابلاغ می‌شود. وکیل متهم می‌تواند با کسب اطلاع از اتهام و دلایل آن، مطالبی را که برای کشف حقیقت و دفاع از متهم یا اجرای قانون لازم بداند، اظهار کند. اظهارات وکیل در صورتمجلس نوشته می‌شود».

حق برخورداری متهم از وکیل مدافع در مرحله تحقیقات مقدماتی به اندازه‌ای اهمیت دارد که لازم است بازپرس در احضاریه‌ای که برای متهم ارسال می‌کند علاوه بر مندرجات معمولی آن ‌به این حق نیز اشاره نماید و اگر متهم بدون ارسال احضاریه حضور یا جلب شده، حضوراً این حق را به او تفهیم نماید. عدم ذکر این مطلب در احضاریه،وتفهیم آن به متهم، و طبق تبصره یک این ماده موجب بی اعتباری تحقیقات است^[۱۱۴]

ماده ۱۹۰ ق.آ.د.ک ۱۳۹۲، از مواد طلایی مقرر در قانون جدید بوده که منطبق با اصول حقوق بین الملل بشر می‌باشد و در قانون سابق، به ترتیب مذبور مقرر نشده بود‌. همچنین، طبق ماده ۳۷۱ این قانون‌؛ «‌قبل از ختم دادرسی، چنانچه شاکی یا مدعی خصوصی راجع به موضوع شکایت، مطلب جدیدی داشته باشد، استماع می شود و دادستان یا نماینده وی نیز می‌تواند عقیده خود را اظهار کند. دادگاه مکلف است پیش از اعلام ختم دادرسی، به متهم یا وکیل او اجازه دهد که آخرین دفاع خود را بیان کند. هرگاه متهم یا وکیل وی در آخرین دفاع مطلبی اظهار کند که در کشف حقیقت مؤثر باشد، دادگاه مکلف به رسیدگی است».

از نوآوری‌های جدید و اساسی مقرر در این قانون در تخصیص ماده ۳۴۶ به مانند مواد ۵‌، ۱۹۰ و ۳۷۱ این قانون است. به موجب ماده ۳۴۶ قانون مذبور؛ «در تمام امور کیفری، طرفین می‌توانند وکیل یا وکلای مدافع خود را معرفی کنند. در صورت تعدد وکیل، حضور یکی از آنان برای تشکیل دادگاه و رسیدگی کافی است»

حضور وکیل مدافع در مرحله تحت نظر، مقرره جدیدی است که در قانون سابق، صراحتاً مشخص نشده بود. تا قبل از تصویب این قانون در حقوق ایران، نیروهای انتظامی همانند قضات تحقیق الزامی به اعلام حقوق شخصی تحت‌نظر از جمله حقوق سکوت و حق داشتن وکیل نداشتند، با این حال قانون‌گذار در قانون جدید، صراحتاً این تکلیف را در ماده ۵۲ این قانون برعهده ضابطان دادگستری قرار داده است. به موجب این ماده هر گاه متهم تحت‌نظر قرار گرفت، ضابطان دادگستری مکلفند حقوق مندرج در این قانون ‌در مورد شخص تحت نظر را به متهم تفهیم و به صورت مکتوب در اختیار وی قرار دهند و رسید دریافتی را ضمیمه پرونده کنند. پس از آنکه حق داشتن وکیل به شخص تحت‌نظر، تفهیم شد وی می‌تواند با شروع تحت نظر قرار گرفتن، تقاضای حضور وکیل نماید^[۱۱۵].

وکیل شخص تحت‌نظر بایستی با رعایت محرمانه بودن تحقیقات و مذاکرات با شخص تحت‌نظر ملاقات کند و این تکلیفی است که قانون‌گذار بر عهده وکیل قرار داده است. از طرف دیگر، ملاقات با متهم، حداکثر می‌تواند یک ساعت طول بکشد و بیشتر از یک ساعت وکیل چنین حقی ندارد. در پایان ملاقات، وکیل می‌تواند ملاحظات خود را که می‌تواند شامل لایحه دفاعیه نیز باشد، برای درج در پرونده ارائه نماید.

در این جرایم، متهم پس از یک هفته از شروع تحت‌نظر قرار گرفتن، امکان ملاقات با وکیل را دارد:

۱- جرایم سازمان‌یافته ۲- جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور ۳- سرقت ۴- مواد مخدر ۵- جرایم مستوجب مجازات سلب حیات ۶- جرایم مستوجب مجازات حبس ابد ۷- جرایم موجب مجازات قطع عضو و جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان ثلث دیه کامل یا بیش از آن ۸- جرایم مستوجب مجازات تعزیری درچه چهار و بالاتر ۹- جرایم سیاسی و مطبوعاتی^[۱۱۶]

گفتار دوم: تضمین سلب حق دفاع قانونی وکیل مدافع

برابر ماده ۳۴۶ قانون جدید‌: «در تمام امور کیفری، طرفین می‌توانند وکیل مدافع خود را معرفی کنند. درصورت تعدد وکیل، حضور یکی از آنان برای تشکیل دادگاه و رسیدگی کافی است». طبق تبصره این ماده‌؛ «در غیرجرائم موضوع صلاحیت دادگاه کیفری یک، هریک از طرفین می‌توانند حداکثر دو وکیل به دادگاه معرفی کنند». همچنین، به موجب ماده ۳۴۷ این قانون ؛«متهم می‌تواند تا پایان اولین جلسه رسیدگی از دادگاه تقاضا کند وکیلی برای او تعیین شود. دادگاه در صورت احراز عدم تمکن متقاضی، از بین وکلای حوزه قضایی و در صورت عدم امکان، از نزدیک‌ترین حوزه قضایی، برای متهم وکیل تعیین می‌کند…» همچنین، برابر تبصره ۲ آن ؛«‌در جرائمی که مجازات آن سلب حیات یا حبس ابد است، چنانچه متهم اقدام به معرفی وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی ننماید، بازپرس برای وی وکیل تسخیری انتخاب می‌کند» و به موجب تبصره ۳ آن‌؛ «‌در مورد این ماده و نیز چنانچه، اتهام مطرح مربوط به منافی عفت باشد، مفاد ماده ۱۹۱ جاری است»^[۱۱۷].

اضافه براین، وفق ماده ۳۴۸ قانون مذبور ؛ «در جرائم موضوع بندهای الف، ب، پ، و ت ماده ۳۰۲ این قانون، جلسه رسیدگی بدون حضور وکیل متهم تشکیل نمی‌شود. چنانچه، متهم، خود وکیل معرفی نکند و یا وکیل او بدون اعلام عذر موجه در دادگاه حاضر نشود، تعیین وکیل تسخیری الزامی است و چنانچه، وکیل تسخیری بدون اعلام عذر موجه در جلسه رسیدگی حاضر نشود، دادگاه ضمن عزل او، وکیل تسخیری دیگری تعیین می‌کند. حق الوکاله وکیل تسخیری از محل اعتبارات قوه قضائیه پرداخت می شود».

لازم به ذکر است طبق ماده ۳۵۰ این قانون ؛ «در صورتی که متهم دارای وکیل باشد، جز در جرائم موضوع بندهای الف، ب، پ و ت ماده ۳۰۲ این قانون (جرائم موجب مجازات سلب حیات، جرائم موجب حبس ابد و جرائم موجب مجازات قطع عضو و جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان ثلث دیه کامل یا بیش از آن) و نیز در مواردی که دادگاه حضور متهم را لازم تشخیص دهد، عدم حضور متهم در جلسه دادگاه مانع رسیدگی نیست». برابر تبصره ۱ این ماده‌؛ «سلب حق همراه داشتن وکیل یا عدم تفهیم این حق به متهم، موجب بی اعتباری تحقیقات می شود».

قانون مجازات عمومی اصلاحی سال ۱۳۵۲ با انجام اصلاحاتی نسبت به قانون پیشین خود، سیستم کیفری شدیدتری را در پیش گرفته است.

ماده (۳۱)مقرر می داشت: « هر گاه فعل واحد دارای عناوین متعدد جرم باشد مجازات جرمی داده می شود که جزای آن اشد است.»ماده (۳۲) ق.م.ع که از نه بند تشکیل شده است، طی بند اول به شرح مقررات کلی تعدد می پردازد:

بند الف: ‌در مورد تعدد جرم هر گاه جرایم ارتکابی از سه جرم بیشتر نباشد دادگاه مکلف است برای هر یک از جرایم حداکثر مجازات مقرر را مورد حکم قرار دهد و هرگاه جرایم ارتکابی بیش از سه جرم باشد، دادگاه مجازات هر یک از جرایم را بیش از حداکثر مجازات مقرر قانونی معین می‌کند، بدون این که از حداکثر به اضافه نصف آن تجاوز نماید. در هر یک از موارد فوق فقط مجازات اشد قابل اجرا است و اگر مجازات اشد به یکی از علل قانونی تقلیل یا تبدیل یافته یا غیر قابل اجرا بشود، مجازات اشد بعدی اجرا می‌گردد. در صورتی که مجموع جرایم ارتکابی در قانون عنوان جرم خاصی داشته باشد، مقررات تعدد جرم رعایت نخواهد شد و مرتکب به مجازات مقرر در قانون محکوم می‌گردد.

همان طوری که ملاحظه می شود این بند سه وضعیت برای تعدد جرم پیش‌بینی نموده و برای هر یک حکمی جداگانه در نظر گرفته است.

اول: ارتکاب سه جرم، که در این صورت دادگاه می بایست مرتکب را به بیش از حداکثر مجازات مقرر محکوم نماید.

دوم: ارتکاب بیشتر از سه جرم در این صورت دادگاه می بایست مرتکب را به بیش از حداکثر مجازات با این شرط که از حداکثر به اضافه نصف تجاوز نکند، محکوم نماید و بالاخره در خصوص جرایمی که عنوان خاصی دارد مجازات مقرر در قانون برای همان جرم لحاظ می شود.

بند ب: هر گاه پس از صدور حکم معلوم گردد محکوم علیه محکومیت های قطعی دیگری که مشمول مقررات تعدد جرم بوده و در میزان مجازات قابل اجرا مؤثر است داشته باشد، دادستان مکلف است رأساً یا به وسیله دادستان دادگاهی که بالاتر است و در صورت تساوی درجه از دادستان دادگاه صادر کننده ی حکم اشد درخواست نماید که با توجه به محکومیت های مختلف محکوم علیه حکم صادره را با رعایت مقررات مربوط به تعدد جرم تصحیح نماید در صورت تساوی درجه ی دادگاه و میزان مجازات ها، تصحیح دادنامه در صلاحیت دادگاهی است که آخرین حکم را صادر ‌کرده‌است، مگر این که در قانون ترتیب دیگری مقرر شده باشد.

بند ج: جرایمی که حداکثر مجازات آن ها مؤثر در تکرار جرم نیست، در تعدد جرم موجب افزایش یا تشدید مجازات نخواهد شد.

بند د: مقررات تعدد جرم در امور خلافی جاری نیست و فقط مجازات های خلافی با هم و با مجازات های جنایی و جنحه ای جمع می‌شوند.

بند هـ: در صورتی که چند مجازات حبس بعضاً با جزای نقدی توأم باشد مجازات حبس بیش تر به علاوه ی جزای نقدی که مبلغ آن زیاد تر است، اجرا خواهد شد.

بند و: جزاهای تبعی و همچنین اقدامات تأمینی که قانوناً برای هر یک از جرایم مورد حکم مقرر شده در هر صورت اجرا خواهد شد، مگر ‌در مورد اقدامات تأمینی و تربیتی مشابه که در این صورت اشد آن اجرا می شود.

بند ز: در موارد تعدد جرم اگر متهم دو یا سه جرم مرتکب شده باشد در هر مورد که مجازات فوق حداقل و حداکثر باشد دادگاه تا یک ربع مجازات مقرر قانونی را به مجازات اصلی اضافه می‌کند و اگر جرایم ارتکابی بیش از سه فقره باشد به اصل مجازات تا نصف اضافه می شود.

بند ح: در صورت وجود کیفیات مخفف ‌در مورد تعدد جرم به طریق زیر تعیین مجازات خواهد شد:

۱٫‌در مورد کسانی که تا سه جرم مشمول مقررات متعدد شده اند، دادگاه می‌تواند مجازات را تا حداقل اصلی و اگر مجازات فاقد حداقل و حداکثر باشد، مجازات اصلی را تا نصف تقلیل دهد. در هر صورت مجازات را نمی توان کم تر از شصت و یک روز حبس جنحه ای تعیین کرد.

۲٫‌در مورد کسانی که بیش از سه جرم مشمول مقررات تعدد جرم مرتکب شده اند، دادگاه می‌تواند مجازات را تا یک و نیم مجازات اصل جرم تخفیف دهد و اگر مجازات فاقد حداقل و حد اکثر باشد، می‌تواند یک چهارم آن ر ا تخفیف دهد، بدون این که در هیچ مورد از شصت و یک روز حبس جنحه ای کمتر باشد.

بند ط: مقررات مربوط به تکرار و تعدد جرم درباره اطفال بزهکار رعایت نمی شود.

در قانون راجع به مجازات اسلامی مصوب ۱۳۶۱ مواد (۲۴) و (۲۵) تکلیف تعدد معنوی و مادی و همچنین در مواردی که مجموع جرایم ارتکابی در قانون عنوان جرم خاصی داشته باشد را مشخص کرده بودند، که البته این در صورتی بود که جرایم ارتکابی از جرایم قابل مجازات تعزیری باشند در قانون یاد شده بر اساس تبصره ی ذیل ماده (۲۵)، حکم تعدد جرم در سایر موارد و از جمله حدود و قصاص و دیات را صراحتاً به ابواب فقهی ارجاع داده بود که علی الاصول در این موارد قاعده ی جمع مجازات ها رعایت می شود. قانون مجازات های اسلامی مصوب ۱۳۷۰ نیز طی مواد (۴۶)و (۴۷) در خصوص تعدد جرم همان مواد قانونی ۱۳۶۱ را تکرار نموده است و تغییری در این خصوص نسبت به قانون سلف خود در آن ایجاد نشده است.

بحث و توضیح بیشتر در خصوص مواد مصرح ق.م.ا را به فصول و بخش های آتی همین پایان نامه وا می گذاریم.

از مجموع مباحث قبل چنین به نظر می‌رسد که تمایز مهم میان مقررات قبل و بعد از انقلاب ‌در مورد قاعده ی تعدد جرم آن است که در قوانین و مقررات بعد از انقلاب اسلامی به لحاظ وقوع انقلاب با ماهیت اسلامی و حاکمیت قوانین شرعی بر امور مهم از جمله مجلس قانون گذاری، مقررات مربوط به قاعده ی مذبور منحصر به جرایم تعزیری شده است و این مسأله به خاطر تقسیم بندی جرایم و تغییرات آن بعد از انقلاب است. چرا که همان گونه که قبل از این اشاره کردیم مقررات و قواعد مربوط به حدود و قصاص و دیات از سوی شارع مقدس تعیین گردیده و از مقررات عمومی تبعیت نمی کند.

شایان ذکر است استفاده از این روش در برخی کشورها از جمله ایران ممنوع است .

۲-۱۰-۹- روش حل مشکل

در این شیوه جنبه مشکل گشا بودن کالا نمایش داده می شود . برای نمونه ، روی لباس لکه جوهر ایجاد می شود و سپس با کمک سفید کننده مارک «الف» برطرف می شود.

۲-۱۰- روش های هنری تبلیغات بازرگانی

استفاده از روش های هنری مختلف چون زاویه های غیر عادی دوربین ، نواختن موسیقی متن ضربی و تند ، گنجاندن شخصیت های عجیب و غریب و گویندگان پر هیاهو می‌تواند منجر به جلب نظر مخاطب ، پرت شدن حواس او و عدم طرح استدلال مخالف شود.

۲-۱۰-۱- موزیک و موسیقی

تهیه کنندگان تبلیغات بازرگانی ، برای بخاطر سپاری و یادآوری ، از اشعار آهنگین و شخصیت های کارتونی استفاده می‌کنند. آنچه در زمینه به کارگیری این روش حائز اهمیت است ، استفاده صحیح از موسیقی جهت درک بهتر تبلیغات و ایجاد ارتباط کامل با مخاطب است. مبلغان قدیمی شعاری دارند که می‌گوید : « اگر چیزی برای گفتن ندارید ، آواز بخوانید » ؛ به بیان دیگر ، همان گونه که تحقیقات فستینگر و مکوبی نشان می­دهد از طریق آواز می توان با ایجادحواس پرتی ملایم از شکل گیری استدلال های مخالف اجتناب کرد و تاثیر گذاری یک پیام اقناعی را افزایش داد( آنتونی پراتکانیس ، ۱۳۷۹ ، ص۱۶۳).

۲-۱۰-۲- نمای نزدیک

تلویزیون اساساً رسانه ای برای خلق تصاویر نمای نزدیک است که می‌تواند با بهره گیری از این قابلیت در تبلیغات شرکت ها ، رستوران های تولید کننده غذا ( جهت ایجاد اشتها ) و . . . به کار می رود ( نظیر تبلیغ پنیر شیرآوران ).

۲-۱۰-۳- رتو سکوپ

در این روش ، سکانس های انیمیشن و واقعی به طور جداگانه تهیه شده وسپس با هم ترکیب می‌شوند(نظیر شامپوی بچه ایوان) .

۲-۱۰-۴- انیمیشن

انیمیشن یا نقاشی متحرک معمولا به صورت کارتون پخش می شود و برای کودکان مطبوع و خوشایند است.کارتون می‌تواند فضای گرم ، صمیمی و دوستانه ای برای ارائه پیام فراهم کند.

۲-۱۱- تبلیغات بازرگانی در تلویزیون ایران

پیام های بازرگانی تلویزیون را می توان از دو بعد فنی و فرهنگی مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد.

۲-۱۱-۱- بعد فنی

برخی از مشکلات فنی که بیشتر در تبلیغات بازرگانی مشاهده شده اند عبارتند از :

• • عدم تعیین هدف در تهیه پیام های تبلیغاتی و در نتیجه بی ثمر بودن تبلیغات ؛

• • تکرار بیش از حد تبلیغات یک کالا بدون اعمال تنوع در تیزرهای تبلیغاتی و در نتیجه ایجاد حس تنفر نسبت به کالا و عدم تمایل نسبت به خرید آن ، بی اثر شدن تبلیغات و ایجاد احساس کسالت و ناراحتی در مخاطب ؛

• • تراکم زیاد تبلیغات بازرگانی که موجب کاهش اثر بخشی و عدم دستیابی به اهداف پیام بازرگانی می شود ؛

• • طولانی بودن مدت زمان پخش پیام های بازرگانی، بمباران شدید تبلیغاتی ،ایجاد انزجار در بیننده ، عدم رعایت حقوق مخاطب و اشغال تمام شبکه های تلویزیونی ؛

• • نادیده گرفتن ارزش واقعی موسیقی و استفاده از اشعار و ترانه های سطحی ، مبتذل ، بی محتوا و بی ارتباط با کالای مورد نظر ، گسترش روحیه ابتذال و ایجاد نتیجه معکوس تبلیغاتی در مدت زمان طولانی ؛

• • نسخه برداری و تقلید از تیزرهای تبلیغاتی شرکت های خارجی ، سلب قوه ابتکار و خلاقیت و احتمال مقایسه کالا مشابه خارجی ؛

• • پخش آگهی بازرگانی در بین برنامه ها و استفاده از زیرنویس تبلیغاتی در برنامه های زنده و در نتیجه ایجاد نارضایتی ، ناخوشایندی و اعتراض و تمسخر بینندگان با برهم خوردن تصویر و رنگ در برنامه های زنده ؛

• • تکرار در استفاده از صدا ، تصویر و . . . یک فرد در تیزرهای مختلف ، بی اثر کردن توصیه های تبلیغاتی فرد مبلغ و ایجاد احساس فریب و تظاهر به دلیل مناسب شمرده شدن دو کالای مختلف توسط یک نفر ؛

• • عدم اررزیابی از میزان اثربخشی تبلیغات در فروش محصول و رونق بازار و شفاف کردن عرصه رقابت های اقتصادی ؛

• یکی بودن تبلیغات تلویزیونی و رادیویی و بی توجهی به قابلیت تصویر ، رنگ و حرکت در تلویزیون که موجب بی معنا شدن این اجزا در تبلیغات رادیویی می شود.

این اشکالات فنی عمدتاًً به دلیل عدم به کار گیری نیروهای متخصص و بازاریاب ، صاحب‌نظران جامعه شناسی ، روان شناسی و متخصصان ارتباطات ایجاد می شود و با وجود صرف مبالغ گزاف ، بازدهی اندکی برای فروش کالا و گردش چرخ های اقتصادی کشور به بار می آورد.

۲-۱۱-۲- بعد فرهنگی

تبلیغات تجاری تلویزیون در صورت بی توجهی به بعد فرهنگی یعنی ارزش ها ، باورها ، نگرش ها ، هنجارهای اجتماعی و دینی کشور پیامدهای ناگواری را در عرصه اجتماع ، فرهنگ ، اقتصاد و سیاست بر جای خواهد گذاشت.پیامدهایی بی نظیر :

• • نادیده انگاشتن فرهنگ عمومی جامعه همان نادیده انگاشتن عرف و ارزش های اجتماعی جامعه می‌باشد؛

• • رواج فرهنگ مصرف ، تنوع طلبی و زیاده خواهی در مقابل پرورش روحیه قناعت و ساده زیستی؛

• • ایجاد نیاز کاذب (نیاز آفرینی).

• • توهین به درک و شعور مخاطب به دلیل ارائه اطلاعات نادرست و بزرگ نمایی ؛

• • مسدود کردن ذهن مخاطب و تاثیر بر افکار و عقاید او ؛

• • ایجاد فاصله و شکاف طبقاتی در جامعه ؛

• • ایجاد احساس محرومیت و ناکامی (به ویژه در بین کودکان که در به تأخیر انداختن تمتع ضعیف هستند) ؛

• • ایجاد فشار هنجاری و اجبار به خرید کالای جدید و غیر ضروری ؛

• • اهانت به فرهنگ و حیثیت اقوام و گروه ها ، حتی بانوان از طریق تبلیغ کالاهایی به نام آن ها یا تقلید و تمسخر لهجه اقوام ؛

• • رواج سبک های نا متعارف زندگی به ویژه سبک زندگی طبقه مرفه و اشرافی ؛

• • رواج مد گرایی ؛

• • تبلیغ کالاهای غیر ضروری و مضری که بی توجهی به میزان مصرف و پیامدهای آن سلامت و بهداشت عموم به ویژه کودکان را به خطر می اندازد ؛

• • عدم رعایت ادب و نزاکت و سلامت گفتاری و گاه تصویری ؛

• • تثبیت کلیشه های رفتاری در خصوص بانوان ؛

• • اهانت به بانوان محجبه (با چادر) در تبلیغات ؛

• • استفاده افراطی و غیر معقول از بانوان در اغلب تبلیغات تلویزیونی ؛

• • عدم توجه به رعایت حجاب و پوشش مناسب در تیزرهای تبلیغاتی ؛

• • تبلیغ کالاهای خارجی ، قاچاق و گاه غیر مجاز که موجب تهدید بازارهای داخلی و استقلال اقتصادی کشور می شود ؛

• • اشاعه برخی رفتارهای غیر انسانی و خلاف عرف و اخلاق همچون حیوان آزاری ؛

• • اشاعه برخی واژه ها و اصطلاحات ناصحیح و نامتعارف ؛

تحقیق دیگری در ۲۷۳ شرکت اسپانیا انجام شده است و موانع محیطی را مورد بررسی قرار داده است. طبق نتایج این پژوهش، محیط ایستا و محیط پیچیده به طور مستقیم یا غیر مستقیم اصول مدیریت کیفیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ‌به این معنی که محیط ایستا باعث می شود که اجرای مدیریت کیفیت جامع با مشکلاتی مواجه شود و همچنین در محیط نا همگن ( سطح بالای پیچیدگی ) اجرای مدیریت کیفیت جامع، کمتر ضرورت پیدا می‌کند. در واقع سازمان هایی که به راحتی با محیط اطراف ارتباط برقرار می‌کنند در اجرای مدیریت کیفیت جامع موفق تر عمل می‌کنند. این مقاله داده های به دست آمده را با بهره گرفتن از ضریب همبستگی تجزیه و تحلیل می‌کند ( Mar Fuentes-Fuentes, A. Albacete-Sáez, Javier Lloréns-Montes, 2004).

مطالعه موردی دیگری در کشورهای مکزیک و کانادا در زمینه اثر فرهنگ ملی بر موفقیت یا عدم موفقیت در اجرای مدیریت کیفیت جامع انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد که شرکتی که در فرهنگ جمع گرا ( مثل کشور مکزیک ) اقدام به استقرار مدیریت کیفیت می‌کند موفق تر از شرکتی است که در فرهنگ فرد گرا ( مثل کشور کانادا ) شروع به اجرای این برنامه می‌کند. زیرا فرهنگ جمع گرا اصول مدیریت کیفیت جامع را بیشتر از فرهنگ فرد گرا دارا می‌باشد. همچنین در فرهنگ‌های جمع گرا زمان کمتری برای اجرای کامل مدیریت کیفیت جامع لازم است زیرا این کشورها، موافق و متجانس با فلسفه مدیریت کیفیت جامع می‌باشند. در واقع فرهنگ فرد گرا یکی از موانع اجرای مدیریت کیفیت جامع می‌باشد (L. Galperin, R. Lituchy, 1999).

در تحقیق دیگری که در صنعت تولیدی ترکیه انجام گرفته است، ۳۲ عامل که اجرای مدیریت کیفیت جامع را تحت تأثیر قرار می‌دهد شناسایی شده است که مهمترین آن ها، بهبود کیفیت و درآمد بالاتر ذکر شده است. در صورتی که این عاملها تحت کنترل قرار بگیرند منجر ‌به این می شود که استقرار مدیریت کیفیت جامع آسان تر شود و میزان موفقیت آن نیز افزایش می‌یابد. این تحقیق عامل های مؤثر را با بهره گرفتن از تصمیم گیری با معیارهای چندگانه به دست آورده و اولویت بندی نموده است. از نظر مدیران مورد پژوهش، بهبود کیفیت و درآمد بالا، بالاترین اولویت را در عوامل مؤثر بر اجرای مدیریت کیفیت جامع دارا بودند (Bayazit, Karpak, 2007).

یکی از مطالعات دیگر در سال ۲۰۱۰ در آمریکا اشاره می‌کند که سه عامل ساختاری تعهد مدیریت، تمرکز بر مشتری و اعتماد، در موفقیت اجرای مدیریت کیفیت جامع بسیار مهم می‌باشند. مطابق با نتایج این تحقیق تعیین فرهنگ درست در این راستا از ضروریات می‌باشد. همچنین زیر بنای فرهنگی و طراحی سیستم کیفیت، اجرای مدیریت کیفیت جامع را بسیار تحت تأثیر قرار می‌دهد. طبق نتایج این تحقیق، شرکت‌های کوچک مزایایی مانند چابکی و ارتباطات سریعتر با دیگر شرکت‌ها را دارا می‌باشند که این ویژگی‌ها در راستای استقرار مدیریت کیفیت جامع می‌باشند. از طرف دیگر شرکت‌های بزرگ از مزیت هایی مانند توسعه استراتژیهای آموزش کارکنان برخوردار می‌باشند که عاملی مؤثر در اجرای برنامه های کیفیت می‌باشد. نسبت پاسخ گویی این تحقیق برابر ۳۴% می‌باشد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از میانگین، مد، و میانه استفاده نموده است. همچنین شرکت‌ها را به دو دسته شرکت‌های کوچک و بزرگ تقسیم بندی نموده است. از لحاظ اجرای مدیریت کیفیت جامع، شرکت‌ها را به دو دسته که یک دسته آن کمتر از ۳ سال که این برنامه را اجرا می‌کنند و دیگری بیش از ۳ سال است که آن را اجرا می‌کنند (Jayaram, L. Ahire, Dreyfus, 2010).

تحقیق دیگری در ۲۳۸ کارخانه تولیدی ۸ کشور انجام گرفته است که مطابق با نتایج این تحقیق، فرهنگ کیفیت نقشی مهم در اجرای مدیریت کیفیت جامع ایفا می‌کند. زمانی که مدیریت ارشد تصمیم می‌گیرد که مدیریت کیفیت جامع را به کارکنان معرفی کند و فلسفه جدید را اقدام به پیاده سازی کند باید این مسئله را در نظر داشته باشد که این کار را به صورت تدریجی باید انجام دهد. زیرا هنوز فرهنگ غالب سازمان، فرهنگ سنتی و غیر کیفیتی می‌باشد و همچنین کارکنان هنوز از انجام دادن وظایف بر خلاف فرهنگ سنتی واهمه خواهند داشت. در این مرحله، اجرای فرایند کنترل کیفیت آماری به عنوان یک ابزار استاندارد برای تشویق کارکنان به حل خود جوش مسائل و مشکلات خط تولید، بسیار مؤثر می‌باشد. در واقع برای رسیدن به فرهنگ کیفیت مطلوب، همه کارکنان باید فهم واضح و آشکاری از نیاز به مدیریت کیفیت جامع را داشته باشند و فلسفه جدید را بپذیرند. در این تحقیق شرکت‌ها، از لحاظ فرهنگ کیفیت به دو دسته، تقسیم بندی شده اند و اطلاعات به دست آمده از روش آماری رگرسیون تجزیه و تحلیل شده است. برای انجام تحقیق از محققان بین‌المللی که متخصص در زمینه مدیریت تولید و مدیریت عملیاتی می‌باشند، استفاده شده است. صنایعی که به عنوان جامعه انتخاب شده اند صنایع مربوط به صنایع ماشین، عرضه کنندگان اتومبیل و صنایع الکترونیک می‌باشد. نسبت ‌پاسخ‌گویی‌ در این تحقیق ۶۵% می‌باشد. این نسبت ‌پاسخ‌گویی‌ بالا حاصل تلاش محققانی می‌باشد که با بهره گرفتن از تلفن، درخواست همکاری از مدیران شرکت‌های مختلف را داشته اند. به منظور اثبات پایایی پرسشنامه‌ها از آلفای کرونباخ و همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها از خی دو و رگرسیون استفاده شده است ( Jinhui Wu, Zhang, G. Schroeder, 2011).

پژوهش دیگری در آمریکا، در میان ۱۳۸۱ کارمند با درصد ‌پاسخ‌گویی‌ ۱/۴۵% که در بخش‌های حمل و نقل مشغول به کار بودند انجام شده است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که فرهنگ سازمانی خشن و بی تمدن منجر به رضایت شغلی پایین می شود و یکی از موانع اساسی در اجرای موفقیت آمیز مدیریت کیفیت جامع می‌باشد. در واقع فرهنگ اصولی در سازمان یکی از کلیدهای اساسی برای استقرار موفقیت آمیز مدیریت کیفیت جامع می‌باشد (C. Morrow, C. McElroy, P. Scheibe, 2011).