جدول ۲-۱: ویژگی­های بازاریابی رابطه مند در سطح بین‌المللی (Samiee & Walters, 203)

روابط بالایی

روابط پایینی

روابط متقابل

• • مبادله اطلاعات

• • تعیین سطح وابستگی شرکت‌ها

• • داشتن اعتماد، تعهد، رفع تعارض

• • بازاریابی ‌بر مبنای‌ داده کاوی

• • بازاریابی مستقیم

• • تاثیر عدم اطمینان محیطی بر کیفیت ارتباط

• تاثیر نوع رابطه خریدار- تأمین کننده بر عملکرد

• • • ارائه خدمات اضافی برای ایجاد روابط صمیمانه­تر

  

• • الگویی مناسب برای شرکت­های کوچک

• • تاثیر اعتماد و سرمایه گذاری اجتماعی بر عملکرد صادارت

• • تعارض در روابط تولید کننده-واسطه

• اصلاح روابط

• • قابلیت اطمینان اطلاعات

• • ارتباطات بازاریابی و فروش تأمین کنندگان، در صنایع با فناوری بالای اطلاعاتی و ارتباطی رشد می‌یابد

• • یادگیری رفتاری در صنایع با فناوری بالای اطلاعاتی و ارتباطی

• • درجه بالای ارزیابی شریک

• عاملی مهم در کسب اعتماد و

رضایت

بخش دوم

ارتباطات دهان به دهان

۲-۲-۱) تعاریف و مفاهیم ارتباطات دهان به دهان

ارتباطات فرایند انتقال پیام از فرستنده به گیرنده به شرط همسان بودن معانی بین آن­ها است. ارتباطات فرایندی است که در آن معنا بین موجودات زنده تعریف و به اشتراک گذاشته می­ شود. ارتباط به یک فرستنده، پیام و گیرنده درنظرگرفته شده نیازدارد، هرچند گیرنده نیاز ندارد حضور داشته باشد یا از منظور فرستنده برای برقراری ارتباط در زمان ارتباط آگاه باشد‌‌‍؛ ‌بنابرین‏ ارتباطات می‌تواند درسرتاسر مسافت­های گسترده زمانی و مکانی رخ دهد. ارتباطات نیازمند آن است که بخش­های ارتباط ناحیه­ای از مشترکات ارتباطی را به اشتراک بگذارند ‍‍(Christy & Dimple, 2012,112). شبکه ارتباطات سنتی از شیوه ­های گوناگونی برای بیان و انتقال پیا­م­های خود سود می­برد. وعظ، خطابه و سخنوری، تعزیه خوانی، نوحه خوانی، نقالی، پرده خوانی، شاهنامه خوانی، چاوشی و … از جمله این شیوه­هاست که صرف نظر از چند نوع اخیر، یعنی نقالی، پرده خوانی، شاهنامه خوانی و چاوشی، که برخی منسوخ و پاره­ای نیز به شدت تضعیف ‌شده‌اند، سایر شیوه ­ها حتی در عصر سلطه وسایل ارتباطی نوین همچنان کارایی و قدرت نسبی خود را حفظ کرده ­اند. این شبکه از آنجا که پیام­های خود را غالباً به صورت شفاهی و از طریق ارتباطات دهان به دهان یا گروهی منتقل می­ کند، از تاثیرگذاری قابل توجهی برخوردار است (Triantafillidou & Siomkos, 2014,527).

ارتباطات دهان به دهان به تبلیغات دهان به دهان اشاره دارد. اصطلاح تبلیغات شفاهی (دهان به دهان) اولین بار توسط وایت^[۱۳] طی یک مطالعه کلاسیک در مجله بازاریابی فورچون منتشر شد. آرندت^[۱۴] یکی از اولین پژوهشگرانی است که به بررسی تبلیغات چهره به چهره بین افراد پرداخت (فراتی و همکاران، ۱۱۴:۱۳۹۳). ارتباطات دهان به دهان نوعی ترویج رایگان چه شفاهی چه مکتوب است که در آن مشتریانی که از کسب‌وکار، محصول، خدمات، یا رویدادی راضی بوده‌اند، از رضایتمندی‌شان به دیگران می‌گویند. تبلیغ دهان به دهان یکی از موثق‌ترین شیوه های تبلیغ است، زیرا افرادی که از تبلیغ آن شی نفع شخصی نمی‌برند، با هر بار توصیه کالا یا خدماتی، از اعتبار خودشان مایه می‌گذارند (Goyette et al, 2013,5). در این نوع تبلیغ مشتریان مهمترین نیروی محرکه هستند (جمات زاده، ۱۳۹۲). در واقع تاثیر گذاری ارتباطات دهان به دهان بسیار ماندگارتر از انتقال پیام از فردی به فرد دیگر از طریق واسطه است. مکالمات انسان­ها همواره با حرکات صورت و بدن درگیر بوده و تن صدا و زبان بدن، شور و شوق، احساسات، غم و راستی در کلام را به درستی انتقال می­دهد (صمدی، ۱۳۹۱). ارتباطات دهان به دهان نوعی از بازاریابی است که بدون پرداخت هزینه، کسب و کاری توسط استفاده کنندگان از خدمات یا محصولات به دیگران معرفی می­ شود. در صورتی که بخواهیم محصول یا خدمتی توسط خود کاربران به دیگران معرفی شود لازم است این محصول یا خدمت از کیفیت لازم برخوردار باشد البته این روش از بازاریابی، هم به صورت آنلاین و هم آفلاین انجام می­ شود. اما انجام بازاریابی دهان به دهان به صورت آنلاین بسیار مفید است. به عنوان مثال کاربران ممکن است ‌در مورد خدمات یا محصولات شرکتی در وب سایت­های دیگر مانند انجمن­های اینترنتی و شبکه­ های اجتماعی نظرات خود را مطرح کنند و در این صورت کاربران دیگر پیش از خرید و استفاده از محصولات و خدمات در اینترنت به جستجو می­پردازند و این نظرات بر تصمیم ­گیری آن­ها مسلماً تاثیر می­ گذارد. حال در صورتی که اقداماتی مانند ایجاد صفحاتی در شبکه­ های اجتماعی مختلف انجام گیرد و با کاربران ارتباط مؤثر برقرار گردد مسلماً در صورت بروز شکایت یا نارضایتی، کاربران آن را به جای قراردهی در وب سایت­های دیگر که جنبه منفی برای کسب و کار دارد با مسئولین مطرح ‌می‌کنند که در صورت رفع مشکل، کاربران ناراضی به کاربران راضی از خدمات تبدیل می­شوند و چه در فضای آنلاین و چه آفلاین تاثیر مثبتی برای کسب و کار خواهند داشت. میزان مشارکت در مطالب به اشتراک گذاشته شده در شبکه­ های اجتماعی نیز در ارتباطات دهان به دهان مؤثر است (Murtiasih et al, 2014,617). ‌به این ترتیب از زمان ظهور تکنولوژی­های اطلاعاتی و اینترنت، ارتباطات دهان به دهان چندین نام جدید پیدا ‌کرده‌است: بازاریابی ویروسی، بازاریابی از طریق پست الکترونیکی، تبلیغات دهان به دهان، اینترنتی، بازاریابی تبلیغات دهان به دهان و تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی (Goyette et al, 2013,6). تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی به منزله کلیه ارتباطات غیررسمی مصرف کنندگان از طریق تکنولوژی مبتنی بر اینترنت، در ارتباط با کاربرد یا ویژگی­های کالاها یا خدمات خاص و یا فروشندگان آن­ها تعریف می­ شود (جلیلیان و همکاران، ۴۱:۱۳۹۱). ارتباطات دهان به دهان یا بازاریابی ویروسی یک استراتژی بازاریابی است که مردم را به بازگو کردن پیام بازاریابی به دیگران، بر می­انگیزد. این امر می ­تواند باعث جلب توجه بسیار زیادی به خدمات ارائه شده و یا محصولات تولید شده شود. جلب توجه تصاعدی: یک نفر به دونفر می­گوید، آن­دو به چهار نفر می­گویند، آن چهار نفر به هشت نفر می­گویند و … (جمات­زاده، ۱۳۹۲).

xy

y

x

ردیف

۱۰۴۸۶

۹۶۰۴

۱۱۴۴۹

۹۸

۱۰۷

۱

۱۲۱۰۰

۱۲۱۰۰

۱۲۱۰۰

۱۱۰

۱۱۰

۲

۱۰۳۲۳

۱۲۳۲

۸۶۴۹

۱۱۱

۹۳

۳

۹۷۹۴

۶۸۸۹

۱۳۹۲۴

۸۳

۱۱۸

۴

۱۲۷۴۴

۱۳۹۲۴

۱۱۶۶۴

۱۱۸

۱۰۸

۵

۱۰۴۰۳

۱۰۶۰۹

۱۰۲۰۱

۱۰۳

۱۰۱

۶

۹۳۸۴

۸۸۳۶

۱۰۴۰۴

۹۴

۱۰۲

۷

۸۶۲۴

۷۷۴۴

۹۶۰۴

۸۸

۹۸

۸

۹۸۸۰

۱۰۸۱۶

۹۰۲۵

۱۰۴

۹۵

۹

۷۷۷۶

۹۲۱۶

۶۵۶۱

۹۶

۸۱

۱۰

۱۰۵۰۰

۱۰۰۰۰

۱۱۰۲۵

۱۰۰

۱۰۵

۱۱

۸۴۵۵

۷۹۲۱

۹۰۲۵

۸۹

۹۵

۱۲

۹۸۷۰

۸۸۳۶

۱۱۰۲۵

۹۴

۱۰۵

۱۳

۱۰۹۱۴

۱۰۴۰۴

۱۱۴۴۹

۱۰۲

۱۰۷

۱۴

۱۱۰۴۰

۸۴۶۸

۱۴۴۰۰

۹۲

۱۲۰

۱۵

۹۲۱۵

۹۰۲۵

۹۴۰۹

۹۵

۹۷

۱۶

۵۷۰۰

۵۷۷۶

۵۶۲۵

۷۶

۷۵

۱۷

۱۰۳۹۶

۸۴۶۴

۱۲۷۶۹

۹۲

۱۱۳

۱۸

۹۶۷۶

۶۷۲۴

۱۳۹۲۴

۸۲

۱۱۸

۱۹

۱۱۶۲۸

۱۰۴۰۴

۱۲۹۹۶

۱۰۲

۱۱۴

۲۰

۹۲۷۰

۱۰۶۰۹

۸۱۰۰

۱۰۳

۹۰

۲۱

۱۴۱۱۲

۱۲۵۴۴

۱۵۸۷۶

۱۱۲

۱۲۶

۲۲

۱۴۱۱۲

۱۲۵۴۴

۱۲۱۰۰

۸۲

۱۱۰

۲۳

۹۰۲۰

۶۷۲۴

۱۱۶۶۴

۱۰۸

۱۰۸

۲۴

۱۱۶۶۴

۱۱۶۶۴

۱۰۸۱۶

۱۰۱

۱۰۴

۲۵

۱۲۲۲۲

۹۴۰۹

۱۵۸۷۶

۹۷

۱۲۶

۲۶

۸۵۸۶

۶۵۶۱

۱۱۲۳۶

۸۱

۱۰۶

۲۷

۱۱۶۴۰

۹۴۰۹

۱۴۴۰۰

۹۷

۱۲۰

۲۸

۶۱۳۶

۳۴۸۱

۱۰۸۱۶

۵۹

۱۰۴

۲۹

۱۰۸۶۴

۹۴۰۹

۱۲۵۴۴

۹۷

۱۱۲

۳۰

۹۲۱۶

۹۲۱۶

۹۲۱۶

۹۶

۹۶

۳۱

۷۳۶۰

۹۴۰۰

۸۴۶۴

۸۰

۹۲

۳۲

۱۱۸۸۱

۱۱۸۸۱

۱۱۸۸۱

۱۰۹

۱۰۹

۳۳

۱۳۶۶۸

۱۰۴۰۴

۱۷۹۵۶

۱۰۲

۱۳۴

۳۴

۹۴۳۵

۷۲۲۵

۱۲۳۲۱

۸۵

۱۱۱

۳۵

۱۱۸۷

۹۸۰۱

۱۲۷۶۹

۹۹

۱۱۳

۳۶

۱۰۴۷۲

۷۷۴۴

۱۴۱۶۱

۸۸

۱۹۸

۳۷

۱۲۷۳۳

۱۱۴۴۹

۱۴۱۶۱

۱۰۷

۱۱۹

۳۸

۷۶۹۵

۹۰۲۵

۶۵۶۱

۹۵

۸۱

۳۹

۹۶۹۶

۹۲۱۶

۱۰۲۰۱

۹۶

۱۰۱

۴۰

۱۰۹۰۰

۱۰۰۰۰

۱۱۸۸۱

۱۰۰

۱۰۹

۴۱

۹۱۱۸

۸۸۳۶

۹۴۰۹

۹۴

۹۷

۴۲

۸۳۳۰

۹۶۰۴

۷۲۲۵

۹۸

۸۵

۴۳

۹۸۷۹

۷۹۲۱

۱۲۳۲۱

۸۹

۱۱۱

۴۴

۷۶۲۶

۸۶۴۹

۶۷۲۴

۹۳

۸۲

۴۵

۱۴۰۴۰

۱۱۶۶۴

۱۶۹۰۰

۱۰۸

۱۳۰

۴۶

۱۱۲۸۶

۹۸۰۱

۱۲۹۹۶

۹۹

۱۱۴

۴۷

۱۰۳۲۴

۷۹۲۱

۱۳۴۵۶

۸۹

۱۱۶

۴۸

۸۱۶۰

۴۶۲۴

۱۴۴۰۰

۶۸

۱۲۰

۴۹

۹۴۶۴

۸۲۸۱

۱۰۸۱۶

۹۱

۱۰۴

۵۰

۵۲۶۷۱۸

۴۹۱۸۷۵

۷۱۶۰۵۳

۴۸۶۱

۵۶۵۰

جمع

همان‌ طور که مشاهده می‌گردد جهت آزمون فرضیۀ تحقیق و بررسی رابطه بین رضایت شغلی و استفاده بهینه از وقت در بین کارمندان از روش آماری ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردیده که نتایج آن در جدول ۲-۴ آورده شده است.

جدول ۲-۴ : بررسی رابطه بین رضایت شغلی و استفاده بهینه از وقت

تعداد

آزمودنی‌ها

ضریب همبستگی

t به دست آمده

t جدول

df

سطح معنی داری

۵۰

کارمندان

۶۲۱_/۰

۵۳۹_/۵

۶۷۶_/۲

۴۹

۵%

همان‌ طور که ملاحظه می‌گردد چون ضریب همبستگی به دست آمده عبارت است ۶۲۱/۰ و همچنین t حاصل آن جهت اعتبار ضریب همبستگی پیرسون ۵۳۹/۵ از t جدول ۶۷۶/۲ با درجه آزادی ۴۹ بزرگتر است و سطح معنی داری آن برابر P>%5 است و نتیجه اینکه بین رضایت شغلی کارمندان و استفاده بهینه از وقت رابطه معنی داری وجود دارد و نتیجه اینکه استفاده بهینه از وقت مناسب باعث رضایت شغلی کارمندان می شود.

جدول ۳-۴ : نمرات خام آزمودنی‌ها از آزمون رضایت شغلی در بین کارمندان زن و مرد.

ردیف

۱۰۲۰۱

۹۶۰۴

۱۰۱

۹۸

۱

۶۵۶۱

۱۲۱۰۰

۸۱

۱۱۰

۲

۹۴۰۹

۱۲۳۲۱

۹۷

۱۱۱

۳

۳۴۸۱

۶۸۸۹

۵۹

۸۳

۴

۹۴۰۹

۱۳۹۲۴

۹۷

۱۱۸

۵

۹۲۱۶

۸۸۳۶

۹۶

۹۴

۶

۶۴۰۰

۷۷۴۴

۸۰

۸۸

۷

۱۱۸۸۱

۱۰۸۱۶

۱۰۹

۱۰۴

۸

۱۰۴۴

۹۲۱۶

۱۰۲

۹۶

۹

۷۲۲۵

۱۰۰۰۰

۸۵

۱۰۰

۱۰

۹۸۰۱

۷۹۲۱

۹۹

۸۹

۱۱

۷۷۴۴

۸۸۳۶

۸۸

۹۴

۱۲

۱۱۴۴۹

۱۰۶۰۹

۱۰۷

۱۰۳

۱۳

۹۰۲۵

۸۴۶۴

۹۵

۹۲

۱۴

۹۲۱۶

۹۰۲۵

۹۶

۹۵

۱۵

۱۰۰۰۰

۵۷۷۶

۱۰۰

۷۶

۱۶

۸۸۳۶

۸۸۶۴

۹۴

۹۲

۱۷

۹۶۰۴

۶۷۲۴

۹۸

۸۲

۱۸

۷۹۲۱

۱۰۴۰۴

۸۹

۱۰۲

۱۹

۸۶۴۹

۱۰۶۰۹

۹۳

۱۰۳

۲۰

۱۱۶۶۴

۹۴۰۹

۱۰۸

۹۷

۲۱

۱۰۶۹۲

۱۲۵۴۴

۹۹

۱۱۲

۲۲

۹۶۱۲

۶۷۲۴

۸۹

۸۲

۲۳

۷۳۴۴

۱۱۶۶۴

۶۸

۱۰۸

۲۴

۹۸۲۸

۶۴۰۰

۹۱

۸۰

۲۵

۲۵۶۷۱۰۰

۲۸۷۶۱۰

۲۴۰۰

۲۶۰۰

جمع

زیرا قبل از انتفاع از اتومبیل ب نظر مثبت وی را جلب ‌کرده‌است حال در همین مثال فرض کنید که الف ابتدا از اتومبیل انتفاع ببرد و استفاده کنند و بعد از انتفاع خویش از اتومبیل نظر مثبت ب را جلب کند که این شق هم معرف مفهوم اجازه است .

البته مفاهیم فوق الذکر ( تفاوت اجازه و اذن ) خوشبختانه جایگاهی در حقوق ما ندارد و شاهد این هستیم که مقنن بعضاً اجازه و اذن را به جای یکدیگر هم به کار می‌برد و اگر نه در غیر این صورت ماده ۱۰۴۳ ماده ای بی پایه واساسی بود که هر کودکی می‌توانست برآن ایرادی وارد آورد.

حال آنکه اجازه در این ماده به جای کلمه اذن به کار گرفته شده باید دید کیفیت این اجازه (اذن ) و جلب نظر ولی چگونه است.

اولاً این رضایت ( اجازه ) باید صریح باشد اما اینکه به فعل هم ممکن است یا نه قانون‌گذار سکوت گذاشته است اما فی الواقع برای آن معنی مشاهده نمی شود یعنی رضایت ولی به فعل هم ممکن است . دوماً آیا سکوت ولی ( پدر یا جد پدری)دال بر رضایت وی است یا اینکه خیر حتماً باید اراده انشایی داشته باشد برای ابراز اراده خود که باز هم از آنجایی که در روال حقوقی سکوت علامت رضا نیست یعنی حتماً باید رضایت خود را ابراز کند.

درضمن ماده ۱۰۴۳ قانون مدنی اظهاری دارد ، « . . . موقوف به اجازه پدر یا جد پدری اوست . . .»

در اینجا هم این ابهام به وجود می‌آید که آیا اذن پدر ارجح است یا اذن پدربزرگ (جد پدری ) یا اینکه تقدم زمانی این ارجحیت را مشخص می‌کند یعنی اینکه اگر پدر یا جد پدری هر کدام موافقت را زودتر ابراز کنند نکاح به صحت منعقد می شود . که به نظر می‌رسد با بهره گرفتن از واژه ( یا ) در عبارت « پدر یا جد پدری او است. » قانون گذار اجازه پدر و جد پدری را در عرض یکدیگر دانسته ، اما اگر محل اختلاف بین نظر پدر و جد پدری پیش آمد تکلیف چیست ؟ یعنی مرجع صلاحیت دار برای فصل اختلاف کیست و کجاست . که قانون‌گذار در این مورد هم مسیر سکوت و مسامحه خود را پیش گرفته است .
ـ خلاف اصل بودن ولایت از آنجایی که ولایت در دختری که بالغ شده است خلاف اصل است لذا قانون‌گذار دایره شمول آن را حد المقدور محدود و محصور ‌کرده‌است که ذیلاً به
آن می پردازیم .

اولاً : مقنن این صلاحیت را به پدر و جد پدری داده است و موافقت یکی از آنان نیز اکتفا می‌کند.
ثانیاًً : اجازه پدر و جد پدری فقط ‌در مورد دختری لازم است که باکره باشد در غیر این صورت یعنی اگر باکره نیازی به اجازه پدر وجد پدری نیست که البته مقنن تعریفی از باکره ارائه نداده است .

ثالثاً : حدود و صلاحیت پدر یا جد پدری فقط و فقط در اجازه به دختر باکره است که آن را تحت عنوانی جدا بررسی خواهیم کرد .

حدود وصلاحیت پدریا جدپدری در اجازه در فقه پنج نظر راجع به حدود صلاحیت پدر ذکر شده است که به بیان یک ، یک آن ها خواهیم پرداخت .

دختر همچنان تحت ولایت پدر وجد پدری است و ولی می‌تواند مستقلاً دختر باکره رشیده خود را به عقد ازدواج دیگری در آورد.

این نظر در بین فقهای اهل سنت نظر فقهای شافعی ، مالکی وعده محدودی از فقهای امامیه مثل شیخ طوسی در کتاب نهایه و شیح یوسف بحرانی صاحب حدائق است و به ولی (پدر ) در اینجا ولی مجبّر گفته می شود یعنی کسی که می‌تواند مولی علیه خود را به اجبار به عقد دیگری در آورد .
پدر و جد پدری ولایتی بر باکره رشیده ندارد و او خود می‌تواند مستقلاً اقدام به نکاح نماید.
ابوحنیفه ولایت پدر بر دختر باکره رشیده ساقط می‌داند و می‌گوید دختر خود مستقلاً می‌تواند مبادرت به عقد نکاح نماید و هیچکس حق اعتراض به او را ندارد مگر اینکه به غیر کفو یا کمتر از مهر المثل ازدواج کند که در این صورت ولی حق اعتراض دارد و می‌تواند در دادگاه حق فسخ بخواهد .
تشریک در ولایت یعنی لزوم اذن ولی و دختر در عقد نکاح یا به تعبیر دیگر دختر اگر بخواهد ازدواج کند باید اجازه ولی را بگیرد .

از این قول به عنوان قول مشهور در بین فقهای امامیه یاد شده است در بین فقهای معاصر می توان به نظر امام خمینی ( ره ) ، آیت ا. . . مکارم شیرازی ، آیت ا. . . صانعی ، آیت ا . . . صافی و دیگر فقهای امامیه یادکرد و دربین فقهای متقدمین می توان به فقهای بزرگی مثل : سید مرتضی ، ابن جنیف ، سلاز ، ابن ادریس ، علامه حلی در کتاب تذکره و قواعد ، شهید اول و شهید ثانی در لمعه و شرح لمعه و محقق کرکی و صاحب جواهر اشاره کرد و فقهای یاد شده اذن پدر را حمل بر اصل استصحاب می دانند .
در عقد منقطع دختر مستقل است و نیازی به اذن ولی ندارد ولی در عقد نکاح دائم اجازه ولی لازم است .
عکس نظر فوق یعنی در عقد دائم دختر مستقل است و در نکاح منقطع اجازه ولی لازم است این قول که محقق آن را در شرایع نقل کرده گوینده آن معلوم نیست.

همچنین دو نظر بالا تقریباً خلاف نظر اکثر قریب به اتفاق فقها است زیر فقها در فتوای و اقوال خود بین نکاح دائم و منقطع تفاوتی نگذاشته و منظور ایشان از نکاح مطلق نکاح است چه دائم و چه منقطع .
موارد سقوط اذن اعتبار ولی در بعضی از موارد اعتبار اذن ولی ساقط می‌گردد و دختر باکره می‌تواند بدون اذن پدر یا جد پدری خویش اقدام به ازدواج کند و چنین ازدواجی هم صحیح و نافذی می‌باشد که این موارد را به تفکیک توضیح می‌دهیم اما پیش از آن به مطلبی بسیار مهم می پردازیم . ماده ۱۰۴۳ قانون مدنی این طور مقرر می‌دارد که (. . . هرگاه پدر ویا جد پدری بدون علت موجه از دادن اجازه مضایقه کند اجازه او ساقط و در این صورت دختر می‌تواند با معرفی کامل مردی که . . . ) همان‌ طور که در ماده فوق مشاهده می شود در جایی که پدر یا جد پدری بدون علت موجه اجازه ندهد بنابر نص صریح قانون اجازه او ساقط می شود اما متاسفانه مشاهدهمی شود که در بعضی از منابع و کتب حقوقی وفقهی مثل مناحج المتقین و شرح لمعه و همچنین مختصر حقوق خانواده دکتر امامی و صفایی صفحه ۸۲ از عبارت « ولایت او ساقط خواهد شد و دختر در نکاح استقلال خواهد داشت » بهره برده اند که این ابهام را ایجاد می‌کند که مگر ولایت هم قبل از رسیدن فرزند به بلوغ قابلاسقاط است ؟

یعنی اینکه به علت کوتاه پدر نه در امر اجازه در نکاح د ختر باکره خویش بلکه در هر موضوع دیگری ( مثل ندادن نفقه به دخترش و . . . ) نسبت به مولی علیه آیا می توان ولایت پدر را اسقاط کرد ؟

مگر نه اینکه ولایت پدر ( و جد پدری ) بر فرزند خود اکتسابی است نه انتخابی . یعنی پدر صرف پدر بودنش ولی فرزند نابالغ خویش است . والاّ اگر غیر از این بود و ولایت فقط و فقط مخصوص پدر ( جد پدری ) نبود مادر هم می‌توانست ولی اولاد خویش باشد در صورتی که این امر شدنی نیست یعنی مادر نمی تو اند ولی فرزند خویش باشد . حال با توصیف و تفاسیر فوق چطور می توان نظریه بعضی از علماء حقوق مثل : دکتر صفایی و دکتر امامی و همینطور فقهای بنام مثل : شهید ثانی را توجیح کرد.

مؤلفه نخست مجموعه علایم شناختی و جسمی است که به طور غیرارادی توسط ادراک خطر، برانگیخته می‌شوند. این مجموعه علایم شامل سرخ شدن، لرزش، نفس زدن، تپش قلب، اشکال در تمرکز و خالی شدن ذهن^[۱۳۲] است. هر یک از علایم منبعی است برای ادراک دوباره خطر که به یک چرخه معیوب تداوم بخش اضطراب منجر خواهد شد. برای مثال، سرخ شدن ممکن است به عنوان نشانه‌ای در جهت رسوا ساختن فرد، تلقی شود که به احساس خجالت و سرخ شدن بیشتر می‌ انجامد، لرزش دست‌ها ممکن است به عنوان نشانه از دست دادن قریب‌الوقوع کنترل قلمداد شود که به اضطراب و لرزش فزون‌تر می‌شود. مؤلفه دوم، رفتارهای ایمنی^[۱۳۳] است که بیماران برای کاهش تهدیدهای اجتماعی و پیشگیری از وقوع پیامدهای ترسناک، به آن‌ ها متوسل می‌شوند. مثال‌های رایج در این زمینه از این قرارند:” تلاش برای مورد توجه قرار نگرفتن، اجتناب از تماس چشمی، سانسور گفته های خود، اجتناب از مکث‌های کلام، تلاش برای خوب به نظر رسیدن”، غالباً پیوندهای نسبتاً دقیقی بین رفتارهای ایمنی و نتایج ترس‌آور خاص وجود دارد. برای مثال، بیماری که احتمال می‌داد دستش هنگام میگساری بلرزد، لیوانش را نیم پر می‌کرد و هنگام نوشیدن آن را محکم در میان انگشتانش می‌فشرد. بیماری که نگران بود که دیگران ممکن است فکر کنند حرف‌های او احمقانه است در وسط کلام خود تلاش می‌کرد سخنی را که تازه گفته است به یاد آورد و با آن چه می‌خواهد بگوید، مقایسه کند. بیماری که دل نگران بود که مردم متوجه او شوند و این‌که اگر او در خلال صحبتش مکث کند، درباره اش قضاوت منفی می‌کنند، با جزئیات بیشتر حرفش را تشریح می‌کرد و با سرعت سخن می‌گفت. رفتارهای ایمنی در اختلال هراس نمی‌گذارد تا بیماران باورهای غیرواقعی خود را ابطال کنند و در بعضی موارد، به علایم ترس آن‌ ها می‌افزاید. مؤلفه سوم که بسیار مهم است تغییر در توجه است. هنگامی که اجتماع هراس‌ها تصور می‌کنند که در معرض خطر قضاوت منفی دیگران هستند، توجه را معطوف به وارسی و مشاهده دقیق خودشان می‌کنند. این افراد سپس از اطلاعات درونی (که توسط تمرکز بر خود تولید شده‌اند) استفاده می‌کنند تا برداشتی را شکل دهند، این تصور که دیگران درباره آن‌ ها چه فکر می‌کنند و به چه چیزی از رفتار آن‌ ها توجه دارند (کلارک و ولز، ۱۹۹۵؛ به نقل از قرچه‌ داغی، ۱۳۶۹).

بدین صورت آن‌ ها خود را در یک سیستم بسته احساس می‌کنند که در آن سیستم اطلاعاتی درون ساخته، باور به وجود خطر قضاوت منفی را تقویت می‌کند و موجب غفلت و اجتناب از فرصت‌ها برای باطل کردن این باور می‌شود. با وجود این، پریشانی”اجتماع هراس‌ها”به زمان‌هایی که آن‌ ها در یک موقعیت اجتماعی قرار دارند، محدود نمی‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به هراس اجتماعی هنگامی که در انتظار یک تعامل اجتماعی هستند، اضطراب قابل توجهی را تجربه می‌کنند و همچنین بعد از واقعه، دامنه‌ای از احساس‌های منفی را گزراش می‌کنند (کلارک و ولز، ۱۹۹۵؛ به نقل از قرچه‌ داغی، ۱۳۶۹).

کلارک و ولز (۱۹۹۵) یک سری از فرآیندهای شناختی را که تصور می‌شود قبل و بعد از تعامل اجتماع رخ می‌دهند و در تداوم هراس اجتماعی دخیل هستند، ارائه می‌دهند. افراد مبتلا به هراس اجتماعی، قبل از ورود به یک موقعیت ترس‌آور، جزئیات آن چه را فکر می‌کنند، ممکن است اتفاق بیفتد، مرور می‌کنند. هنگامی که آن‌ ها شروع به فکر درباره موقعیت می‌کنند دچار اضطراب می‌شوند و افکارشان تحت سیطره و بازخوانی شکست‌های گذشته، تصاویر ذهنی منفی از خودشان در آن موقعیت‌ها، و پیش‌بینی عملکرد ضعیف و طردشدن قرار می‌گیرد. این نشخوارهای فکری^[۱۳۴] گاهی اوقات به اجتناب کامل از موقعیت می‌ انجامد. اما اگر چنین نشود و فرد مبتلا به موقعیت وارد شود، احتمالاً در یک روال پردازش تمرکز بر خود قرار می‌گیرد، منتظر شکست می‌ماند و بعید به نظر می‌رسد که نشانه های مورد پذیرش دیگران قرار گرفتن توجه او را جلب کند (به نقل از توزنده‌جانی، ۱۳۷۴).

ترک کردن یک موقعیت اجتماعی و یا فرار از آن لزوماًً به معنای پایان یافتن افکار منفی^[۱۳۵] و پریشانی^[۱۳۶] افراد مبتلا به هراس اجتماعی نیست. فروکشی سریع اضطراب ناشی از رفع خطر اجتماعی فوری است. با این وجود، ماهیت تعامل‌های اجتماعی به گونه‌ای است که فرد مبتلا به هراس اجتماعی بعید است نشانه های (بدون ابهام) پذیرش اجتماعی اطرافیان را دریافت کرده باشد و ‌به این دلیل او احتمالاً پس از وقوع واقعه به کالبد شکافی^[۱۳۷] و تجزیه و تحلیل آن‌ ها می‌پردازد، این تعامل فرد با محیط به تفضیل بازنگری می‌شود. در خلال این بازنگری، احساس‌ها و برداشت منفی نسبت به خود، احتمالاً به صورت دایمی و خاص جلوه خواهد کرد، زیرا هنگامی که بیمار در آن موقعیت قرار داشته است، این احساس‌ها و برداشت‌ها را جزء به جزء پردازش کرده و ‌بنابرین‏ به صورت کامل در حافظه بازنگری^[۱۳۸] بیمار تحت تأثیر و سیطره و برداشت منفی نسبت به خود قرار دارد و این تعامل احتمالاً بسیار منفی‌تر از آن چه واقعاً بوده است، تلقی می‌شود: شاید این مطلب یقینی باشد برای این‌که چرا بعضی از افراد مبتلا به هراس اجتماعی پس از فروکشی اضطراب شان یک احساس شرم را که تا مدتی دوام می‌یابد، گزارش می‌کنند (کلارک و ولز، ۱۹۹۵؛ به نقل از قرچه‌ داغی، ۱۳۶۹).

جنبه دیگر” کالبد شکافی واقعه پس از وقوع آن ” بازخوانی موارد دیگر شکست اجتماعی از حافظه است. پس تعامل جدید به فهرست شکست‌های گذشته افزوده می‌شود، با این پیامد که یک تعامل که ممکن است از نظر یک مشاهده‌گر بیرونی کاملاً خنثی به نظر برسد، باور بیمار به بی‌کفایتی اجتماعی‌اش را تقویت خواهد کرد (به نقل از توزنده‌جانی، ۱۳۷۴).

ماهیت تفکر منفی در افراد مبتلا به هراس اجتماعی

الگوی شناختی بر این فرض تأکید دارد که افراد مبتلا به هراس اجتماعی موقعیت‌های اجتماعی را تهدیدکننده‌تر از مبتلایان هراس غیر اجتماعی تعبیر می‌کنند.

1. 1. 1. مشخص، روشن و قابل فهم برای همگان باشد و اگر پیچیدگی داشته باشند به سادگی برای همگان قابل فهم باشند.

      

   

1. 1. حرکت آفرین، جذاب و برانگیزاننده ذوق و استعداد باشند و یا منافع کلی و همگانی داشته باشند.

1. 1. قابل اندازه گیری باشند تا مشوقی برای تداوم مجریان و حامیان آن باشند.

1. 1. قابل دسترس باشند، یعنی نتایج آن برای همگان قابل فهم و درک باشند.

1. 1. با فلسفه وجودی سازمان انطباق داشته باشند. عکس آن هم صادق است یعنی چرخه سازمان برای رسیدن به اهداف آن باشد.

1. 1. همگام و برخاسته از فرهنگ و یا خرده فرهنگ‌های جامعه باشند.

1. پویا، انعطاف پذیر و قابل گسترش و تعالی باشند (براتی علویجه، ۱۳۸۹، ص۳۱).

۲-۱-۹-۱-۲٫ تعیین اهداف در کتابخانه‌ها

در کتابخانه چند نوع برنامه ضروری است، از جمله برنامه ریزی برای اهداف که اساس هر نوع عملکرد در کتابخانه است. پیتر دراکر برنامه ریزی برای اهداف را عامل عمده‌ای در مدیریت موفقیت آمیز دانسته است. نویسندگان مختلف از واژه های مأموریت‌، آرمان، مقصود، هدف و منظور برای بیان یک مفهوم استفاده کرده‌اند. در یک اثر، نویسندگان سلسله مراتبی بدین شرح برای مفاهیم پیشنهاد کرده‌اند: مأموریت‌، آرمان، هدف، و فعالیت.

اهداف اساسی یک کتابخانه حتی قبل از آن که کتابخانه به شکل یک مؤسسه‌ موجودیت یابد، باید تعین شود و کتابخانه ابتدا در ذهن افرادی که احساس می‌کنند خوب است چنین مؤسسه‌‌ای دایر شود، شکل ‌می‌گیرد. هنگامی که ‌این افراد تصمیم می گیرند واقعا کتابخانه‌ای تأسيس کنند، باید سیاهه‌ای از اهدافی را که امیدوارند کتابخانه به آن ها برسد تنظیم کنند. اگر هر شخص سیاهه‌ای تنظیم کند،‌ این احتمال وجود دارد که سیاهه‌ها از بسیاری جهات با یکدیگر متفاوت و بر اساس نظام‌های ارزشی فردی تنها تشابهات کمی میان آن ها وجود داشته باشد. لازم است که اختلافات حل شود تا به سیاهه‌ای از خواسته‌ها و اهداف مشترک برسیم. خطر مرحله تکوینی آن است که کتابخانه را در یک ساختار بسیار انعطاف ناپذیر مقید کنیم که بدین ترتیب تغییر اهداف دشوار است. چنانچه اهداف بسیار دقیق تعریف شوند، سازمان قادر نخواهد بود به تغییرات نیازهای اجتماع و محیط خود پاسخ گوید. اهداف و نیازهایی که قرار است به وسیله کتابخانه محقق شود باید به طور مداوم بررسی شود.

اهداف باید در دو سطح آماده شود، یکی اهداف مربوط به کل کتابخانه و دیگری اهداف مربوط به بخش یا واحد. اهداف نخست در ماهیت، کلی و دراز مدت ترند؛ اهداف دسته دوم خاص ترند و با واقعیت‌های روزانه‌ای که سهم یک واحد در دستیابی به اهداف کلی کتابخانه است سر و کار دارند. رابطه میان اهداف یک واحد و اهداف کتابخانه باید روشن باشد و در صورت تناقض اهداف کتابخانه باید بر آنچه یک واحد بیشترین منافع خود را در آن می بیند اولویت داشته باشد. با وجود ‌این، گاه اهداف یک واحد بر یک کتابخانه حاکم می شود. بسیاری از کتابخانه‌ها (به ویژه کتابخانه‌های عمومی ) و سایر سازمان‌های خدمات اجتماعی با مسئولیت اجتماعی سر و کار دارند که آن ها را در وضعی غیر عادی قرار می‌دهد. وضعی که تعداد بسیار زیادی از سازمان‌ها در آن سهمی ندارند، با تغییر محیط اجتماعی اهداف اساسی آن تغییر می‌کند.

هدف باید بیانگر امیدها و آرزوها باشد، اما فقط امید و آرزوهای دست یافتنی. اهداف کاملا غیر واقع گرایانه در بهترین حالت نادیده گرفته می‌شوند و در بدترین حالت به نارضایتی، سرخوردگی و حتی شاید تلخ کامی کارمندان و سرپرستان منجر می شود. شاید بد نباشد که آرمان گرایی در اهداف منعکس شود، زیرا به ‌این ترتیب افراد برای چیزی تلاش خواهند کرد، اما نه آن که درخواست‌های غیرممکن را برانگیزد. اهداف، علاوه بر قابل دستیابی بودن، باید نشانه هایی از ‌این که چگونه باید محقق شوند داشته باشند. اگر هدفی اصولا از نظر کمی قابل سنجش باشد، برنامه ریزان و کسانی که باید روشی را پیاده کنند قادر خواهند بود سطح عملکرد خود را تعیین کنند. در کتابخانه به دلیل آن که مقدار زیادی از ارزشیابی عملکرد سازمان و نیز کارمندان به اهداف مشخص بستگی دارد، اهداف مبهم یا غیر دقیق مشکلات واقعی زیادی به بار آورد. کتابخانه مانند سازمان‌های دیگر سعی دارند به جای آن که اهداف خود را به صورت سنجش پذیر مشخص سازند، آن ها را به صورت بسیار کلی بیان کنند.

اهداف باید با یکدیگر سازگار باشند. اغلب کتابخانه‌ها طی یک دوره زمانی یک رشته اهداف را تعیین می‌کنند. سپس با تغییر جامعه یا هنگامی که نیاز یا فرصت تغییر می بیند، آن ها را اصلاح می‌کنند. مشکل آنجاست که هر زمان هدفی اصلاح و یا تدوین می شود، تمام اهداف دیگر باید مورد بررسی قرار گیرد تا عدم تطابق اهداف از بین برود. یک کتابخانه به اهداف دراز مدت و کوتاه مدت نیاز دارد. هنگامی که به یک هدف کوتاه مدت دست می یابیم، احتمالا هدف کوتاه مدت دیگری تنظیم می شود. بدیهی است که اهداف باید به اطلاع تمام کسانی که از آن ها متاثر خواهند شد برسد؛ در کتابخانه‌ها هم کارمندان و هم مدیران باید از اهداف آگاه باشند. قضایا و پیش فرض‌هایی که مبنای اهداف هستند و فرایندهای منطقی که برای تنظیم آن ها مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز باید شرح داده شوند. برای هر فرد که از اهداف کتابخانه و جامعه تاثیر می پذیرد، منطقی و معقول است که در گزینش ‌این اهداف سهمی داشته باشد. بدون شک تعیین اهداف به صورت مجرد و ارائه آن ها به صورت نهایی هر گونه احساس مشارکت را از بین می‌برد. درک روشن اهداف و فرایند تنظیم آن ها کمک می‌کند که افراد به آن اهداف اطمینان کنند و به آن ها علاقمند باشند (اونز، ۱۳۷۷، ص۱۹۲-۱۹۳).

اهداف واحد ‌یا بخش مربوط به کتابدار باید با اهداف کلی کتابخانه ‌یا سازمان مادر مرتبط باشد. بسیاری از کتابخانه‌ها به عنوان بخشی از فرایند برنامه ریزی سالیانه اهدافی برای کل کتابخانه تعیین می‌کنند. ممکن است اهداف تعیین شده چند ساله باشند و برای هر سال اهداف خاصی در نظر گرفته شده باشد. اهداف کلی اداره نیز از این الگو پیروی می‌کنند. به عنوان مدیر باید اهداف واحد ‌یا بخش را شناسایی کنید، از میان اهداف، اولویت‌ها را تعیین کنید و مواردی را که برای رسیدن به اهداف تعیین شده باید انجام شود ذکر کنید. برنامه های تعیین شده برای بخش، مبنای برنامه های کلی و انفرادی بخش هستند (گیسک و مک نیل، ۱۳۸۸، ص۱۳۹).

کتابخانه‌های سرآمد مأموریت‌ و آرمان خود را از طریق تدوین استراتژی متمرکز بر ذی نفعان به کار می­ گیرند. خط مشی، اهداف و فرایندها در کتابخانه به منظور تحقق استراتژی‌ها ایجاد و جاری می‌شوند. منظور از خط مشی و استراتژی، تعیین مسیرهای دستیابی به اهداف و مأموریت‌ کتابخانه است. به عبارت دیگر، تعیین وضعیت کنونی و ترسیم جایگاه آتی کتابخانه و نیز تشخیص روش‌های مناسبی که به واسطه آن ها بتوان ‌به این جایگاه دست‌یافت، اساسی ترین نکاتی است که در خط مشی و استراتژی باید به آن توجه داشت (کشتکار و همکاران، ۱۳۹۰، ص۹۰).